Naýryz jyry

Naýryz jaıly jyrlar legi erte kezden-aq qazaq ishinde qarańdap, boı kórsetken. Tatýlyq pen birlik, mahabbat pen meıirim aıyn jyrǵa arqaý etpegen aqyn kemde-kem. Máshhúr Jú­sip Kópeıuly «Naýryz tilegi» atty óleńin­de kelisti aıdyń kórkem sýretin salady.

Bireýim ekeý bolyp, mal qosyldy,

Qorama júz-júz laq, qozy toldy.

Yzǵarly, qys-zymystan, sýyq ketip,

Aspannan kún kúlimdep, shyraı endi.

Uzamaı qar da keter, jaz da bolar,

Saı-sala kúrildesip, sýǵa tolar!

Bólenip jer jemiske, myń qulpyryp,

Shalǵynǵa kókoraıly aýyl qonar.

Mine, bireýi ekeý bolyp, aspanǵa shyraıy engen qazaq dalasynyń sýreti, tynysy. Aqyn jany el tynysyn sezinip, emirene jyrǵa qosady. Al Shákárim Qudaıberdiuly mereke qarsańyndaǵy ulttyń ulaǵatyn, ulystyń uly kúnine degen el súıispenshiligin pash etedi.

Ulystyń uly kúninde,

Baı shyǵady balbyrap.

Qasynda jas jetkinshek,

Tulymshaǵy salbyrap.

Kelinshek shyǵar kerilip,

Sáýkelesi saýdyrap.

Qyz shyǵady qylmıyp,

Eki kózi jaýdyrap.

Bozbala shyǵar burqyrap,

Aqbókendeı syrqyrap.

Qul qutylar quryqtan,

Kúń qutylar syryqtan.

Ketik ydys, shómishtiń,

Tútini shyǵar burqyrap.

Jańa jyldyń basy sanalyp, ha­lyq qaster tutqan naýryz jaıly Shy­ǵys aqynd­ary kól-kósir jyr tıegin aǵyt­qan. Bir ǵana Omar Haııamnyń «Naý­ryz­na­masy» tereńnen syr tartqan irgeli eńbek. Al túrkimen jyrynyń dúl­dúli Maqtymquly áz naýryzdyń «joq nár­seni bar qylar» qasıetke ıe ekenin aıǵaq­taıdy.

Jetken kezde naýryzymyz

japan bitken jańǵyrar,

Tuman ornap, taý basyn aspan

úrpi salbyrar.

Jansyzdarǵa jan bitip,

áýen bılep mańdy bar,

Jer kógerip, shóp qaýlap,

mereıin bir qandyrar.

Kúnge tosyp arqasyn

jan-janýar albyrar,

Aýnap-qýnap barlyǵy

 jerge túgin qaldyrar.

Kele sala naýryzym

joq nárseni bar qylar!

Samarqannyń kók tasy erip, saıyn dalany qýanyshty áýezge oraǵan ulys kúni qaı júrekke shoq tastamasyn, qaı sezim pernesin dóp baspasyn? Kún men tún, jarly men kedeı, bıik pen alasa teńeler aıbyndy merzimniń qasıeti bıik, qudireti orasan.

Naýryz merekesi «ıslam dininiń qaldyǵy» sanalyp, toılanýǵa tyıym salynǵan sátter de ótti. Qazaq halqy el birliginiń tańbasyndaı kórgen tól meıramsyz 62 jyldaı ýaqytty bastan keshirdi. Alaıda aıdy alaqanmen jabý múmkin emes edi. Qursaýda qalǵan áz naý­ryz qutty tuǵyryna qonyp, qazaq rýhy silkindi, janyna qan júgirdi. Osy tusta aqyn Muhtar Shahanovtyń aqtaryla jyrlaǵan jyr shýmaqtary jaryq kórgen bolatyn.

Qansha ǵasyr sán bergen dalamyzǵa

О́zgeshe bir áni ediń baıtaq eldiń,

Sálem, Naýryz!

Sen bizdiń aramyzǵa

Alpys eki jyldan soń qaıta keldiń.

Sen eń kóne jyrysyń sanamyzdyń,

Rýhı shattyǵymsyń tasyp tolǵan.

Seni toılap, babasy babamyzdyń

Ájemniń ájesine ǵashyq bolǵan.

Iá, babamyzdyń babasynan mıras bolyp qalǵan ulys kúni Alash jurtymen birge alǵa adymdaı bermek. Naýryz – tatýlyq nyshany, ult bederi jańarǵan kún, janymyz túlep, eldik qýatymyz artqan kún. Boıyna izgilik pen saltanattyń monshaǵyn taqqan alyp mereke aqyndar jyryna arqaý bolyp áýeleı bereri talassyz aqıqat.