Ult saýlyǵyn ulyqtaǵan megapolıs

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev: «Qoǵamymyz dáriger paryzynyń erekshe mán-mańyzyna kún ótken saıyn kóz jetkizýde. Kóptegen daryndy jas osy mamandyqty ıgerýge umtylyp jatyr. Memleket medısına qyzmetkerleri­ne jan-jaqty qoldaý kórsetip, densaý­lyq saqtaý salasyn damytýǵa basa nazar aýdarady. Ult saýlyǵy – Jańa, Ádiletti Qazaqstandy qurý jolyndaǵy memlekettik saıasatymyzdyń asa mańyzdy baǵyty», degen bolatyn.

Ras, memleket densaýlyq saq­taý salasyn damytý máselesine ma­ńyzdy mán berip keledi. Sonyń jar­qyn dáleli retinde bir ǵana elor­da aýmaǵynda búginde 47 me­­dı­sınalyq-sanıtarlyq al­ǵashqy kómek uıymy men stasıonar bar ekenin aıtýǵa bolady. Onda medısına salasynyń 20 myńǵa jýyq bilikti mamany eńbek etedi. Nur-Sultan qalasynyń Qoǵam­dyq densaýlyq saqtaý bas­qarmasynyń málimetinshe, shahar aýmaǵyndaǵy mundaı uıym­dar qomaqty qoldaý sharalarymen qamtylyp, zamanaýı tehnologııalarmen jaraqtandyry­lyp jatyr. Osylaısha, elordada 38 me­dısınalyq-sanıtarlyq al­ǵash­qy kómek uıymy ambýlato­rlyq-emhanalyq kómek kór­setedi. Qalada azdy-kópti 9 sta­sıo­nar jumys istep tur. Sonyń úsheýi – balalar (№1 kópbeıindi qalalyq balalar aýrýhanasy, №2 kópbeıindi qalalyq balalar aýrýhanasy, №3 kópbeıindi qalalyq balalar aýrýhanasy), tórteýi – kópbeıindi eresekter stasıonarlary (№1 kópbeıindi qalalyq aýrýhana, №2 kópbeıindi qalalyq aýrýhana, №3 kópbeıindi qalalyq aýrýhana, kópbeıindi medısınalyq ortalyǵy), ekeýi – bir beıindi stasıonarlar (qalalyq ftızıo­pýlmonologııa ortalyǵy, Qalalyq psıhıkalyq densaýlyq ortalyǵy).

Atalǵan uıymdardyń medı­sı­nalyq tehnıkamen jabdyq­talýyna erekshe kóńil bólinedi. Sebebi naýqasqa medısınalyq kómek kórsetý sapasy mekemeni jaraq­tandyrý máselesimen tike­leı baıla­nys­ty. Jalpy, Nur-Sultan qalasyn­daǵy medısı­nalyq uıymdarda qajetti tehnıkamen jabdyqtaý kórsetkishi búginde 91,6%-dy qurap otyr. Máselen, keıingi jyldary 560 birlik medısınalyq jabdyq satyp alyndy. Bul jumys beker júrip jatqan joq. Búginde elor­da turǵyndarynyń sany 1 mln 257 myń 613 adamǵa jetti. Qala­lyq medısınalyq mekemeler­de 1 mln 313 myń 206 adam beki­tilgen. Shahardaǵy Qoǵamdyq densaý­lyq saqtaý basqarmasynyń mál­ime­tinshe, medısınalyq-sanıta­r­lyq alǵashqy kómek uıymdaryna Qazaqstan azamattary, qandastar, bos­qyndar, el aýmaǵynda turaq­ty turatyn sheteldikter jáne azamattyǵy joq adamdar bekiti­ledi. Iаǵnı Nur-Sultan qalasyn­daǵy medısınalyq uıymdar tek el azamattary men qala turǵyn­daryna ǵana emes, basqa sanattaǵy adamdarǵa da qyzmet kórsetedi.

20 myńǵa jýyq medısına qyzmetkeri bar

Búginde vedomstvolyq baǵy­nysty medısınalyq uıymdarda barlyǵy 20 myńǵa jýyq medısına qyzmetkeri eńbek etedi. Sonyń ishinde dárigerler sany 5 600-den astam bolsa, orta medısına qyzmetkerleri 10 myńǵa jýyqtaıdy. Al kishi medısına qyzmetkerleriniń sany 4 myńǵa jetip jyǵylady. Bul ret­te maman­dardyń úzdiksiz kási­bı damýy úshin de qolaıly jaǵ­daı jasalyp jatyr. Bıýdjette maman­dardyń biliktiligin arttyrýǵa jáne olardy el ishinde, shetelde qaıta daıarlaýǵa qarajat kóz­de­ledi. Máselen, 2020-2021 jyldary medısınalyq kadrlardy (rezı­dentt­erdi) daıarlaý úshin 293 mem­lekettik grantqa aqshalaı qarajat bólindi. Qazirgi ýaqytta sol 293 grant arqyly 274 rezıdent bilim alýda.

