Osy jerde aımaqtaǵy negizgi óndiris kózi agroónerkásip keshe­ni ekenin aıtqan lázim. Bul baǵyt­ta­ǵy jumys qarqyndy. Atap aıt­qanda, respýblıka kóleminde óndi­­rilgen aýyl sharýashylyǵy ónimi­niń kólemi boıynsha Almaty oblysynyń úlesi 17 paıyzdy qu­rap, óńirler arasynda birinshi oryn­nan kórindi. Osy eseli eń­bek­tiń kórinisin biz aımaqtyń birneshe aýda­nyna barǵan saparymyzda anyq baıqaǵan edik.

 Narynqoldyq sharýalar 25,7 mlrd teńgeniń ónimin óndirdi

Narynqol topyraǵyn «kar­top­tyń otany» dep tekke aıtpaǵan. Ishki-syrtqy naryqty «ekinshi nan» ónimimen qamtyp otyrǵan aýda­nnyń sharýalary bıyl da qomaqty tabysqa keneldi. О́tken 10 aıdyń qorytyndysy boıynsha Raıymbek aýdanynda óndirilgen aýyl sharýashylyǵy óniminiń jalpy quny 25,7 mlrd teńgeni qurapty. Jıyn-terimniń túsimi áli tolyq eseptelip bolmaǵanyn eskersek, bul kórsetkish áli de ósip, 26,7 mlrd teńgeni quraıdy degen boljam bar.

Aýdanda negizinen kartop ósi­ri­ledi. Jalpy sońǵy jyldar ara­lyǵynda Raıymbek óńi­rin­de osy kartap egistiginiń kó­le­mi 10 esege artqan eken. Bul jer­­gilikti jurttyń jappaı jer emip, nesibesin eńbekten tabý­ǵa jumylǵanyn kórsetedi. Qazir aýyl­daǵy aǵaıyn kartop egis­ti­giniń kólemin 700 gektarǵa ulǵaı­typ, jınalatyn ónimdi 380 sentnerge deıin jetkizip otyr. Bıyl da kartop 6 myń gektarǵa sebilip, odan 123 myń tonna ónim alyndy.

– Aýdandaǵy sharýa qoja­lyq­tary memlekettiń kómegimen 240 ton­na gollandııalyq «Sante» jáne «Agrııa» suryptaryn satyp aldy. Nátıjesinde kartop egý kólemi buryn 70 gektar bolsa, qazir kórsetkish 10 esege ósip, 700 gektarǵa jetkizildi. Jańa tu­qym­nyń, jańa tehnologııanyń nátı­je­sinde ónimdilik te artty. Buryn ár gektarynan 170-180 sentnerden kartop alynatyn bolsa, endi 380 sent­nerge deıin ónim jınadyq, – deıdi Raıymbek aýdanynyń ákimi Nurjan Qudaıbergenov.

 Sarqandyqtardyń ónimi syrtqy naryqqa shyǵady

Sarqan – naǵyz agrarly óńir. El-jurt tórt túlik mal ósirip, jer emip, egin salýmen kún keshýde. Ásirese, qant qyzylshasyn ósirý qaıta jandanyp keledi. Bıyl aýdan­daǵy sharýa qojalyqtary tátti túbir alqabynyń kólemin 2850 gektarǵa jetkizipti. Tabıǵı ónim túgin tartsań maıy shyǵatyn topy­raqtan alynady. Osy topy­raq­ta óngen ónimge suranys jo­ǵa­ry bolatyny sózsiz. Ásirese she­teldik tutynýshylardyń qy­zy­ǵýshylyǵy artyp keledi. Jyl basynan beri sarqandyq sharýa­lardyń 1245,8 tonna ónimin reseılik jáne túrkııalyq kásipo­ryn­dar tikeleı satyp alypty. Kókónis pen túbirli jemisten bó­lek dárilik shópke degen tapsyrys úzilmegen. Maıburshaq pen dándi daqyldar Reseıge jóneltilse, dá­ri­lik shóptiń alýan túri Túrkııaǵa ta­symaldanypty.

