Елімізде 200 мыңнан астам шаруа қожалығы бар. Соның жартысынан көбі мемлекеттің көмегіне зәру. Яғни, шағын шаруалар жекелеген ірі кәсіпкерлердің көлеңкесінде қалуда. «ҚазАгроҚаржы» аз ғана үстемеақымен үлестірген несие 7 жылға созғанда табыстың жартысынан көбін еншілеп кетеді. Бұл шаруаларды қолдау ма, жоқ әлде...

«ҚазАгроҚаржы» АҚ өкілдері несие берерде шаруадан 25 пайыз алғашқы жарнаны төлеуді міндеттейді. Мұндай талапты жұмысын жаңа бастап жатқан шаруа қожалықтары орындай алмайды. Лизингке техника рәсімдей алмай жүргендердің дені осылар.
Бүгінде Қазақстанның мал шаруашылығы саласының өркендеуі шаруа қожалықтарының дамуына тікелей байланысты. Əрине, Үкімет тарапынан оларға қолдан келген көмек жасалып жатыр. Дегенмен, мал шаруашылығы саласында осы күнге дейін шешімін таппаған шетін мәселелер жетерлік. Мысалы, несие ауыл тұрғындары үшін қолжетімсіз. Шағын фермерлердің кепілдікке қояр мүлкі жоқ. Осы мәселе төңірегінде Фермерлер одағының төрағасы Жигули Дайрабаев редакциямызға хабарласып, ойын ашық айтты.
– Шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту бағытында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «ҚазАгроҚаржы» ұйымына бірнеше рет тапсырма берді. Алайда тиімді жәрдемақша мәселесі әлі шешілмей тұр. Ауылдағы кәсіпкерлердің арзан несиеге қолдары жетпей келеді. Қазір ауылда жұмыс істейтін адам жоқ. Жастардың дені қалаға кетті. Себебі қолжетімді несие жоқ. Оны алу үшін табанынан тозады. Қазақстан бойынша 212 мың шаруа-фермер қожалықтары бар. Соның 10 пайызының ғана шаруасы дұрыс. Үкіметтің көмегі соларға тиімді. Ал қалғаны далада сабылып жүр. Несие алу үшін кепілдікке бағалы мүлік қоюы керек. Ауылдық жерде қандай екі қабатты үй болсын. Баяғы шаруашылықтың ескі ғимараттары, оның бағасы 3-4 млн теңгеден әрі аспайды. Ал несие берушілер оның өзін 500-600 мың теңгеге ғана бағалайды. Енді ойлаңыз, бұл ақшамен қандай жұмыс істейсің, 2 сиыр да келмейді ғой – дейді Ж.Дайрабаев.
Маманның айтуынша, шаруа қожалықтары несие алу үшін кепілдік мүлік ретінде малды, техниканы немесе жерді қою керек. Сонда ғана қаржы көздеріне жол ашылып, ауылдағы халықты жұмыспен қамтуға шамасы жетеді.
Осы орайда тағы бір түйткіл төбе көрсетіп тұрғандай. Бұл – қағазбастылық. Бүгінде отандық банктер 14-20 пайыз мөлшерлемемен несие береді. Оны алу оңай емес. Әуелі бизнес жоспар жасайсың. Тиісінше кепілдігі болуы керек. Содан соң, оны атқарушы органға тапсырасың. Аудандық комиссия қарап, облысқа жібереді. Облыстан қаралып қайтып келгенше бірнеше ай өтеді. Ол аздай, әлгі кәсіпкер несиесін алуға ауданға кем дегенде 4-5 рет, облыс орталығына 3-4 рет барады. Тіпті құжаттары сәйкес келіп тұрғанның өзінде, несиенің кешіктіріліп берілетін кездері бар.
– Кеңес Өкіметі кезінде 10 жыл ұжымшар басшысы болдым. Бір парақ қағазды қолымызға алып, банк басшысымен келісіп, 0,1 пайызбен қаржы аламыз. Содан соң егін орағынан кейін қайтаруға уағдаласамыз. Болды. Іс бітті. Қазір «ҚазАгроҚаржы» сенделтеді де қояды. Баяғыда жеті «баласы» бар еді, бүгінде үшеуі қалыпты. Олардың тиімді істеп жатқаны шамалы. Өздеріне жеңіл жолды қарастырып алған. Өткенде Мемлекет басшысы 2 мың адамның түк бітірмей жатқанын айтқан болатын. Сол сөз рас. Оның барлығы шаруалар арқасында күнелтіп жүр. Шаруаны шырылдатпай, еңбек адамына мүмкіндік беру керек. Менің жекеме қаншама хаттар келеді. Техникасы бұзылған фермерлер құрал-жабдық таппай жер-көкті шарлайды. «Беларусь» тракторы 3-4 млн тұратын, ал қазір 9 млн теңгеден жоғары. Жоспарлап жұмыс істеуді ұмыттық. Жаңадан қаржы ұйымын ұйымдастыру қажет – дейді одақ төрағасы.
