Oqýshy tárbıesi – ortaq jaýapkershilik

Eńbektiń adam ómirindegi mańy­zy jaı­ly qansha aıtsaq ta, onymyz búgingi qoǵam­nyń kelbetimen qabyspaı turǵa­nyn jasyrýdyń qajeti joq. Áleýmettik jelide jarnamasy jarqyldaǵan jeńil ómir elesi jastardy «aýyrdyń ús­timen, jeńildiń astymen» júrýge eliktirip ketip-aq tur. Al ómirdiń barlyq salasynda eńbekqor, shyǵarmashylyq is-áreketterge qabiletti, erkin urpaq tárbıeleımiz desek, otbasy, mektep, qoǵam jáne jurtshylyqtyń tárbıesi kiriktirilýi kerek.

Memleket jáne qoǵam qaırat­keri Murat Baqtııaruly 20-30 jyldyń kóleminde ur­paq tárbıe­sine qatysty kóp olqylyq jiberip alǵanymyzdy aıtty. «Balapan basyna, turymtaı tusyna» ket­ken sol ýaqytta bilim men tár­bıede jibergen kemshiliktiń búgin­gi kórinisi bir-birinen alshaq áleý­mettik toptar men jik-jikke bóli­nip, jaǵa jyrtysý bolyp tur.

– Bilim salasyndaǵy taǵy bir másele – mektepter arasyndaǵy alshaqtyq. Mysaly, elimizdegi oqýshylardyń 44 paıyzy aýyl­daǵy mektep partasynda otyr. Bul bala­larǵa zııatkerlik mektepte bilim alatyn qatarlasynyń deńgeıine jetý úshin kemin­de alty jyl ýaqyt qajet eken. Osy oraı­da qolǵa alynyp jatqan «Jaıly mektep» jobasy boıyn­sha qala men aýyl mektepteriniń bilim berý deńgeıin sáıkestendirýdiń mańyzy óte zor, – deıdi Murat Baq­tııaruly. 

Jıynda oblystyq polısııa de­par­tamenti mamandary káme­letke tolmaǵandar ara­­synda qylmys pen qu­qyq buzýshylyqtyń aldyn alý sharalary týraly habar­­la­­ma jasady. Birlesip atqar­­ǵan profılaktıkalyq jumys­tar nátı­­je­sinde 6 415 quqyq­buzý­shy­lyq anyq­talsa, qań­ǵybastyq pen kezbelikke sa­lynǵan 305 jas­ós­pirim beıim­deý ortalyǵyna ornalas­tyrylypty. Osyǵan baılanysty 5 myńnan astam jas­óspi­rimniń ata-anasy ákimshilik jaýapkershilikke tartylǵan.

Keńeste oblystyq bilim bas­qar­masynyń basshysy Meı­ram­bek Shermaǵanbet baıandama jasap, bala tárbıesindegi bir­qatar máseleni atap ótti. «Osy­ǵan deıin balaǵa beriletin bi­lim­niń qurylymy men mazmu­ny basty orynda bolyp kelse, alda mekteptegi tárbıe jumy­syn jańartý, ony zaman talabyna laıyqtaýǵa mindettimiz. Qazir álemdik pedagogıkanyń ózinde tárbıe bilimniń aldyna shyqqanyn kórip otyrmyz», dedi basqarma basshysy.

Qazir kámeletke tolmaǵan­dar ara­syndaǵy qylmys pen quqyq buzý, toptyq tóbeles, qyz balalar arasyndaǵy álim­­­­jettik, býllıng, kıberbýl­lıng­­tiń kóbeıip turǵa­ny mektep qabyrǵasynda bilim be­rý­men qatar, ulttyq tár­bıe­ge den qoıyp, osy baǵyt­taǵy jumysty kúsheı­tý qajet­tigin ańǵartady. Basqarma bas­shysynyń habarlamasynda kámeletke tolmaǵandarǵa qatysty qylmys pen quqyq buzý 36,7 paıyzǵa, toptasyp jasal­ǵan qylmystar 30,8 paıyzǵa tómendegeni aıtyldy. Biraq bala tártibin qadaǵalaýda bosańsýǵa bolmaıtynyn esten shyǵarmaǵan jón. Kámeletke tolmaǵandar jasaǵan qylmys­tardyń barlyǵy da sabaqtan tys ýaqytta bolǵan. Demek ata-ata «balama mektep jaýap beredi» degen oıdan alys bolýy kerek.

