Sulý Kókshe – án men jyrdyń Mekkesi

О́tkenniń ónegesin búginginiń boıyna juqtyrý paryz. Elbasy Nursultan Nazarbaev «Bolashaq­qa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty eńbeginde «Biz jańǵyrý jolynda babalardan mıras bolyp, qa­nymyzǵa sińgen, búginde tamyrymyzda búlkildep jatqan izgi qasıetterdi qaıta túletýimiz kerek» dep atap kórsetken bolatyn. Shynynda da, ata-babanyń alpys eki tamyryndaǵy, bar bolmysy men biregeı bitimindegi ózgeshe qasıettiń óńi búginginiń beınesin nurlandyrsa, jan dúnıesin jaılasa, sol arqyly túlep, túrlenip, máńgilik eldiń mártebesine qyzmet etse, ǵanıbet emes pe?!

Bıylǵy mamyr aıyn­da máde­nıet jáne óner qyz­­metkerleri bas qosqan alqa­ly jıyn – «Rý­hanı qazyna» res­pýblıkalyq fes­tıvalinde Kók­shetaý 2021 jylǵy Qazaq­stan­nyń mádenı astanasy dep ja­rııa­lanǵan bolatyn. Mádenı astananyń sımvoldyq belgisi qo­sa tapsyrylǵan. Belgimen birge zor jaýapkershilik te júk­te­lip tur­ǵandaı. Jumys aýqym­dy, mindet mejesi bıik. «Qa­zaq­stannyń máde­nı astanasy» josparyn múltiksiz júzege asy­rý úshin óńirde Jol karta­sy jasalyp, oblystyq ákim­diktiń qoldaýymen 500-den asa is-shara ótkizý belgilendi. О́zge óńir­lerdegi mádenıet basqar­ma­­larymen aqyldasa otyryp, bar­­lyq jumysty úılestirý úshin oblystyq mádenıet, arhıv­ter jáne qujattamalar bas­qar­ma­synyń janynan arnaıy shtab quryldy. Alty Alash baýyryna basqan saıyn daladaǵy saf al­tyndaı tunyp jatqan bar má­denı murany shyp-shyrǵasyn shy­ǵarmaı tolyq qamtyp, jarqy­ratyp kórsetý arqyly búgingi zamandastarymyzdyń kókiregine rýhanı nár quıyp, kóńil terezesin ashýǵa yqpal etetin is-sharalar respýblıkalyq josparmen astasyp jatty.

Mine, búginde qasıetti Kókshe­taý topyraǵynda Qazaqstan Res­­pýblıkasy Mádenıet já­ne sport mınıstrliginiń uıym­das­ty­rýymen «Sálem, Elorda!» II respýb­lı­ka­lyq festıvali ótip jatyr. Alma­tydan bastaý alǵan aıtýly óner merekesi sulý Kókshede jalǵasyn taýyp, damı túsýde.

Mýzeı, kitaphana, teatr ujym­dary qyzǵylyqty konsertter men mádenı-kópshilik sharalaryn mándi etip uıymdastyrýda. Jaman tumaý jaǵadan alǵaly án súıetin, mándi mádenıettiń máıegin aıyra bile­tin kópshilik shólirkep-aq qalǵan eken. Jan jadyratar jaǵymdy jańalyqtan qulaqtanǵan soń bar ynta-nıeti aýqymdy sharalar­­ǵa aýǵan. Alashtyń aıtýly perzen­ti Qajymuqan Muńaıtpasov­tyń týǵa­nyna 150 jyl tolýyna oraılastyrylǵan aımaqtyq fol­k­lorlyq festıval aıryqsha mán­­di shara boldy. Býrabaı baý­ra­­ıyndaǵy áıgili Abylaı han ala­­ńynda Qostanaı, Soltústik Qazaqstan, Qaraǵandy, Aqmola oblystary men Nur-Sultan qa­la­­synyń úzdik folklorlyq ujym­­dary men jeke oryndaýshylar kıeli mekendi dýmanǵa bó­ledi. О́nerpazdar da ólkeniń ótkenimen tanysýǵa múmkindik aldy. «Folklorlyq aspaptar men aranjırovka negizderi» taqy­rybyndaǵy semınar-trenıngke qatysty. Ashyq aspan astyndaǵy «Botaı-Býrabaı» mýzeıindegi mu­ra­ǵattardyń tylsym syryn kóki­rekke túıdi. Oblys orta­ly­ǵyndaǵy tarıhı-ólketaný mýze­ıinde «Táýelsizdik týyn bıik kó­tergen Abylaı han», «Uly dala jaýhary», «Alty Alash­tyń Jam­byly», «Qut qonǵan Qos­tanaı» taqyrybyndaǵy kórme kórer­mender kóńilinen shyqty. «Astana-balet» teatrynyń gas­troli men Aqan seri atyndaǵy Sol­tústik Qazaqstan oblystyq fılar­monııasynyń «Bir shańyraqtyń astynda» konserttik baǵdarlama­sy uzaq ýaqyt el esinde saqtala­tyn naǵyz mándi, mazmundy shara boldy. Qostanaıdyń Nazymbek Moldahmetov atyndaǵy qazaq ult-aspaptar orkestriniń «Dý­man­dy Tobyl» jáne Arqalyq jasóspirimder teatrynyń «Máń­gúrt» dramasy shoqtyǵy bıik shy­raıly shyǵarmalar retinde kórer­menniń kóńil kókjıegin keńeıtip, rýhanı álemine oıyp turyp olja salǵan dúnıe boldy.

Kókshetaýlyq kórermen qos bir­deı kórkem dúnıeniń kýási boldy. El Táýelsizdiginiń 30 jyldyǵyna jáne Shahmet Qusaıynov atyn­daǵy qazaq mý­zy­kalyq-drama teat­rynyń 25 jyldyǵyna oraı uıym­das­tyrylǵan III aımaqtyq fes­tı­valiniń sheńberinde Qosta­naı, Qaraǵandy, Pavlodar, Pet­ro­pavl qazaq teatrlarynyń qo­ıy­lym­dary ilkimdi izdenistiń ilge­rileýin ańǵartsa, «TeART-Kókshe» halyqaralyq III festıvali aıasynda Qazaqstan, Reseı Federasııasy, Qyrǵyzstannyń 11 teatrynyń tamasha óneri kirpııaz kórermen­niń kóńil shymyldyǵyn aıqara ashyp, rýhanı álemge quıylǵan taza, móldir bulaqtyń bastaýy boldy. Syıly sybaǵa munymen de úzilgen joq. Nur-Sultan qalasyndaǵy Qalıbek Qýanyshbaev atyndaǵy memlekettik qazaq akademııalyq mýzykalyq-drama teatry «Kúı – kerýen, án – álem» baǵdarlamasyn usynyp, uly ónerdiń ulaǵatyn pash etti.

О́ner kerýeni óńirdegi ulylar salǵan soqpaqpen jalǵasyp, kele­shektiń kókjıegine jetelep barady. Keshegi Keńes zamanynda kózi bitelgen qaınar bulaq qaıta ashylǵandaı marjan tamshylaryn jarqyrata shashyp, óner aspany jarqyraı janǵan juldyzǵa toly ǵajaıyp sát boldy bul.