Statıstıka boıynsha, Qazaqstanda sıfrlyq saýattylyq deńgeıi máz emes. Ulttyq statıstıka bıýrosy usynǵan derekterge qaraǵanda, halyqtyń 54%-y ǵana ınternetke qol jetkize alady. Bul halyqtyń jartysynan kóbi sıfrlyq tehnologııalar usynatyn múmkindikterden alshaq qalatynyn bildiredi.
Sıfrlyq saýattylyqtyń tómendeýiniń negizgi sebepteriniń biri - ınternettiń jetkiliksiz bolýy, ásirese, aýyldyq jerlerde bul qatty baıqalady. Shalǵaı aımaqtarda keń jolaqty ınternettiń bolmaýy sıfrlyq daǵdylardy úırengisi keletin adamdarǵa kedergi keltiredi. Sonymen qatar, ınternet qyzmetteri men kompıýterlerdiń joǵary quny kóptegen otbasy úshin qoljetimdilikti shekteıdi. Taǵy bir másele - sıfrlyq bilim berýdiń jetispeýshiligi. Elde júrgizilip jatqan birqatar bastamalar men baǵdarlamalarǵa qaramastan, sıfrlyq saýattylyqty oqytýǵa qabiletti oqý oryndary men bilikti oqytýshylardyń sany jetkiliksiz. Kóptegen mektepterde balalarǵa sıfrlyq saýattylyq negizderin úıretý úshin qajetti jabdyqtar men baǵdarlamalar qamtamasyz etilmegen.
Áleýmettik-ekonomıkalyq teńsizdik sıfrlyq saýattylyq máselesine de áser etedi. Kedeı jáne az qamtylǵan otbasylardyń kompıýterler men ınternetke qol jetimdilikti satyp alý múmkindigi az. Bul sıfrlyq alshaqtyqty týdyrady jáne halyq arasynda sıfrlyq saýattylyqtyń damýyna jol bermeıdi. Qazaqstandaǵy sıfrlyq saýattylyq máselesin sheshý úkimet, bilim berý mekemeleri, bıznes-sektor jáne azamattyq qoǵam tarapynan keshendi tásil men birlesken kúsh-jigerdi talap etedi.
Eń aldymen, ınternettiń qoljetimdiligin keńeıtý qajet. Memleket keń jolaqty jelini damytýǵa ınvestısııa salyp, ınternet-qyzmetterdiń neǵurlym tómen baǵamen qoljetimdiligin qamtamasyz etýge tıis. Bul sıfrlyq alshaqtyqty azaıtýǵa jáne kóptegen adamdarǵa sıfrlyq daǵdylaryn damytýǵa múmkindik beredi.
Mańyzdy qadam - sıfrlyq saýattylyqty bilim berý baǵdarlamalaryna biriktirý. Mektepter men ýnıversıtetter sıfrlyq daǵdylar men tehnologııalardy qoldanýǵa úıretý úshin múmkindikter berýi kerek. Bul bilikti oqytýshylardy daıyndaýdy jáne qajetti jabdyqtar men baǵdarlamalyq jasaqtamany qamtamasyz etýdi talap etedi. Sondaı-aq sıfrlyq tehnologııalar men olardyń artyqshylyqtary týraly habardar bolý úshin eresekterge arnalǵan aqparattyq-túsindirý naýqandary men oqý baǵdarlamalary júrgizilýi kerek.
Sıfrlyq saýattylyqty damytý aqparattyq tehnologııalar dáýirinde eldiń turaqty damýyn qamtamasyz etýdiń negizgi faktory bolyp tabylady. Barlyq múddeli taraptardyń birlesken kúsh-jigeri osy syn-qaterlerdi eńserýge jáne Qazaqstanda sıfrlyq saýattylyqty damytý úshin perspektıvalar jasaýǵa kómektesedi.
Saıajan QUDAIBERGEN,
L.N.Gýmılev atyndaǵy EUÝ stýdenti