Orta medısınalyq qyzmetker­lerdi daıarlaýǵa arnalǵan 250 mem­le­kettik áleýmettik tapsyrys oryndaryna qoldaý kórsetil­di. Sonyń ishinde emdeý isine arnal­ǵan – 50, meıirbıke isine baǵ­dar­lanǵan 200 oryn bar. Mem­leket basshysynyń tapsyrmalaryn oryndaý aıasynda 2023 jylǵa deıin dárigerler men orta medısınalyq qyzmetkerler­diń jalaqysyn jyl saıyn kezeń-kezeńi­men arttyrý kózdeldi. Monıtorıng qorytyndysy boıynsha, dárigerlerdiń jalaqysy orta eseppen 30%-ǵa artyp, 327,4 myń teńgeni qurasa (barlyq tólem­derdi eskere otyryp), orta medı­sınalyq personaldyń jalaqysy 20%-ǵa (226,9 myń teńge) ósti.

Medısınalyq joǵary oqý oryn­darynyń mamandary men tú­lekterin tartý jóninde bekitilgen is-sharalar jos­pary sheńberinde «Nazarbaev Ýnı­versıtetimen», Nur-Sultan, Almaty, Qaraǵandy, Semeı qalalarynyń medısı­na­lyq ýnıversıtetterimen, jetekshi sheteldik joǵary oqý oryndarymen strategııalyq áriptestik júrgizilip keledi. Medısınalyq uıymdardyń basshylary men adam resýrstary jónindegi mamandary jyl saıyn elimizdiń medısınalyq joǵary oqý oryndaryndaǵy «Bos oryndar jármeńkesine» qatysady. Pandemııa kezinde bul jumys onlaın rejimde júrdi. Bos oryndar aı saıyn enbek.kz elektrondy eń­bek bırjasynda jáne Nur-Sul­tan qalasynyń Qoǵamdyq den­saý­lyq saqtaý basqarmasynyń saı­tynda ornalastyrylady. Osy­­­laısha, medısına salasy maman­­darynyń tapshylyǵyn joıý má­selesi turaqty baqylaýǵa alyndy.

Mamandardyń turaqty jumys isteýine yqpal etetin basty faktorlardyń biri turǵyn úı má­selesi sanalady. Ony sheshý úshin ákimdik jumys isteıtin jas­tar­ǵa satyp alý quqyǵynsyz jalǵa beriletin turǵyn úı, jergi­likti atqarýshy organdarda turǵyn úıge muqtaj azamattarǵa «Shańyraq» baǵdarlamalaryn iske asyryp jatyr. Sondaı-aq «Qazaqstan turǵyn úı kompanııasy» AQ arqyly satyp alý quqyǵymen jalǵa beriletin turǵyn úıge qujat qabyldaý rásimi ótkizildi. Búgin­de Nur-Sultan qalasynyń Qurylys basqar­masy Almaty, Esil aýdandarynda jáne Ilınka turǵyn alabynda medısına qyzmetkerlerine arnalǵan úsh jataqhana salý jóninde jobalardy iske asyrýda.

Býyndy qalpyna keltiretin biregeı gıdrogel

Elordadaǵy medısına sala­synyń damý qarqynyn akademık N.J.Batpenov atyndaǵy Ulttyq ǵylymı travmotologııa jáne ortopedııa ortalyǵynyń jumysynan baıqaýǵa bolady. Osy ortalyqtyń dárigerleri jýyrda 64 jastaǵy naýqastyń tize býyndaryna endoprotez ornatyp, 20 jyldan beri mazalaǵan syrqattan aıyqtyrdy. Quny shamamen 1 mln teńgeden asatyn bul operasııa pasıentke MÁMS júıesi arqyly tegin jasaldy. Bul operasııa atalǵan ortalyqtaǵy jalǵyz jaǵymdy jańalyq emes. Máselen, bıyl naýryzda osy ortalyqta fıbrındi gıdrogeldi qoldaný arqyly tize býynynyń shemirshegin hırýrgııalyq qalpyna keltirýdiń jańa ádistemesin klı­nı­kalyq zertteý jumysy bastaldy. Jańa ádistemeniń negizgi ázirleýshisi – Ulttyq bıotehnologııa ortalyǵynyń diń jasýshalary zerthanasynyń meńgerýshisi Vıacheslav Ogaı. Onyń aıtýynsha, modıfı­ka­sııalanǵan fıbrın gıdrogelinen, pasıenttiń óz diń jasýshalarynan turýy gıdro­geldiń biregeıligi sanalady. «Sonyń nátıjesinde, zaqymdalǵan shemirshektiń qalpyna kelýi kúsheıip, jedeldetiledi. Jańa tehnıka pasıentterdiń ómir súrý sapasyna jaqsy áser etip, múgedektikti azaıtady dep josparlanyp otyr. Nátıjesinde, tize býynyn endoprotezdeýge muqtaj adamdar sany azaıady», dedi V.Ogaı.

