Maqsat – sapaly bilim berý

Ulttyq jobaǵa sáıkes bıyl shalǵaıdaǵy aýyl mektepterin kezeń-kezeńimen jańǵyrtyp, jańa zamannyń talabyna saı etý jumysy jalǵasyp jatyr. Bıýdjetten 94 mektepke kúrdeli jáne aǵymdaǵy jóndeý jumystaryn júrgizýge, jańa modıfıkasııa kabınetterin satyp alýǵa, mektep jıhazdaryn jańartýǵa, kórkem ádebıettermen qamtamasyz etýge 1,8 mlrd teńge qarajat bólindi. Bul taraptaǵy jumys oıdaǵydaı júzege asyrylyp keledi. Osy jyly jalpy 11 mektepke kúrdeli jóndeý jumystaryn júrgizý úshin 1,6 mlrd teńge bólindi. Qarajat tolyq ıgerilip, bilim oshaqtary jańa zamannyń talabyna saı etildi.

Endigi bir másele – bilim salasyn sıfr­landyrý. Zaman kóshine ilesý – ýaqyt talaby. Oblystaǵy bilim oshaqtarynda 46 myńnan astam kompıýterlik tehnıka bar. О́ńirdegi barlyq mektep jyldam ınternetke qol jetkizip otyr. Bul máselege aıryq­­sha kóńil bólinip, buryn ınternet baı­lanysy nashar bolǵan shalǵaıdaǵy
52 mektep jyldamdyǵy joǵary ınternet júıesine qosyldy. Oblystyń 206 mektebi robottehnıka kabınetimen jabdyqtaldy. Bul kabınet­terde mektep oqýshylary ózderiniń bilik­tiligin arttyrady. Osylaısha, bilim berý úrdisinde sıfrlyq resýrstar keńinen qoldanylmaq.

О́ńirde uzaq ýaqyttan beri úsh aýysymdy oqytý júıesi qıyndyq týdyryp kelgen-di. Bul jaıt Astana mańyndaǵy eldi mekenderde ishki kóshi-qonǵa baılanysty halyqtyń kóbeıýi sebepti oryn alyp otyr. Endi eldi mekenderdegi bilim oshaqtary tapshylyǵy máselesi birtindep sheshilip keledi. Bıyl 1 qyrkúıekte Qosshy qalasynda 1 200 oryndyq mektep paıdalanýǵa berildi. Oblys ortalyǵynda 100 oryndyq jekemenshik mektep jańa oqý jyly qarsańynda esigin aıqara ashty. Jyl sońyna deıin taǵy da 5 mektep paıdalanýǵa berilmek. Selınograd aýdany О́temis aýylynda – 120, Arshaly aýdany Jibek joly aýylynda – 300, oblys ortalyǵynda 392 oryndyq mektep salynbaq. Aqkól qalasynda №4 bilim oshaǵyna qosym­sha oqý korpýsy boı kóteredi. Osylaısha, óńir­degi qordalanyp qalǵan másele sheshimin tabady dep kútilýde.

Erekshe bilim berý qajettiligi bar balalardy qoldaý da basty nazarda. О́ńirde 867 balany qamtıtyn bes arnaıy mektep-ınternat jumys isteıdi. Bul oraıda barlyq aýdandy tegis eskerý talaby qoıylyp otyr. Atap aıtsaq, 4 psıhologııalyq-medısı­na­lyq-pedagogıkalyq konsýltasııa jáne 20 psıho­logııalyq-pedagogıkalyq túzetý kabı­neti jumys isteıdi. Bul tarapta sharýa shash­etekten. Naqty derekterge qaraǵanda, týǵanynan 18 jasqa deıingi erekshe bilim berý qajettilikteri bar 11 395 bala, olardyń ishinde 1 643 múgedek bala esepte tur. Inklıý­zıvti bilim berý úshin barlyq qolaıly jaǵ­daıdy jasaý boıynsha aýqymdy is atqarylyp jatyr. Mundaı jaǵdaı 137 balabaqshada, 328 mektepte qolǵa alynǵan. О́ńirde ınklıýzıvti bilim berýdi qoldaýdyń 19 resýrstyq kabıneti ashyldy.

Jetim balalar men ata-analarynyń qam­qor­lyǵynsyz qalǵan balalar da zaman tala­byna saı bilim alýda. Oblysta jetim bala­larǵa arnalǵan 4 bilim berý uıymy jumys isteıdi. О́ńirdegi balalar úıin qaıta qurý aıaqtaldy. Aqkól qalasyndaǵy balalar úıi ómir­lik qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan balalardy qoldaý ortalyǵy bolyp qaıta quryldy. Bala asyrap alý, qorǵanshylyq pen qamqorshylyq belgileý, patronat arqyly jetim balalar men qamqorlyqsyz qalǵan balalardy otbastaryna ornalastyrý boıynsha jumys belsendi júrgizilýde. Memlekettik turǵyn úı qorynan jetim balalar men ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan balalarǵa 545 páter bólindi.

