Taskeshýden tabylǵan jádigerler

Oblystyq tarıhı-mádenı murany zertteý ortalyǵynyń basshysy Muham­betqalı Kıpıevtiń aıtýynsha, kerýen saraıdyń orny alǵash ret 1950 jyly zerttelgen. Alǵashqy zertteýdi etnograf Sergeı Tolstov bastaǵan. Odan soń ult­tyq arheologııa mektebiniń negi­zin qalaǵan áıgili arheolog Álkeı Mar­ǵulannyń jetekshiligindegi ekspedısııa zertteý jumysyn jalǵastyrǵan.

Elimiz táýelsizdigin alǵannan keıin Taskeshý kerýen saraıynyń ornyna arheologııalyq qazba júrgizý qaıta jandanypty. Máselen, oblystyq tarıh jáne arheologııa ortalyǵy 2008-2010 jyldar aralyǵynda úsh kezeń­dik zertteý júrgizgen. Oblystyq tarıhı-ólketaný mýzeıi 2012-2013 jyl­dary arheologııalyq zertteýdi qolǵa alǵan eken. Arada segiz jyl ótkennen soń 2021 jyly qazba jumystary qaıta jalǵasyn tapqan. Bıyl 29 mamyrdan 17 shildege deıin dalalyq arheologııalyq qazba jumystary júrgizildi.

«Arheologııalyq zertteý jumystary kezinde Taskeshý kerýen saraıynyń qaqpa bóligi, 14 bólme, 3 sýfa munarasy, tandyr oshaqtyń peshteri tolyqtaı ashyldy. Jalpy kólemi 800 sharshy metr aýmaqtan topyraq alyndy. Bul tarıhı keshen Altyn Orda dáýirinde Saraıshyq qalashyǵynan shyǵyp, Ortalyq Azııaǵa baǵyt alǵan saýda kerýenderine qyzmet kórsetken. Qazba kezinde kerýen saraıdyń aýmaǵynan 4 kúmis, 26 qola moneta shyqty. Toqtamys han men О́zbek han dáýirindegi keramıkalyq ydystardyń fragmentteri, monshaq jáne shyǵyr bólikteri, ártúrli iz saq­talǵan standartty kirpish tastar anyq­taldy. «Taskeshý» kerýen saraıynan soltústikke qaraı 1,5 shaqyrym jerde Altyn Orda kezeńindegi mekenjaılar, tur­ǵyn úılerdiń orny, Altyn Orda handaryna tıesili 5 kúmis teńge, qola tıyndar tabyldy», deıdi oblystyq máde­nıet, tilderdi damytý jáne arhıv isi bas­qarmasynyń bólim basshysy Mıra Dáý­letbaeva.

Onyń aıtýyna qaraǵanda, orta­ǵasyrlyq Saraıshyq qalashyǵynda 700 sharshy metr aýmaqta arheologııalyq zertteý jumystaryn júrgizý «Bozoq» memlekettik tarıhı-mádenı mýzeı-qoryǵy RMQK-ǵa tapsyrylǵan. Ju­mystyń oryndalý merzimi – shartqa qol qoıǵan kúnnen bastap 60 kún. Son­daı-aq Qyzylqoǵa aýdanyndaǵy Qa­raqudyq-1, Qaraqudyq-2 qorǵan­da­rynda «Nursat» jeke kásipkerligi qazba jumystaryn júrgizip jatyr. Endi Qarabaý-2 qorǵanyna arheologııalyq zertteý júrgizý úshin konkýrs jarııalaý josparlanyp otyr.

Atyraý oblysy