Arystaǵy apatqa tórtinshi kún. Eldigimiz synǵa túsken, synalǵan aýyr kúnderdiń aıaǵy kóńil demegen jańalyqqa ulasyp keledi. Aqmeshitke jınalǵan arystyq aǵaıynnyń janaıǵaıyn, muń-zaryn, talap-tilegin eskergen óńir basshysy О́mirzaq Shókeev «evakýasııalanǵan turǵyndardy Arys qalasyna qaıtyp kóshiremiz», dedi.

Alla úıiniń aldyndaǵy aǵaıynnyń kúpti kóńili ornyna túsip, qol shapalaqtaı jóneldi. Qart analar «aýylǵa qaıtamyz», degendi estigende shylaýyshtaryn bir sýlap aldy. Toǵyz joldyń torabynan nápaqasyn taýyp, urpaǵyn asyrap otyrǵan otbasy qanshama?! «Týǵan jerdeı jer qaıda? Týǵan eldeı el qaıda?», dedik myna bir áserli sátti kórip turyp.
Uıqy urlanyp, ýaıym kóbeıgen osy 3-4 kúnniń ishinde el tynyshtyǵyna syzat túsirip, qanttaı tátti tatýlyqty buzǵysy kelgender de az bolǵan joq. Tar jerde ertoqym surap, topalańda toqash urlaǵandar týraly sóz shyǵyn etpeıik. Izdegeni daý, tilegeni arandatý ekenin sezgen otandastar da nıeti bótenniń jetegine elp etip erip ketpedi.
El men jer ıesiz emes. Elbasy Nursultan Nazarbaev, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev, Úkimet pen jergilikti bılik ókilderi osy qıyn kúnderde jar qulaǵy jastyqqa tıgen joq. «Halyqqa bolsyn», dep eńbek etti. Al qaıyrymdylyq qanynda bar qara orman halyqtyń arystyqtarǵa jasaǵan jaqsylyǵyn jazsańyz, kún uzaq qıssa bolar. Eshkimge esep bermese de, aǵaıynnyń amandyǵy úshin istelip jatqany kózge kórinip tur.
«Arys qarý-jaraqtan tolyqtaı tazartyla ma?», degen suraq osy kúnderde aǵaıynnyń sanasyn san-saqqa júgirtti. Shıetteı bala-shaǵasymen arsenal jaılaǵan Arysqa kóship barǵysy kelmegender de bar arasynda. Biraq jaǵdaı siz ben biz oılaǵandaı emes. Onyń jaýabyn Shymkenttegi lagerlerden emes, Arystyń irgesindegi Aqjol aýylynda ornalasqan jedel shtabtan surap bildik. Munan bylaıǵy áńgimeni sol jarylys bolǵan aımaqtaǵy jedel shtabtan tarqatyp aıtaıyq.
Saperlerge senemiz
27 maýsym. Apatty aımaqtyń aınalasy Otan aldyndaǵy mindetin adal atqarǵan áskerılerge toly. Jarylysta otala almaı qalǵan oq-dárilerden Arysty tazartý boıynsha eńbektenip jatyr. Qorǵanys mınıstrliginiń 43 top quramyndaǵy 408 saperi áskerı bólim aýmaǵyndaǵy, temir jol stansasy men kóshelerdi tazalaǵan. Nátıjesinde 5700-den astam áskerı snarıad tabylyp, arnaıy tehnıkamen kóshirýge daıyndalǵan. IIM jeke quramynyń 1488 adamy jáne 189 birlik tehnıkasy aımaqty tazalaý úshin tyrbanyp jatyr.
Arys Azııa men Eýropany tutastyratyn shoıyn joldyń toraby bolǵandyqtan temir joldyń irkilissiz qozǵalysyn qamtamasyz etý úshin ınjenerlik tehnıkalar jumyldyrylýda. Shahardaǵy 11 shaqyrym temir jol tósemi men 16 ýchaskesindegi barlyq kóshe tazartyldy. Qorǵanys mınıstrligimen birlese, jeke jáne kópqabatty úılerdi tazalaý jumystary júrgizilýde.
Kúni keshe Arysqa eki ret baryp qaıttyq. Shtabtaǵy adamdardyń júzderi totyǵyp, kózderi qyzaryp isingen. Biraq kúrsinip, kúńirengen eshkimdi kórmedik. Esesine qaýipsizdik sharalaryn kúsheıte túsken otanqorǵaýshylardy kezdestirdik. Olardyń da oılaǵany eldiń tutastyǵy, aǵaıynnyń amandyǵy. Olar da eldi dúrliktirgen apatty oqshaýlap, otbasyna, óz bazalaryna qaıtqysy keledi.
Arys 17 sektorǵa bólinip jóndelmek
Qysqa ýaqyt ishinde oblys ákimdigi janyndaǵy «Túrkistan» korporatıvtik áleýmettik damý qorynda arnaıy ashylǵan esepshotqa 721 mıllıon teńgeden astam qarjy jınaldy. Alda bul kórsetkish óse túspek. Sebebi jomart júrekti, izgilikke jany qumar jandar «Arystaǵy aǵaıynnan aıanyp qalmaımyz», dep otyr. Teńizge quıǵan tamshydaı bul qarajat túgeldeı Arysty qaıta qalpyna keltirýge jumsalady. Aımaqtaǵy jaǵdaı, qalany qaıta jóndeýden ótkizý máselesi oblys ákimi О́mirzaq Shókeevtiń jiti nazarynda. О́ńir basshysynyń aıtýynsha, shahar shartty túrde 17 sektorǵa bólinip, jóndeýden ótpek.