Ауыл шаруашылығының тағдыры – елдің тағдыры. Шынында, карантин кезінде таңның атысы мен күннің батысы шаруалар ғана жұмыс істеп жатыр. Елдің еңсесін көтеретін егін уақыты. Ертең дағдарыстан алып шығатын осы шағын және орта бизнес өкілдері емес пе?! Әйтсе де әлі дизель отыны мен техникаға қолы жетпей жатқан қаншама шаруашылық бар. Мұны да Ж.Дайрабаев тілге тиек етті. «Ауруыңды жасырғанмен өлімің әшкере болады» демекші, шаруалардың бір-бірінен қарыз алуы әдетке айналғалы қашан?! Дизель тапшылығы, тұқым жетіспеушілігі осының бәрі жұмысты тежейді. Әрбір шаруа иесінің мың гектардан астам жері бар. Оның бәрі 49 жылға мемлекеттен жалға алынған. Соны кепілге алып, әр гектарына 30 мың теңгеден берсе, 30 млн ақша болады. Осы қаржыға кез келген шаруа өз өзін қамтамасыз ете алады ғой. Осы да қиын ба? Еңбек адамы әрқашан еркін болуы тиіс».
Қарапайым тілмен айтсақ, жәрдемақшаны қара халық алуы қажет. Өйткені ол жаңа техника сатып алып, малының басын өсіреді. Егістігінің аумағын ұлғайтып, жаңа тыңайтқыштар алып, астығының сапасын арттырады. Өз балаларын кәсіпке үйретіп, туған-туыстарын еңбекке тартады. Әлеуметтік жауапкершілік сезініп, өзінің ауылын өркендетуге үлес қосады. Алайда сол субсидияның бар екенін, мал басына берілетінін білмейтін де азаматтар кездеседі. Жәрдемақша кімге және не үшін беріледі? Әрине ауылдағы шағын шаруа қожалықтарын қолдау үшін... Бірақ оған көбіне ірі кәсіпорындар өтініш беретіні ақиқат. Ал шағын шаруа қожалықтарының ала алмайтын себебі, малының басы аз, жерінің аумағы кішкентай, техникасы жоқ. Мінеки, осы мәселені ескерсе?!
Қарағандыда үстел теннисінен ел чемпиондары анықталды
Аймақтар • Кеше
Полицейлер аязда жолда қалған Түркия азаматына көмектесті
Аймақтар • Кеше
Алматыдағы карантинге қатысты Бекшиннің жаңа қаулысы шықты
Қазақстан • Кеше
Қостанайда 5-11 сынып оқушылары қашықтан оқуға көшті
Аймақтар • Кеше
Атырауда жедел жәрдем көліктері жаңарды
Аймақтар • Кеше
Димаш Құдайбергеннің алғашқы онлайн-концерті өтті
Қазақстан • Кеше
G7 саммиті маусым айында өтеді
Әлем • Кеше
Мейрамбек Бесбаев коронавируспен жансақтау бөліміне түсті
Қазақстан • Кеше
Қазақстанның ЕАЭО елдерімен өзара саудасы 9,6% төмендеді
Экономика • Кеше
Шетелден 431 азамат ПТР анықтамасыз ұшып келді
Қазақстан • Кеше
Пневмонияның 94 жағдайы және 4 өлім жағдайы тіркелді
Қазақстан • Кеше
Еліміздің 5 өңірі «қызыл» аймаққа енді
Аймақтар • Кеше
Несиелендіру деңгейі артып келеді
Қазақстан • Кеше
Қазақстанда коронавирустан айыққандар саны 153 мыңнан асты
Қазақстан • Кеше
Бір күнде мыңға жуық адамнан коронавирус анықталды
Коронавирус • Кеше
Нұр-Сұлтанда спорт кешенінің бассейнінен қыздың мәйіті табылды
Аймақтар • 16 Қаңтар, 2021
UBS стратегтері крипто-инвесторларға барлық ақшаларын жоғалту қаупі туралы ескертеді
Экономика • 16 Қаңтар, 2021
Бірнеше облыста боран соғып, аяз болады
Қазақстан • 16 Қаңтар, 2021
COVID-19 ауыр ағымын алдын-ала болжаудың әдісін тапты
Коронавирус • 16 Қаңтар, 2021
“QI-Trade Kazakhstan” қаржылық пирамидасының екі директоры ұсталды
Қазақстан • 16 Қаңтар, 2021
Соққан жел нысандарды қиратқан
Аймақтар • 16 Қаңтар, 2021
Батыс Қазақстанда 15 мектепке шағын автобус берілді
Аймақтар • 16 Қаңтар, 2021
Атыраулық оқушының өнері АҚШ әншісін тәнті етті
Аймақтар • 16 Қаңтар, 2021
Аймақтар • 16 Қаңтар, 2021
Бүгін «Қайрат» сырт алаңда «ВитЭнге» қарсы ойнайды
Спорт • 16 Қаңтар, 2021
Шетелден келген 3 қазақстандықтан коронавирус анықталды
Қазақстан • 16 Қаңтар, 2021
Спорт • 16 Қаңтар, 2021
Ақтөбе облысында базар жанып кетті
Аймақтар • 16 Қаңтар, 2021
Үстел теннисінен Қазақстан чемпиоанатының финалистері анықталды
Спорт • 16 Қаңтар, 2021
2021 жылы азаматтарды апта сайын қабылдаймыз – елорда әкімі
Аймақтар • 16 Қаңтар, 2021
