Aýyl sharýashylyǵyn sıfrlandyrý: meje men múmkindik

Qazirgi kezde memleket tarapynan agroónerkásiptik keshendi damytý, qoldaý, onyń turaqtylyǵy men tıimdiligin arttyrýǵa baılanysty birqatar jumys júrgizilip jatyr. Bul rette sıfrlandyrý baǵytyndaǵy jobalardyń mańyzy zor. Máselen, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń agroónerkásiptik keshendi damytýdyń 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan ulttyq jo­­basy sheńberinde qolǵa alyn­­ǵan sharalardyń biri – «Agro­óner­kásiptik keshende qadaǵalaý júıe­sin ázirleý jáne engizý» jobasy. Ony 2025 jylǵa deıin júzege asyrý josparlanyp otyr. Jobaǵa respýblıkalyq bıýdjetten 930 mln teńge qarastyrylǵan.

«Naryqty «aǵartýǵa», óndi­riletin ónimniń sapasyn art­tyrýǵa, aýyl sharýashylyǵy ónim­deriniń qadaǵalanýyn avtomat­tandyrýǵa baǵyttalǵan is-sha­ra­lar proseske tartylǵan ýáki­letti uıymdardyń barlyǵyn qo­sady jáne sandyq-sapalyq esep­ke alýdy qamtamasyz etýge, agro­ónerkásiptik ónimniń óndirilýi men shyǵarylýynyń búkil ómirlik sıklin qadaǵalaýǵa múmkindik beredi. Qadaǵalaý júıesin iske asyrý salaǵa ınvestısııalar tar­týǵa jáne eksporttyq ónim jeli­sin de, aýyl sharýashylyǵy ónim­deri men tereń óńdelgen ónim­der túrlerin jetkizý geografııa­syn da keńeıtýge tikeleı áser etedi. Qadaǵalaý júıesi kezinde tolyq monıtorıngti engizý aýyl sharýashylyǵy óniminiń sapa stan­darttaryn arttyrýǵa jol asha­­dy. Bul qazaqstandyq ónim­niń syrt­qy naryqtardaǵy tar­tym­dy­ly­ǵy men básekege qabi­let­ti­ligi­ne mýltıplıkatıvti áser etedi. Osy­ǵan baılanysty avto­mat­tan­dyrylǵan júıeni qurýǵa ar­nalǵan tehnıkalyq tapsyrmanyń jobasy ázirlendi. Joba múddeli taraptarmen kelisý satysynda», dep jaýap berdi mınıstrlik bizdiń joldaǵan jýrnalıstik saýalymyzǵa.

Mınıstrliktiń habarlaýyn­sha, «Sıfrlandyrý, ǵylym jáne ın­novasııalar esebinen teh­no­logııalyq serpilis» ult­tyq jobasyna sáıkes, aýyl sharýa­shylyǵyn sıfrlandyrý boıynsha birqatar is-shara kózdelgen. Bul rette, ult­­tyq jobanyń is-sharalar jos­paryna sáıkes, «Fermerlerdiń aýyl sharýashylyǵy alqaptary men ónerkásiptik obektilerde sıfrlyq jabdyqtar men jańa tehnologııalyq aýyl sharýa­shy­lyǵy tehnıkasyn jáne baılanys qyzmetterin satyp alýy kezinde baılanys qyzmetterin sýbsıdııalaý» tetikteri kózdelip otyr. Jo­bany iske asyrý merzimi – 2025 jyl. Qarjynyń qajettiligi joq. Buǵan sáıkes, ónerkásip jáne aýyl sharýashylyǵy kásiporynda­ryn olardyń aýmaqtaryn baılanys qyzmetterimen nemese jab­dyqtyń ózimen qamtamasyz etýge jumsalǵan qarajattyń bir bóligin óteý jolymen memlekettik qoldaý kózdelgen.

«Vedomstvo Sıfrlyq damý, ınno­vasııalar jáne aeroǵarysh óner­kásibi mınıstrligimen bir­lesip Qaraǵandy oblysy Qar­qaraly aýdany Aqtasty aýylynda bıyl qanatqaqty jobany júzege asyrdy. Oǵan otandyq baı­lanys operatorlary tartyl­dy. Qanatqaqty jobanyń qory­tyndysy boıynsha adam faktoryn barynsha azaıta otyryp, sıfrlyq sheshimder tehnologııalaryn maqsatty paıdalaný arqyly ónimdilikti birneshe ese arttyrýǵa qol jetkizýge bolatyny belgili boldy. Búginde mınıstrlik aýyl sharýashylyǵy alqaptarynda baılanys qyzmetterin sýbsıdııalaý qaǵıdalaryn ázirlep jatyr. Bul baǵyttaǵy jumys jalǵasýda», dep naqtylady vedomstvo.