Jıynda oblystyq densaý­lyq saqtaý basqarmasy bas­shysynyń oryn­basary M.Myr­­zanova men Bala­lar qu­qyǵy máseleleri boıyn­sha óńir­lik ýákil J.Uzaqbaeva taqy­ryp aıasyn­da baıandama jasady. S.Toly­bekov atyndaǵy №3 IT mektep-lıseıin­­degi ata-analar komıtetiniń tór­aǵasy A.Qo­sanova bilim oshaǵyn­da­ǵy «Ata-ana­lar komıteti», «Áje­ler mektebi», «Áke­ler keńesi» jáne «Ana­lar akade­mııasynyń» jumysy oń nátıje berip otyrǵa­nyn atap ótti.

Al bul kezdesýge oblys ákimi ǵana emes, áke retinde ashyq pikirlesý úshin kelgenin aıtqan aımaq basshysy Nur­lybek Náli­baev óńirde balalar úshin atqaryl­ǵan jumystardy baıandady.

– Memleket basshysy­nyń bas­tamasymen ótken jyl «Bala­lar jy­ly» dep jarııalanyp, demeý­shiler qoldaýymen aımaqta quny 1,6 mlrd teńge bolatyn 80 sport-oıyn alań­yn paıdalanýǵa berdik. Bu­ryn mundaı ıgilikti tek qala ortalyǵyndaǵy balalar kórip kelse, bul joly shet­keri aımaqtardyń da jet­kin­shek­terin qýantýǵa ty­rys­tyq. О́tken jyly 19 bala­baq­sha ashylyp, 6 mektepti tapsyrdyq, jaǵdaıy apatty dep tanylǵan eki bilim berý uıymynyń máselesi sheshimin tapty. Jalaǵash aýdanynda 250 oryndyq zamanaýı oqýshylar úıi el ıgiligine berildi. Úkimet basshysynyń oblysqa sapary barysynda 400 oryndyq fızıka-matematıka baǵytyndaǵy mektep-ınternat, kópsalaly sport keshenin salý jobasy qol­­daý tapty, – dedi oblys ákimi.

Bilim salasyndaǵy basta­malarǵa jergilikti iri kompanııa­lar da demeý­shilik tany­­typ otyr. Osy jyly «QazGer­Munaı» mekemesi zamanaýı Oqýshylar saraıynyń qury­lysyn bastaıdy. Aldaǵy jańa oqý jyly qarsańynda 150 oryn­dyq mamandandyrylǵan eki mekt­ep daryndy balalardy qabyl­damaq. Oblysta úsh jylda 64 balabaqsha ashý josparlanyp otyr. Osylaısha, 11 myńǵa jýyq baldyrǵan mektepke deıingi tár­bıemen qamtylady. Bıyl Jańa­qorǵan, Shıeli, Qazaly, Aral aýdandarynda 940 oryndyq 4 mektep paıdalanýǵa berilmek. Memleket basshysynyń bastamasymen «Jaıly mektep» ulttyq jobasy aıasynda 15 100 orynǵa arnalǵan 21 bilim oshaǵy salynady. Aımaqta jeke mek­­tepterdiń de úlesi artyp keledi. Qazir­diń ózinde óńirde osyndaı 21 bilim oshaǵy jumys istese, aldaǵy úsh jylda ınvestorlar 12 mektep salýǵa nıet bildirip otyr.

О́ńirdegi jetistikterdi sa­ra­la­ǵan aımaq basshysy qoǵamda beleń alǵan ınter­netke táýeldilik, qumar oıyn­ǵa salyný, oqýshylar ara­syn­­daǵy álimjettik jáne ózge de máse­lelerdiń aldyn alýda tıisti bas­qar­ma basshylary men qala, aýdan ákim­derine balalardyń bos ýaqy­tyn tıim­di ótkizýi úshin is-sharalar ke­she­nin qolǵa alýdy tapsyrdy. Jıyn­ qorytyndysynda otbasy qundy­lyǵyn nyǵaıtyp, jas urpaq tár­bıe­sin jańa deńgeıge kóterýge baǵyt­talǵan úndeý qabyldandy.

Qyzylorda oblysy