Endigi maqsat – álemdi moıyndatý

Azııa chempıonatyna Qazaq­stannyń dzıýdoshylary tuńǵysh ret 1993 jyly qa­tysty. Sol kezden beri 20 márte jalaýy jelbiregen ja­rys­ta elimizdiń erler qura­masy 77 júlde aldy. Tar­qatyp aıtsaq, 14 altyn, 18 kúmis jáne 45 qola medal oljalady. Eń zor kórsetkishke jerlesterimiz 2004 jyly qol jetkizdi. Almatydaǵy Balýan Sholaq atyndaǵy sport saraıynda jalaýy jelbiregen dodada 3 altyn, 2 kúmis jáne 1 qola medalmen ekinshi orynǵa jaıǵasty. Taǵy bes ret (1993, 1995, 1997, 2016, 2017 jyldary) úzdik úshtiktiń qatarynan kórindi. Alty márte (1996, 2000, 2009, 2012, 2015, 2019) tórtinshi satyǵa taban tirese, tórt ret (2001, 2003, 2008, 2011) besinshi orynǵa turaqtady. Al 1999 jáne 2007 jyldary segizinshi orynda qalyp qoıdy. Bul bizdiń bal­ýandardyń qurlyqtyq doda­daǵy eń nashar nátıjeleri.

1993-2019 jyldar araly­ǵynda ótken Azııa chempıo­natynda túrli eldiń ókilderi je­ńis tuǵyryna kóterilgenimen, jal­py esepte úzdik úshtiktiń qatarynan kóriný baqyty nebári alty komandaǵa ǵana buıyrǵan eken. Bul rette, uzaq ýaqyt boıy negizgi báse­kelestik Ońtústik Koreıa men Japonııa quramalary arasynda órbýde. Bir qyzyǵy, Kúnshyǵys eli – dzıýdonyń Otany sanalǵanymen, osy tartysta olar ázirge basty qarsylastarynan qalyp keledi. Sol 26 jyl aralyǵynda ońtústik koreıalyqtar 10 ret – birinshi, 7 ret – ekinshi jáne 2 ret – úshinshi oryndy oljalasa, japondar 6 ret – birinshi, 8 ret – ekinshi jáne 3 ret – úshinshi satyǵa jaıǵasty. Mońǵolııa men Irannyń tatamı sheberleri komandalyq esepte eki retten top jardy. Sonymen qatar parsylar – bes jáne mońǵoldar – tórt márte júldegerler sanatynan kórindi. Úzdik úshtiktiń sanatyna qosylǵan, qalǵan eki komanda – О́zbekstan (2-oryn – úsh ret, 3-oryn – eki ret) men Qazaqstan (2-oryn – bir ret, 3-oryn – bes ret).

О́z órenderimizdiń Azııa chem­­pıonatyndaǵy kór­set­­kishterine toqtalsaq, Qazaq­stannyń balýandary 1993 jyly tuńǵysh ret Makaoda boı kórsetti. Jańa­­dan jasaqtalǵan jas koman­da bolsaq ta, kóńil tola­tyndaı nátıjege qol jet­­kiz­dik. Ońtústik Qytaı teńizi­niń jaǵalaýynda Ivan Karazelıdı (65 kılo) altyn alsa, Igor Peshkov (75 kılo) kúmispen kúpteldi. Al Serik Adyǵanov (66 kılo), Sergeı Álimjanov (86 kılo) jáne Sergeı Shákimov (95 kılo) qola medaldi moıyndaryna ildi.

1995 jyly Nıý-Delıde Sergeı Shákimov (95 kılo) teńdessiz dep tanyldy. Ser­geı Álimjanov (86 kılo) ekinshi oryn alsa, Ahat Áshirov (71 kılo) úshinshi saty­ǵa turaq­tady. 1996 jyly Hoshı­mınde Sergeı Shákimov (95 kılo) taǵy da top jardy. Ahat Áshirov (71 kılo) kúmisti ıelense, Erjan Omarbaev (66 kılo) pen Rýslan Seıilhanov (78 kılo) qolaǵa qol sozdy. 1997 jylǵy Manıladaǵy da kórsetkishimiz kóńilimizdi marqaıtty. Sergeı Shákimov (95 kılo) Azııa chempıony ataǵyn qatarynan úshinshi ret jeńip alsa, Rýslan Seıilhanov (78 kılo), Musa Zaıpýllaev (86 kılo) jáne Vıacheslav Berdýta (+95 kılo jáne absolıýtti salmaq) qola júldeni enshiledi.

1999 jyly Qytaıdyń Vench­joý qalasynda qazaq­stan­dyqtar keńinen kósile almady. Tek Alekseı Alıapın (90 kılo) men Vıacheslav Berdýta (+100 kılo) qolany qanaǵat tutty. 2000 jyly úsh birdeı otandasymyz aqtyq aıqasqa deıin alqynbaı jetkenimen, barlyǵy da sheshýshi tusta utyldy. Olar – Ashat Sha­harov (73 kılo), Rýslan Seıil­­hanov (81 kılo) jáne Vıache­slav Berdýta (+100 kılo). Absolıýtti salmaqta kúresken Eldos Yqsanǵalıev úshinshi tuǵyrǵa taban tiredi. Taǵy bir aıta keterligi, osy jarysta Qyrǵyz eliniń týy astynda óner kórsetken qazaqtyń uly Aıdyn Smaǵulov kúmis medaldi ıeledi. Arada birer aı ótkende qandasymyz Olım­pııa oıyndarynda aıdy as­pan­ǵa bir-aq shyǵaryp, qola medalǵa qol jetkizdi.