Sondaı-aq bıylǵy 1 shildeden bastap «Sýbsıdııalaýdyń mem­lekettik aqparattyq júıesinde» agroónerkásiptik keshendi sýbsı­dııalaýdyń jańa memlekettik aqparattyq júıesi ázirlenip, iske qosyldy. Sýbsıdııalaýdyń memlekettik aqparattyq júıesi bıýrokratııalyq olqylyqtar men sybaılas jemqorlyq shemalaryn boldyrmaýǵa múmkindik beredi. Sondaı-aq osy júıeniń barlyq paıdalanýshysyna tegin qoljetimdilikti qamtamasyz ete­di. Fermerlerge sýbsıdııalaý qyzmetteri qosymsha aqy alynbaı, tegin kórsetiletin bolady. Budan basqa, kórsetiletin qyz­metti alýshylardan (fermerler­den) sýbsıdııalar alýdyń oryn­dylyǵyn rastaý úshin qosa bere­tin qosymsha anyqtamalardy talap etý qajettiligi bolmaıdy. О́ıt­keni talap etiletin aqparat ıntegrasııalar arqyly memlekettik aqparattyq júıelerden alynady. Bul sharalar áleýmettik shıe­lenisti aıtarlyqtaı tómendetedi. Sebebi fermerler jyl saıynǵy abonenttik tólemdi tólemeıdi ári qosymsha qujattardy usynbaıdy.

Sonymen qatar mınıstrlik «Aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn birdeılendirý» derekter bazasynyń e-ISZH Mobile mobıldi qosymshasyn ázirleý jumystaryn aıaqtady. «Aýyl sha­rýashylyǵy janýarlaryn birdeılendirý» aqparattyq júıe­siniń fýnksıonalyna sáıkes, mobıldi qosymshany ázirleý onlaın/oflaın formatta (keshke saqtaı otyryp) janýarlardy tirkeýdi jáne veterınarlyq-profılaktıkalyq is-sharalar boıynsha tizimdeme jáne basqa da is-sharalar júrgizýge múmkindik beredi. Osyǵan baılanysty mo­bıldi qosymshany iske qosý jó­nindegi qanatqaqty joba osy jyl­dyń 25 qazanynda Batys Qazaqstan oblysynan bastaý aldy. Joba qarasha aıynyń 25-ine deıin júr­giziledi. Mo­bıldi qosymshany qoldaný veterınarlyq dárigerdiń jumy­syn jeńildetip qana qoımaı, ýaqytyn únemdeýge, ártúrli ada­mı faktordyń sebebinen týyn­daıtyn qatelikterdiń aldyn alý­ǵa kómektesedi dep kútilýde.

«Aýyl sharýashylyǵy mı­nıs­triniń 2021 jylǵy 25 maýsymda­ǵy buıryǵymen «Ulttyq agrarlyq ǵylymı-bilim berý ortalyǵy» ba­zasynda Agroónerkásiptik keshende tehnologııalyq quzyretter ortalyǵy quryldy jáne ortalyq AgriTech agrotehnologııalyq plat­formasynyń operatory bo­lyp aıqyndaldy. Sonymen qa­tar onyń enshiles kompanııasy «Agroónerkásiptik keshendegi eko­nomıkalyq saıasatty taldaý or­talyǵy» JShS baza­syn­da agroónerkásiptik ke­shen­niń tehnologııalyq quzyret­tilik­te­riniń salalyq ortalyǵy – Agritech quryldy. Oǵan úsh mo­dýl kiredi: e-Seeds, e-Plem, e-Extension. Ol mınıstrlik ja­­nyndaǵy E-agriculture agro­óner­kásiptik keshen salalaryn basqarýdyń biryńǵaı avto­mattandyrylǵan júıesimen ınteg­rasııalanady. Osy jyly kóp­tegen V2V qosymshasy (agro­bızneske arnalǵan jeke kom­panııalardyń qosymshalary), onyń ishinde marketpleıster úshin qoljetimdilik beretin jeke jáne zańdy tulǵalardyń memleket­tik derekqorymen ıntegrasııalaý josparlanýda», dep habarlady mınıstrlik.