Sheteldik eseptegi kólikter zańdastyrylady

Kólikti zańdastyrý úshin ıesi myna­daı qujattardy tapsyrýǵa tıis: forma boıynsha ótinish; ótinim berý­shiniń jeke basyn kýálan­dyratyn qujat; transport quraly­nyń pasporty nemese transport quralyn tirkeý týraly kýálik; transport quralyna menshik quqyǵyn rastaıtyn qujat.

Tıisti qujattar qabyldan­ǵannan keıin kólik tekserýge jiberi­ledi, tek­seris nátıjesi arnaıy baza­ǵa tir­keledi. Kólikti zańdas­tyrý týra­ly ótinim eki jumys kúni ishinde qaras­tyrylady. Sheshim shyǵa­ry­lyp, ótinimdi qabyldaıdy nemese zańdas­tyrýdan bas tartady. Kólik ıesin habardar etý úshin onyń telefo­nyna 1414 nómirinen SMS jiberiledi. Ha­bar­lama mátininde qabyldanǵan she­shim, transport quralynyń biregeı nómiri, modeli men markasy kórsetiledi.

Eger kólik ıesi kórsetilgen qujat tizbesin tolyq usynbaǵan jaǵdaı­da; usynylǵan qujattardan túzetý belgileri baıqalǵan bolsa; qujattar Qazaqstan Respýb­lıkasynyń sondaı qujat týraly zańnama talaptaryna saı kelmese; transport quraly ózge memlekettiń quzyrly organyn­daǵy burynǵy turǵylyqty jeri bo­ıynsha tirkeýden sheshilmese, onda ótinim qanaǵattandyrylmaıdy. Mun­daı jaǵdaıda kólik ıesi kelesi óti­­nimdi qaıtadan 2023 jyldyń 1 shil­­desine deıin bere alady. 2022 jyl­­dyń 1 qyrkúıeginen keıin el aýma­­ǵyna kirgizilgen kólikter zańdas­tyryl­maıdy. Ishki ister organdary qaı kóliktiń Qazaqstanǵa qashan ákelingenin shekara qyzmeti men saq­tandyrý uıymdarynyń derekter bazasy arqyly anyqtaıdy.

Kólikti zańdastyrýǵa qatysty oń sheshim alǵannan keıin, EAEO quramyna kirmeıtin memleketten, máselen, Grýzııadan ákelingen kólikti keden rásiminen ótkizýge týra keledi. Zańdastyrýǵa jatatyn kólik úshin bastapqy tirkeý quny – 200 000 teńge. Zańdastyrylǵan avtokólik ıeleri ýtıl alymnan bosatylady.

Qyrǵyz Respýblıkasynyń zań­namasyna sáıkes kedendik bajdardy, salyqtardy tóleı otyryp, kedendik resimdeýden ótken avtomobılderdi bas­tapqy tirkeý olar­dy ıelikten shy­ǵarý (satý) quqy­ǵyn 2025 jylǵy 1 qań­tar­ǵa de­ıin shekteı otyryp júzege asy­ry­lady. Atalǵan merzim­nen keıin olar Eýrazııalyq ekono­mıkalyq odaq­tyń taýary dep tanylyp, olarǵa qoıyl­ǵan shekteý alynyp tastalady. Qyr­ǵyz avtomobılderiniń kedendik aıyr­ma­shylyǵy tólengen jaǵdaıda olardy bastapqy tirkeý ıelikten shyǵarý quqyǵyn shektemeı júzege asyrylady.

Armenııadan ákelingen kólik­terdi de tirkeý olardy qaıta satý quqyǵyn shektemeı rettelmek. О́ıtkeni 2023 jyldyń 1 qańtarynan keıin olar da EAEO taýary dep esepteledi. Bul qazirgi ýaqytta sary nómir taǵyp júrgen kólikterge de qatysty.

Eger transport quralynyń pasporty nemese transport quralyn tirkeý týraly kýálik bolmasa, al transport quraly buryn jol qozǵalysyna ne bolmasa EAEO aýmaǵynda paıdalanýǵa jiberilmese jáne izdeýde bolmasa, onda sýbektini memlekettik kirister organynyń qyzmetkerleri tekse­redi. Osy ýaqytqa deıin ne kedendik baj salyǵyn, ne ózge de jarnalardy tólemesten el aýmaǵyna zańsyz jolmen ákelingen avtokólikterdi tirkeýge bolady. Ol úshin barlyq tıisti soma tólenýge tıis.

Bul qaýly jeltoqsannyń ortasyna deıin talqylanady. Demek, resmı qaýly jańa jyl qarsańynda jarııaǵa joldanýy ábden múmkin. Eske sala­ıyq, qaýlyǵa sáıkes sheteldik kólik­terdi tirkeý 2023 jyldyń 1 qań­tary men 1 shildesi aralyǵynda júr­giziledi dep josparlanyp otyr.

Buǵan deıin sheteldik kólik­terdi zańdastyrý týraly qujat­ty Májilis te, Senat ta maqul­dady. Senat depýtaty Ǵumar Dúısem­baevtyń aıtýynsha, 2022 jylǵy 1 qyrkúıekke deıin kelgen mashınalardy zańdastyrý úshin biryńǵaı alymnyń belgilenýi 300 myńǵa jýyq kólikti tirkeýge múm­kindik beredi jáne jergilikti bıýd­jetke túsetin kólik salyǵy artady.