Нұр-Сұлтан қаласы «қызыл» аймаққа енді
Аймақтар • 16 Қаңтар, 2021
Министрлік қызанақтардан вирус табылды деген ақпаратқа түсініктеме берді
Қазақстан • 16 Қаңтар, 2021
2021 жылы автобустарды 80 пайызға жаңарту көзделуде
Аймақтар • 16 Қаңтар, 2021
Коронавирустық белгілері бар пневмонияның 71 жағдайы тіркелді
Коронавирус • 16 Қаңтар, 2021
Атырауда БАҚ өкілдеріне 500 мың теңгенің сыйлығы берілді
Аймақтар • 16 Қаңтар, 2021
Елімізде тағы 599 адам коронавирустан емделіп шықты
Коронавирус • 16 Қаңтар, 2021
Қазақстанда өткен тәулікте 972 адамнан коронавирус анықталды
Коронавирус • 16 Қаңтар, 2021
Алдағы бес жылда Алматы облысында 5 млн. 400 мың шаршы метр тұрғын үй салынады
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Петропавл тұрғыны өз үйінен мыңға жуық оқ тауып алған
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Өскемендік жауынгерлер шеберлігін шыңдады
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Желіде полицияға шабуылдаған ер адамның видеосы тарады
Қоғам • 15 Қаңтар, 2021
Түркістан облысында 1500 шақырымнан астам жол жөнделді
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Одақтың басты күші - ЕАЭО елдерінің экономикаларының бірін-бірі толықтыруы
Экономика • 15 Қаңтар, 2021
Алматыда пәтерде жалғыз қалып қойған 2 жасар бала құтқарылды
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Бортта темекі шеккен ер адам елорда әуежайында ұшақтан түсірілді
Қазақстан • 15 Қаңтар, 2021
Мәскеуге жеткізілген 10 миллионға жуық медициналық қолғап қолданылған болып шықты
Әлем • 15 Қаңтар, 2021
ҚР Президенті: Мәжілістің жаңа құрамы халықтың әл-ауқатын жақсартуға баса көңіл бөлуі тиіс
Президент • 15 Қаңтар, 2021
СҚО-да басқа өңірлерден қоныс аударатындарға 714 баспана салынады
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Қасым-Жомарт Тоқаев Индонезия Президентіне көңіл айтты
Президент • 15 Қаңтар, 2021
Президент Парламент Мәжілісінің пленарлық отырысына қатысты
Президент • 15 Қаңтар, 2021
Ресей Ашық аспан келісімінен бас тартты
Әлем • 15 Қаңтар, 2021
Қызылордалық зияткер баламалы қуат көзін ойлап тапты
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Алтын Емел ұлттық паркіне инвесторды анықтауға ашық байқау жарияланды
Экология • 15 Қаңтар, 2021
Гүлшара Әбдіқалықова облыстық мәслихат сессиясына қатысты
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Қазақстанда алғаш рет: ЕҰУ үзіліссіз 10 сағат тікелей эфир өткізді
Білім • 15 Қаңтар, 2021
Алматы облысында жалпы өңірлік өнімді 5 трлн. теңгеге жеткізу көзделеді
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Шығыс Қазақстанда шектеу шаралары ұзартылады
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Алматы облысында 34 мың орынды мектеп салынады
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Оралда қолына шприц ұстап, көшеде жүрген адам ұсталды
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Инвестициялық кірістен БЖЗҚ комиссиясының шекті мәні 73%-ға төмендетілді
Қаржы • 15 Қаңтар, 2021
Нұр-Сұлтандағы карантиндік шаралар туралы қаулы жаңартылды
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Нұр-Сұлтанда биыл крещение рәсімі өтпейді
Елорда • 15 Қаңтар, 2021
Атырауда жоғалған 3 адам аман-есен табылды
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Алматының әкімі міндетін аяқтаған депутаттарға алғысын білдірді
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Алматы облысының 2021-2025 жылдарға арналған даму бағдарламасы бекітілді
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Театр сыншылары үздіктерді анықтады
Руханият • 15 Қаңтар, 2021
Ауа райына байланысты 6 облыста дауылды ескерту жарияланды
Қазақстан • 15 Қаңтар, 2021
Алматыда індеттің өршуіне байланысты тәртіп күшейтілді
Қоғам • 15 Қаңтар, 2021
Ұқсас жаңалықтар