Bilim berý júıesinde qosymsha bilim erekshe mańyzǵa ıe. Bıyl oqýshylardy qosymsha bilimmen qamtý 70 paıyzǵa kóbeıdi. О́ńirde 51 qosymsha bilim berý uıymy jumys isteıdi. Onyń ishinde oqýshylar saraıy, 18 shyǵar­mashylyq ortalyqtary men úıleri, óner mektebi, 18 mýzyka mektebi, 4 aýla klýby, 3 balalar-jasóspirimder sport mektebi, tehnıkalyq shyǵarmashylyq ortalyǵy, týrıs­ter, natýralıster, tehnıkter stansalary, 2 balalar kórkemsýret mektebi bar. Qosymsha bilim berý uıymdarynda 21 myńnan astam oqýshy bilim men bilik kókjıegin keńeıtýde. Bilim oshaqtarynda da qyrýar úıirmeler uıymdastyrylyp otyr. Tutastaı alǵanda 3 358 úıirme 45 myńnan astam balany qamtıdy. Mektep oqýshylarynyń sportpen aınalysýyna da jaqsy jaǵdaı týǵyzǵan. Atap aıtsaq, 55 myńnan astam bala men jasóspirim sport seksııalaryna baryp júr. Memleket basshysynyń úıirmeler men seksııalarǵa balalardyń tegin sabaqtaryn qamtamasyz etý jónindegi tapsyrmasyn oryndaý barysynda bıyl sáýir aıynan bastap oblysta 3 myńnan astam balany qamtıtyn qosymsha bilim berý baǵytyndaǵy jumys júzege asyryldy.

Memleket basshysynyń Joldaýynda mektepke deıingi tárbıe jumysyna da erekshe nazar aýdaryldy. Balalardy balabaqshamen qamtý máselesin túpkilikti sheshý mindeti júktelip otyr. Osy saladaǵy mamandarǵa qoıylatyn naqty talaptar da bekitildi. Bul oraıda mektepke deıingi tárbıe men oqytý salasynda 606 uıym nátıjeli jumys istep tur. Osy jyly oblystyń mektepke deıingi uıymdarynda jańadan 1 240 oryn daıyndaý josparlanǵan. Taıaýda 1 155 oryndyq 14 mektepke deıingi uıym ashyldy. Jeti balabaqshanyń qurylysy jalǵasýda. Atap aıtsaq, Shortandy aýdanynyń Tóńkeris ­aýylynda – 140, Qaraótkel aýylynda jáne Selınograd aýdanynyń Qoıandy aýylynda – 280, Qosshy qalasynda 280 oryndyq balalar baqshasy salynýda. Sondaı-aq oblys ortalyǵynda sóıleý qabileti nashar balalarǵa arnalǵan 280 oryndyq mekeme boı kóterýde. Kókshetaý qalasynyń irgesindegi Krasnoıar aýyly mańyndaǵy Nurlykósh eldi mekeninde 280 oryndyq mekeme salynady.

Endi bir sát tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý jaıyna toqtala ketelik. Memleket basshysynyń bıylǵy Joldaýynda bul máse­lege de kóńil bólinip otyr. Onda «Teh­nı­kalyq jáne kásibı bilim beretin oqý oryn­­dary eńbek naryǵynyń naqty sura­nysyna beıimdelýi jáne elimizdiń jańa ekonomıkalyq baǵdarynyń mindetterine saı bolýy kerek» dep atap kórsetilgen. Bıyl tehnıkalyq jáne kásibı bilim salasynda óńirge qajetti kadrlardy daıarlaýǵa memlekettik tapsyrys aıasynda 5 800 adam qabyldandy. Jańa oqý jylynda jumys berýshilermen jasalǵan kelisim boıynsha 280 jańartylǵan bilim berý baǵdarlamasy engizildi. Munyń ózi ýaqyt talaby ekeni sózsiz. Memlekettiń qamqorlyǵymen oqyp bilim alǵan ár jas sol bilimin paıdalana otyryp, qoǵamǵa da, ózine de tıimdi jumys isteýi kerek. О́ńirdegi 11 kolledj – «Jas maman» jobasynyń qatysýshylary. Bıyl kásiporyndardyń ótinimderi boıynsha kol­ledjderge 1 myńǵa jýyq bilim alýshy maq­satty túrde qabyldandy. О́ńirdiń 450 kásiporny men yntymaqtastyq sheńberinde dýaldy oqytýdy engizý jalǵasýda.

Keıingi jyldary stýdentterdiń jataqha­naǵa zárý ekeni de belgili. Bul máseleni sheshý úshin oblys ortalyǵynda árqaısysy 300 oryndyq úsh stýdenttik jataqhana salynyp jatyr. Sondaı-aq joǵary kópsalaly aza­mattyq qorǵaý kolledji 500 oryndyq jataqhana salýdy josparlap otyr.

Osylaısha, Memleket basshysynyń Jol­daýynda aıtylǵan asqaraly mindetter údesinen shyǵý baǵytynda óńirdegi bilim oshaq­tary nátıjeli jumys isteýde.

Aqmola oblysy