Álem • 20 Qarasha, 2020

COVID-19: Álemniń áli de áli kelmeı jatyr

Pandemııa kedeı memleketter túgili alpaýyt elderdiń ekonomıkasynyń da shát-shálekeıin shyǵardy. Kanada bıligi osyndaı sátte qıyn jaǵdaıǵa qalǵan kedeı elderge vaksına berýdi qarastaryp jatqan syńaıly.

Anar TО́LEÝHANQYZY

Jer júzinde COVID-19-ǵa arnalǵan vaksınany óz turǵyndarynyń sanynan artyq mólsherde satyp alýdan Kanada eń aldyńǵy orynda kórinedi. Sondyqtan artylyp qalǵan vaksınanynyń bir bóligin Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy arqyly gýmanıtarlyq kómek retinde kedeı elderge taratyp beremiz degen oıda eken.

* * *

Álem boıynsha indet ilmegine dál AQSh tárizdi túsken el kemde-kem. Osy kúnderi COVID-19-dan kóz jumǵandar sany jarty jyldaǵy eń joǵary kórsetkishke jetti.

Hopkıns atyndaǵy ýnıversıtettiń málimetine qaraǵanda, 14 mamyrdan bergi indetten ajal qushqandar statıstıkasy boıynsha qarashada qaraly sannyń basymdyǵy artyp, 17 qarashada 1 707 pasıent COVID-19 kesirinen ómirmen qoshtasqan. Al 19 qarashadaǵy málimet boıynsha pandemııa bastalǵaly beri vırýsty 11 468 739 adam indet juqtyryp, 249 935 amerıkalyq kóz jumypty.

Osyndaı jaǵdaıǵa baılanysty AQSh Qor naryǵy ındeksiniń de bási kóterile almaı jatyr. Qarashanyń 18-i kúngi keshki jabylýda Ýoll-strıtte Dow Jones 344,93-ke (1,16%) túsip, S&P 500 41,74-ke (1,16%) tómendegen.

* * *

Reseı ǵalymdary jasaǵan COVID-19-ǵa qarsy vaksına máre syzyǵyna taıaǵany jaıly REGNUM habardar etedi.

«Spýtnık V» vaksınasyn jasaýshylar jańa vaksınany baǵalaý úshin barlyq materıaldy DDU quzyryna ótkizipti. Ol jaıynda 18 qarasha kúni DDU-nyń Reseı Federasııasyndaǵy ókili Melıta Výınovıch aıtty. «Qazir vaksınany jasaýshylar men DDU-nyń arasynda saraptaýdy júrgizý tártibi boıynsha áńgime ótýde, al vaksınaǵa saraptama qortyndysy shyqqan kezde DDU óz málimdemesin jasaıdy», dedi ol. M.Výınovıch 2021 jyldyń aıaǵyna deıin jer júzinde 2 mlrd adam vaksına alyp, aýrýdan qorǵanady degen úmitte ekenin de aıtty.

* * *

Dárigerler koronavırýspen aýyrǵan pasıentterdi emdeý barysynda temeki shegýshilerge indettiń áldeqaıda aýyr tıetinin baıqaǵan.

Temeki ókpe jumysyna ánsheıinde de kedergi keltiredi. Al ınfeksııa juqqanda kúresýge dármeni de azaıady eken. Onyń ústine temeki tartqan ýaqytta aýyz ben murynnyń ashyq bolýy sebepti temekimen birge vırýsty jutý qaýpi de bar.

Katalonııadaǵy Cognitive Neurolab zertteý tobynyń ǵalymy Dıego Redolar COVID-19-dan kóz jumǵan áıelder men erler arasyndaǵy aıyrmasyna toqtalyp, barlyq elde vırýs juǵýy eki jynys úshin de birshamada bolǵanymen, áıelderge qaraǵanda er adamdar kóbirek ajal qushqanyn jazady. Ǵalym erlerdiń ókpesi temeki shegý saldarynan vırýs ekpinine shydaı almaı jatqanyn alǵa tartqan.