Qant tapshylyǵy nede?

Jusan Analytics zertteý orta­lyǵynyń málimdeýinshe, qazir­gi ýaqytta Qazaqstanda qant tapshylyǵy tómendegideı derekterdiń sebebinen oryn alyp otyr:

- jergilikti shıkizat sanalatyn qant qyzylshasynan óndiriletin qant qajettiliktiń 10 %-yn ǵana qamtamasyz etedi;

- shetelden óńdeý úshin jetkiziletin shıki qant kólemi mardymsyz. Ony ımporttaý 2016 jyldan bastap josparly túrde qysqartylǵan;

- Reseıden jetkiziletin da­ıyn qantqa asa táýeldimiz. Qazir Reseıde qant óndirisi memleket tarapynan retteledi jáne ony satyp alý úshin arnaıy ruqsat kerek.

«Bul rette elimizde qant óndirisin tez arada jolǵa qoıý úshin eń aldymen syrttan jetkiziletin shıkizat kólemin arttyrý qajet. Biraq bul ońaı sharýa emes. О́ıtkeni negizgi óndirýshi elder Ońtústik Amerıka qurlyǵyn­da ornalasqan», deıdi Jusan Analytics ortalyǵynyń taldaýshysy Tımýr Daýranov. Onyń aıtýynsha, elimizde qantty tutyný kólemi jylyna shamamen 500-550 myń tonnany quraıdy. Otandyq zaýyttar uzaq jyldar boıy óndiriske shıkizat retinde negizinen quraqty shıki qantty paıdalanyp keldi. Qant óndirisi eki shıkizatqa negizdeldi:

- jergilikti shıkizattan óndirý – qant qyzylshasy ónimi 460-500 myń tonnany qurady. Odan 50-75 myń tonna qant alynady.

- ımportty shıki qanttan óndirý – ónim árqalaı mer­zimderde shamamen 250-400 myń tonnany qurady.

Alaıda 2016 jyldan bas­tap jaǵdaı basqasha sıpat ala bastady.

«Jaqyn kórshilik, teń­geniń uzaq jyldar boıy rýbl­ge qatysty turaqty baǵa­my, shıki qant pen da­ıyn qant baǵalarynyń bir-biri­ne jaqyndyǵy birtindep Reseıden jetkiziletin daıyn qanttyń kólemin arttyrýǵa yqpal etti. Al bul Brazılııadan jetkiziletin shıki qant kólemi­niń qysqarýyna ákep soqty. Sóıtip. otandyq óndiris qysqara bas­tady. Qazir geosaıası ahýalǵa balanysty elimizde qant tap­shy­lyǵy oryn alǵan shaqta otan­dyq óndiristiń jetkilikti deńgeıde emes ekendigi aıqyn baıqalýda», deıdi T.Daýranov.

Qant tapshylyǵyna qatys­ty jaǵdaı osylaı qala bere me? Taıaýda Eýrazııalyq ekono­mıkalyq komıssııanyń saıtynda 2022 jyldyń 31 tamyzyna deıingi merzimde qantty baj salyǵynsyz engizý túrinde tarıftik jeńildik berý týraly habarlama jarııalandy. Onda Qazaqstanǵa 250 myń tonnadan aspaıtyn kólemde ákelinetin qant kedendik ákelim bajynan bosatylatyndyǵy kórsetilgen.

«Bul shara EEO-ǵa múshe memleketterdiń ishki naryǵyn qantpen qamtamasyz etý máse­lesin ýaqytsha sheshýi múmkin. Ári shıki qantty jetkizý bo­ıynsha jańa kelisimsharttar jasasyp alýǵa múmkindik beredi. Alaıda aldaǵy 2-3 apta barysynda qant tapshylyǵy áli de qatty seziledi. Osy ýa­qyt ishinde qant jetkizýdi jol­ǵa qoıyp, otandyq zaýyt­tardyń óndiristik qýatyn art­tyrý qajet», dep sózin qorytyndylady Jusan Analytics taldaýshysy.