Dohada qazaq shyǵystanýshysy marapattaldy

Osymen toǵyzynshy márte uıym­dastyrylǵan is-sharaǵa bıyl alǵash ret Qazaqstan atynan arnaıy delegasııa qatysty. Negizinen arab tiline ıakı arab tilinen ózge tilderge tárjima jasaıtyn kóshbasshy mamandar jınalǵan aýqymdy joba baǵdarlamasyna qazaq tiliniń de engeni el úshin mereıli jańalyq dep ataýǵa bolady. Sebebi qazaqtyń baı mádenıetin, salt-dástúri men tanym-tabıǵatyn óz­gelerge tanytýda atalǵan jobanyń aıasy keń. Joba sheńberinde aýdarma isiniń kóshbasshy mamandary marapattalyp, olardyń sapyna otandyq ǵalymdardyń da esimi endi. Atap aıtqanda, belgili shyǵystanýshy, Nur-Múbárak Mysyr ıslam ýnı­versıteti Ǵylym jáne ınnovasııa departamentiniń dırektory Yqtııar Paltóre Sheıh Hamad atyndaǵy aýdar­ma jáne halyqaralyq túsinistik júldesiniń ıegeri atandy. Bedeldi báıgede elimizdiń atyn asqaqtatqan aýdarmashymen habarlasyp, atalǵan is-sharanyń mańyzy jáne álemdik aýdarma isiniń búgingi órisi týraly oı-pikirin bilgen edik.

– Qazaqstanda jekelegen aýdarmamen jemisti túrde aınalysyp júrgen mamandar az emes. Olardyń basyn biriktirip, ujymdyq aýdarmaǵa den qoıatyn kez jetti. Nege deseńiz, tikeleı arab tilinen qazaq tiline, qazaq tilinen arab tili­ne aýdarý máselesi ózekti. Taǵy bir mańyzdy dúnıe, tek dinı baǵyttardy negiz­ge alǵan eńbekterdi aýdarý­men shektelmeýimiz qajet. En­digi kezekte jańa deń­geıge shyǵyp, memleketter arasyndaǵy mádenı yq­pal­dastyqty, dostyq qa­rym-qatynasty damytý­dy kózdeıtin, áriptestik ále­ýetin jolǵa qoıatyn tyń tal­pynystarǵa barǵanymyz abzal. Qazaq halqynyń tarıhyn, salt-dástúrin, mádenıetin, dúnıetanymyn kórkem tilde aýdaryp, arabtarǵa jetkize bilýimiz kerek. Ádette halqy­myz­ mádenıetiniń tamyry tereńde ekenin aýyzsha aıtamyz, bul jetkiliksiz. Naqty kitaptarmen, qazba muralarmen, mýzeı eksponattarymen sony dáleldep kórsete bilýimiz kerek. Ási­rese qazirgi jahandaný zamanynda aýdarma salasynyń atqaratyn mindeti aýqymdy. Osy oraıda áriptesterimdi kúsh biriktire jumys isteýge shaqyramyn. Al búgingi marapat bizdiń halqymyz­ǵa jasalǵan qurmet dep esep­teımin. Ana tilimizdiń be­delin halyqaralyq deń­geıge kóterý – bárimizge jaýap­ty borysh, – deıdi Yqtııar Paltóre.

Aıtýly atalymǵa otan­dasymyz ál-Farabı trak­­tat­­­tary­­nyń aýdarmasyn, son­­daı-aq osy baǵyt­taǵy bir­­neshe eńbegin usyn­ǵan. Shy­­ǵys­­tan shyqqan dala da­nysh­pan­darynyń qol­tań­basyna úńilgen aýdar­mashy bul baǵyttaǵy ju­mys­taryn keshendi túrde jal­ǵastyratynyn jetkizdi. Onyń «Quran Kárim. 30-para. Maǵynalyq aýdarma jáne tápsir», «Namazda jıi oqy­la­tyn súrelerdiń táp­siri», «Is­lam mádenıeti», «Sultan Zahır Baı­barystyń ómirbaıany: Arab halyq eposy» sekildi kóp­te­gen eńbegi oqyrmanǵa keńinen tanys.

Adamzat aldynan kún sa­ıyn sheshimi kúrdeli másele­ler shyǵyp jatyr. Budan muqalmaı ótý úshin rýhanı birlik kerek. Bilim-ǵy­lym – adamdy shyrqaý bıik­ke kóteretin eń senimdi tetik. Álem jastary adamı asyl qasıetterdiń nárin máde­nıetter arqyly sińiredi. En­deshe, uly dala oıshyl­dary­nyń eńbegin qaıta jańǵyr­typ, dástúrler sabaq­tastyǵyn dánekerleýde sapaly aýdarma isiniń mańyzy zor.

ALMATY