Sonaý toqsanynshy jyldardyń basynda «qazaq ata-babasymen maqtanǵandy jaqsy kóredi, as berýden jarystyryp qoıý kerek. Sondaı-aq aıtys pen ázil-qaljyńdy da arnalardan kóptep bergen jón» degen usynys kóp qoldaýǵa ıe bolǵan desedi. Bul aqparattyń qanshalyqty ras ekendigine qatty mán berip qajet emes. Tarıh degen tarazy aıtylǵan jaıdyń aq-qarasyn keıin ózi-aq mólsherleıdi. Qazaqtyń áli kúnge deıin sylq-sylq kúlip, teledıdardyń aldynda tapjylmaı otyrǵany kóp jaıdy ańǵartatyndaı. «Baqýatty adamdarda úlken kitaphana, kedeı adamdarda úlken teledıdar bolady» degen de sóz bar.
Ázil-qaljyńǵa qatty berilgendigimiz sonsha, búkil telearnalarymyzdyń tórin arzan kúlkiniń uıasyna aınaldyrtyp qoıdyq. Tildi shubarlaýdan bastap, ulttyń ar-namysyn, bolmysyn, uıatyn, minez-qulqyn aıaqasty etýge deıin barǵan olar tipti bara-bara qaıratker tulǵalardyń deńgeıine kóterilýdi kózdeı bastady.
Qazaqty kúldirgen saıyn qaltalary qalyńdady. Memleketti mazaq etken saıyn mereıleri ósti. Eshkim betinen qaqpady, qarsy kelgen adam tabylmady. Taırańdaǵan saıyn taırańdap, kezindegi qazaqtyń tanymal baǵdarlamasy «Tamashanyń» ózin tunshyqtyryp tastady.
Ardan attaý orta býyn men keıingi tolqynnyń úırenshikti isi ekenine búginde kópshiliktiń kózi jetkendeı. Biraq batyl sheshim qabyldaýǵa, batyryp aıtýǵa ókinishke qaraı, qulyqsyzbyz. Nege? Eshkimge kúlme demeımiz. Intellektýal adam ıýmorǵa jaqyn bolýǵa tıis. Alash qaıratkeri Álıhan Bókeıhan qýatty qaljyńdarymen qaǵytyp qalǵanda «murtty kósemiń» (Stalın) murttaı ushady eken. Ázilsiz ómir – ársiz ómir. Ony túsinemiz. Biraq dál qazir shekten shyqqan daraqy kúlki dal-dalymyzdy shyǵarǵansha kúletindeı jaǵdaı emes.
Taǵy da aıtamyz, biz bul jazbamyz arqyly kúlýdiń kúńgirt jaǵy kóp degendi bildirgimiz kelmeıdi. Álemdi sulýlyq qutqarsa, álemdi kúlki de qutqarady. Jazýshy Antýan de Sent-Ekzıýperıdiń «Jymıys» degen jyp-jyly áńgimesi bar. Shyǵarmanyń shaǵyn oqıǵasy túrmeniń ishinde ótedi. Sot sheshimi qylmyskerdi ólim jazasyna kesedi. Jendetter myltyqtaryn maılap, oq-dárilerin saılap, jazalanýshynyń sońǵy tilegin tyńdaıdy. Ajal aldyndaǵy adamnyń sońǵy áreketi qandaı bolatynyn joramaldap otyrasyz. Biraq oqıǵa ári qaraı tym basqasha órbip sala beredi. Kenet ólim aldyndaǵy keıipker temeki shekkisi keletinin aıtady. Ońaı tilekke máz bolǵan jaza oryndaýshylarynyń biri oǵan jaqyndap baryp sirińke tutatady. Sol kezde... Sol kezde dar aldynda turǵan jannyń kózine jazalaýshynyń kózi túsip ketpesi bar ma? Qarańǵy bólmege álsiz taralǵan jalqy sát álgi jaryq jazalanyp, oqqa ushqaly turǵan adamnyń kózindegi kúlkini kórsetedi. Jyp-jyly jymıys, rııasyz kúlki álgi sup-sýyq, tas qarańǵy bólmeniń ishin quddy bir nurlandyryp jibergendeı bolady. Jendette de júrek bar, ol da et pen súıekten, qan men topyraqtan jaralǵan adam, bul beıkúná jymıysqa kúlimsiremeı jaýap qatpaýy múmkin emes edi.
Ashyp aıta ketetin bir jaıt, bizdiń qylmysker dep otyrǵanymyz anaý aıtqandaı taza qanypezer adam emes. Álgi kúlkiler olar turǵan bólmeni ǵana emes, búkil álemdi aralap ketkendeı bolady. Jazýshynyń jalpy aıtpaǵy, kinásiz kúlkiniń aldynda muzdaı qarýdyń ózi qaýqarsyz.
Biraq bizdiń búgingi kúlkimiz tym jabaıy, tym jalbaǵaı, tym jaǵymsyz, tym orynsyz bolyp barady. Neǵurlym ózimizdi keleke etip ázildeıtin keri ketken kúlkini unatamyz. Saq-saq kúlemiz, álde sasqalaqtap kúlemiz. Belgisiz. Bálkim bizdiń bul kúlkimiz de Ekzıýperı keıipkeriniń jantásilim aldyndaǵy kúlkisindeı dármensiz, orynsyz jerde kelgen oraısyz kúlki me eken? Jazýshy keıipkerine ol kúlki keıin ómir syılady. Bizge she? Tap basyp aıtý qıyn. Aıtpaqshy, sol qalyń kúlkiniń arasynda sheneýnikterdiń ótirik jymıystary da bar. Ol endi basqa áńgime.