Osylaısha, elordalyq dáriger­ler fıb­rındi gıdrogeldiń klını­kalyq synaq­tary aıasynda alǵash ret oń jaq tize býynynyń artrozy bar 28 jastaǵy aza­matqa qolushyn sozdy. Keıin 15 erik­tige operasııa jasaldy. Klınıkalyq synaq­tarǵa 25 pen 60 jas aralyǵyndaǵy barlyǵy 80 erikti qatysady. Olardyń arasynda býyndarynda jasyna baıla­nysty ózgeristeri bar egde jas­taǵy adamdar, sondaı-aq kásibı ja­ra­qat alǵan jas sportshy­lar bar. Klınıkalyq zertteý­ler ha­lyq­­aralyq klınıkalyq zert­teý­ler stan­dartyna (GCP) sáıkes júrgiziledi.

Tájirıbe almasý – damýdyń belgisi

Elorda tórinde naýqastarǵa tek otandyq dárigerler ǵana qolushyn sozady desek, aǵat aıtqan bolar edik. Sebebi el astanasyna alys-jaqyn shetelden at terletip keletin bilikti mamandar da bar. Máselen, ótken aıda álemge áıgili balalar ortopedi Mark Eıdelman Nur-Sultan qalasyna arnaıy kelip, professor №2 kópbeıindi qalalyq balalar aýrýhanasy bazasynda balalar arasyndaǵy týa bitken jambas býynynyń shyǵýyna qatysty sheberlik saǵatyn ótkizdi. Trenıng aıasynda otandyq jáne sheteldik dárigerler 12 operasııa jasady.

Al aı basynda osy №2 kóp­beıin­di qalalyq balalar aýrýhana­synda Túrkııadan kelgen ýrolog dáriger, professor Alı Tekın bastaǵan operasııalyq brı­gada 4 operasııa jasap, «Balalar ýrologııa­syn­daǵy endovıdeohırýrgııa» taqy­rybynda konsýltasııa men dáris ótkizdi. Oǵan bas qala­nyń jáne respýblıka­nyń basqa óńir­lerinen kelgen balalar ýrologteri qatysty. Mundaǵy maqsat – otan­dyq dárigerlerdiń kásibı sheber­ligin arttyryp, halyqaralyq medı­sınalyq qoǵamdastyqpen tájirıbe almasý, balalar ýrologııasyndaǵy jańa tehnologııalardy beıimdeý. «Biz munda óz tájirıbemizben bóli­sýge keldik. Jumysymyz bar­lyǵyna, sonyń ishinde, eń basty­sy, kishkentaı pasıentterge paıdasy tıedi degen oıdamyz», dedi A.Tekın.

Sheberlik synyby osy jyldyń mamyr aıynda №2 kópbeıindi qalalyq balalar aýrýhanasy men Acıbadem (Adjıbadem) International Ystanbul klınıkasy arasynda qol qoıylǵan memorandým aıasynda ótti. Aıta ketý qajet, 2006 jyly osy aýrýhanada balalar ýronefrologııalyq bólimshesi ashylǵan edi. Jyl saıyn munda respýblıkanyń túkpir-túkpirinen kelgen 1500-ge jýyq balaǵa kómek kórsetiledi. Atalǵan bólimshe «Astana» Medısına ýnıversıteti» AQ balalar hırýrgııasy men balalar aýrýlary kafedrasynyń bazalarynyń biri bolyp esepteledi.

Jaǵymdy jańalyq – jańa nysan

Jýyrda Nur-Sultan qalasynyń ákimi Altaı Kólginov Instagram paraqshasynda áleýmettik nysandardyń qurylysy jaıly aıtyp, elorda aýmaǵynda áleýmettik nysandar qurylysynyń kólemi artyp kele jatqanyn jetkizdi. «Elordamyz ben turǵyndarymyz úshin mańyzdy sanalatyn nysandardyń qurylysyna jeke ınvestısııalardy tartamyz. Qalany aralaý kezinde emhana men emdeý-ońaltý ortalyǵynan quralǵan medısınalyq mekeme qurylysynyń barysymen tanys­tym. Munyń qurylysyna jeke ınves­tısııalar tartyldy. Bul medısınalyq ortalyqtyń ereksheligi – ambýlatorııalyq jáne stasıonarlyq kómekten bólek, bo­ıynda túrli aýrýlary bar adamdar úshin ońaltý qyzmetteri de kórsetiledi. Osy maqsatta munda basseın de salyndy», dedi A.Kólginov.

Onyń aıtýynsha, jańa medısınalyq ortalyq turǵyndar sany kóp sanalatyn Almaty aýdanynda (K.Ázirbaev jáne A.Bólekpaev kósheleriniń qıylysy) ornalasqan. Medısınalyq ortalyqtyń aýmaǵy – 10 myń sharshy metr. Ár aýysymda 500-den asa pasıentti qabyldaı alady. Atalǵan medısınalyq ortalyqty bıyl ashý josparlanyp otyr. «Memleket bas­shysynyń tapsyrmasy boıynsha medı­s­ınalyq ortalyqtardyń «Úıdegi dáriger» jelisin keńeıtý, medısınalyq meke­melerdi qajet jabdyqtarmen tolyq qam­tamasyz etý, kúrdeli jóndeý jumystary júrip jatyr», dedi shahar basshysy.