2001 jyly da tórt júl­deni qorjynǵa saldyq. Ulan­Batyrda absolıýttik salmaq­taǵy Erkin Tuıaqov kúmis jáne Raýan Inattılaev (73 kılo), Dastan Pirimqulov (100 kılo), Eldos Yqsanǵalıev (+100 kılo) qola medaldi enshiledi. 2003 jyly Ashat Jıtkeevtiń asyǵy alshysynan tústi. 100 kılo salmaqta ol qarsylas shydatqan joq. Erlan Slıambaev (66 kılo) ekinshi orynǵa jaıǵassa, Eldos Yqsanǵalıev (+100 kılo jáne absolıýtti salmaq) eki márte dál sondaı qurmetke bólendi.

2004 jyly Qazaqstan tuńǵysh ret Azııa chempıonatyn qabyldady. Almatyda ótken baıraqty básekede bizdiń jigitter erledi. Bazarbek Donbaı (60 kılo), Muratbek Qypshaqbaev (66 kılo) jáne Ashat Jıtkeev (100 kılo) syndy saıypqyrandar aldaryna jan salmady. Saǵdat Sadyqov (73 kılo) sheshýshi tusta utyldy. Eldos Yqsanǵalıev (+100 kılo) qolany qanaǵat tutty. Komandalyq esepte Qazaqstannyń erler quramasy tek Ońtústik Koreıany alǵa jibe­rip, ekinshi oryndy ıelen­di. Ázirge bul – otandyq dzıý­do­shylardyń qurlyqtyq doda­daǵy eń úzdik kórsetkishi.

2005 jyly Tashkentte jerlesterimiz bes ret jeńis tuǵyryna kóterildi. Aıdar Qabımollaev (73 kılo) men Ashat Jıtkeev (100 kılo) kúmispen kúptelse, Salamat Otarbaev (60 kılo), Eldos Yqsanǵalıev (+100 kılo) jáne Vıacheslav Berdýta (ab­solıýtti salmaq) qolaǵa qol jetkizdi. 2007 jyly ál-Ký­veıt­te jolymyz bolmady. Bazarbek Donbaı (60 kılo) men Maksım Rakovtyń (90 kılo) qos qolasyn qanaǵat tutýǵa májbúr boldyq. 2008 jyly Chedjýde Ashat Jıtkeev (100 kılo) úshinshi ret Azııa chempıony atandy. Rınat Ib­ragımov (73 kılo) kúmis jáne Salamat Otarbaev (60 kılo) qola medaldi keýdesinde jarqyratty.

2009 jyly Taıpeıde Maksım Rakovqa (100 kılo) teń keler eshkim tabylmady. Tımýr Bolat (90 kılo) men Ulan Rysqul (+100 kılo) úshinshi oryndy ıemdendi. 2011 jyly Ábý-Dabıde Islam Bozbaev – kúmis, Erkebulan Qosaev (60 kılo), Tımýr Bolat (90 kılo) jáne Erjan Shynkeev (+100 kılo) qolany enshiledi. 2012 jyly Tashkentte bir altyn men bir kúmisti qanaǵat tuttyq. Ol júldelerdiń ıegerleri – Sergeı Lım (66 kılo) men Vıktor Demıanenko (100 kılo). 2013 jyly Bangkokta Eldos Smetov (60 kılo), Azamat Muqanov (66 kılo), Islam Bozbaev (90 kılo) jáne Erjan Shynkeev (+100 kılo) úshinshi orynǵa taban tiredi.

2015 jyly ál-Kýveıtte bas júlde buıyrmady. Maksım Rakov (100 kılo) fınalda súrinse, Eldos Jumahanov (66 kılo) pen Erjan Shynkeev (+100 kılo) júldegerler sanatyna qosyldy. 2016 jyly Tashkentten tabysty oraldyq. Eldos Smetov (60 kılo) qarsylastaryn qoǵadaı japyrsa, Dıdar Hamza (73 kılo) aqtyq synda utyldy. Taǵy tórt balýanymyz júldeli oryndardy ıelendi. Olar – Eldos Jumahanov (66 kılo), Áziz Qalqamanuly (81 kılo), Maksım Rakov (100 kılo) jáne Erjan Shynkeev (+100 kılo). 2017 jyly Maksım Rakov (100 kılo) qarsy kelgenderdi alyp ta, shalyp ta jyǵyp altyn tuǵyrǵa kóterildi. Eldos Ju­mahanov (66 kılo) pen Is­lam Bozbaev (90 kılo) ekin­shi oryn alsa, Eldos Smetov (60 kılo) úshinshi satyǵa turaqtady.

Al kúni keshe ǵana Fýdjeı­rada aıaqtalǵan Azııa chempıo­naty jaıynda joǵaryda baıan­dadyq. Aıtýly dodada 66 kıl­o salmaqta beldesken qos qan­dasymyz Erlan Serikjanov pen Eldos Jumahanov joly fınalda qıysty. Alǵashqysy – altyn, ekinshisi kúmis me­daldi moınyna ildi. 60 kılo salmaqtaǵy Ǵusman Qyr­ǵyzbaev pen 90 kılo salmaq­taǵy Islam Bozbaev úzdik úshtik­ti qorytyndylady.