Bıyl Sarqan aýdanyndaǵy ishki joldardy jóndeýge jiti kóńil bólindi. Iаǵnı, aýdandyq mańyzy bar kólik joldaryn jóndep, kútip ustaý jumystaryna 336,6 mln teń­ge qarjy jumsalǵan eken.

– Jyl basynan beri Sarqan qalasynyń kóshelerine ortasha jóndeý jumystary júrgizildi. Almaly aýylynyń Seıfýllın jáne Qonaev kóshesinde jol jabyn­dysy ortasha jóndeýden ótkizil­di. Asfalt salynyp, múl­de jóndeý kór­megen aýmaqqa qıyr­­shyqtas tó­seldi. Taǵy bir ja­­ńa­lyǵymyz, Balqash kóli jaǵalaýynyń ınfraqurylymyn damytý boıynsha jobalyq-smetalyq qujattar daıyndaldy. Keleshekte bul baǵytta týrızmdi damytýdy qolǵa alamyz, – deıdi Sarqan aýdanynyń ákimi Marat Razbekov.

 Alma baǵy jaınaǵan «Atek Agro»

«Jer jannaty – Jetisý» degen ataý óńirdiń tabıǵı ereksheligine qara­ta aıtylǵany anyq. Shyn­dy­ǵyn­da Alataý bókterinde ósetin jemis-jıdektiń nári men dámine teń keletin nárse álemde neken-saıaq shyǵar. Qazir aımaqta máýeli baq pen saıaly baqsha ósirý dástúri jalǵasyp, tabysty eńbektiń kózi­ne de aınalyp otyr. Búginde Al­maty oblysyndaǵy jemis baq­ta­rynyń kólemi 23 myń gektar eken. Byltyr osy baý-baqshadan jı­nalǵan ónimniń kólemi 126 myń tonnaǵa jetipti. Ásirese ýyl­­jyp pisken almanyń úlesi 85 myń tonna shamasynda bolypty. Derek bo­ıynsha, elimizdiń ishki naryǵyndaǵy almaǵa degen suranystyń 95 pa­ıy­zyn je­­tisýlyq jemis túri qam­­typ otyr­ǵan kórinedi. Osy alma ba­ǵyn baptap ósirip, sapa­ly ónim alyp otyrǵan kásip ıe­si­niń biri – Jambyl aýdanynyń tur­ǵy­ny Janat Altynǵadysuly. Ol basqaratyn «Atek Agro» serik­tes­tigi bıyl 54 gektar jerge tamshylatyp sýaratyn alma baǵynan mol ónim aldy. Almanyń «Pınk ledı», «Fýdjı», «Grennı smıt», «Gala», «Golden delıshes» sııaqty tanymal suryptary shyqqan shy­ǵyn­dy óteıtindeı jemis berdi.

– Alma baǵyna tamshylatyp sýarý ádisin qoldanýdy tájirıbege engizgenimizge úshinshi jyl boldy. Budan ónimdilik artady, shyǵyn az. Kútip-baptaýy durys bolsa, ár gektardaǵy kóshetten 30-45 tonnaǵa deıin alma jınap alýǵa bolady. Tamshylatyp sýarý qural-jabdyqtary Izraılden, jas kóshetter Túrkııadan áke­lin­gen, – deıdi «Atek Agro» serik­tes­tiginiń dırektory Janat Altyn­ǵa­dysuly.

Jalpy quny 850 mln teńge bolatyn bul jobanyń bir bóligin «Agrarlyq nesıe» korporasııasy qarjylandyrsa, qarajattyń qalǵan jartysy jeke kásipkerdiń úlesinde. Al alma baǵy 75 adamǵa ju­mys isteýge múmkindik berip otyr.

Almaty oblysy