«17 sektor 17 óńir ákimdigine jóndeý jumystaryn júrgizýge bólip berildi. Árbir oblystan 10 brıgadadan, jalpy sany 1500-den astam qurylysshy kelip, jóndeýdi bastaıdy. Oblystyń ókilderi bekitilgen sektorlardy aralap, tıisti jumystarǵa kiristi», deıdi Túrkistan oblysynyń ákimi.
Iаǵnı árbir sektorǵa 17 aýdan-qala ákimi bekitilip, olardyń árqaısysynyń janynda 40 jaýapty qyzmetker qolqanat bolmaq. Jaýapty ókilder juma kúni turǵyndar qalaǵa kirgende úılerine ornalastyrady. Osylaısha evakýasııalyq pýnktterde ornalasqan 13187 adam (Shymkent qalasynda – 7249, Túrkistan oblysynyń aýdandary men qalalarynda 5938 adam) týǵan qalasymen qaıta qaýyshpaq. Ata-anasynan, týys-týǵanynan ýaqytsha aıyrylǵan aǵaıyn bir shańyraq astynda bas qospaq.
Sonymen qatar arnaıy top árbir baspananyń, áleýmettik nysannyń zaqymdanýyn foto-vıdeoǵa túsirip, aktiler jasaýmen aınalysady. Osyǵan deıin qorǵanys salasynyń mamandary qalany jarylǵysh oq-dárilerden tolyqtaı tazartyp shyqpaq.
Munan bólek, Jambyl oblysynan taýarlar men kórsetiletin qyzmetter sapasyn baqylaý departamentinen jáne ózge de zalalsyzdandyrý ortalyqtarynan jalpy sany 30-ǵa jýyq maman keldi. Al Qyzylorda oblysynan ulttyq saraptama ortalyǵynyń osy óńirdegi fılıalynan 17 maman kelse, ózge de osy salaǵa jaýapty mamandar zalalsyzdandyrý jumystaryn bastap ketti. Bul brıgadalardyń bári tehnıkamen, qajetti qural-jabdyqpen, qamtylǵan.
Oblystyq Densaýlyq saqtaý basqarmasy taratqan málimet boıynsha, 277 adam medısınalyq kómekke júginip, 74-i aýrýhanaǵa jatqyzylǵan. Qazirgi ýaqytta barlyǵynyń densaýlyǵy birqalypty. О́kinishtisi, apat saldarynan 3 azamat qaza boldy.
MDB tóraǵasy, bas múftı Serikbaı qajy Oraz «Aq meshit» qulshylyq úıinde Arystaǵy áskerı bólimde bolǵan jarylysta sheıit ketken azamattyń janazasyn shyǵardy.
Bereke bergen saıyn eselener
Arysqa 14 oblys pen respýblıkalyq qalalardan, aýdan-aýyldardan gýmanıtarlyq kómek aǵylyp jatyr. Qaıyrymdylyqpen qatar qazaqtyń darqandyǵy, meımanqostyǵy, keńdigi ýaqytsha lagerlerdegi qamkóńil aǵaıynǵa dem bergendeı. Biz bas suǵyp, hal suraǵan lagerdegi arystyqtardyń kez kelgeni «Aınalaıyn, halqym, kóldeı kóńilderińizge rahmet!», dep aǵynan jarylýda. Qorjyny toq kásipkerler de jaqsylyq jasap, márttik tanytyp jatyr. Aldy 200-den, sońy 5 mıllıonnan ákimdik esepshotyna qarjy aýdardy. Arystyqtardyń basyna túsken qıyn jaǵdaıǵa alańdaýshylyq bildirgen el azamattary osylaı kómek qolyn sozýda. Elimizdiń óńirlerinen kelip jatqan gýmanıtarlyq kómekter qanshama?! Qazirgi tańda Qaraǵandy, Qyzylorda, Jambyl oblystary men Almatydaǵy otandastarymyzdyń jibergen túrli materıaldyq zattary Shymkent qalasy, Yntymaq shaǵyn aýdanyndaǵy saýda-logıstıkalyq ortalyǵy men «Nursát» shaǵynaýdanyndaǵy «Kórme» ortalyǵyna jetkizilgen. Gýmanıtarlyq kómekterdi qabyldaıtyn beketter táýlik boıy jumys isteýde.
Apattan zardap shekken jurtqa gýmanıtarlyq kómekten tys jyly sóz ben psıhologııalyq kómek te qajet-aq. Kúni keshe Shymkentke arnaıy kelgen Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Berdibek Saparbaev pen Densaýlyq saqtaý vıse-mınıstri Kamaljan Nadyrov qalalyq klınıkalyq aýrýhanadaǵy apattan zardap shekkenderdiń jaǵdaıymen tanysty. Aǵaıyndy sabyrǵa, el bolyp qıyndyqty birge eńserýge shaqyrdy. Sondaı-aq Úkimet músheleri qalalyq balalar aýrýhanasynda jatqan segiz jastaǵy balanyń jaǵdaıyn bildi. Operasııadan soń Almatydan arnaıy kelgen reanımatolog pen neırohırýrg balany qarap shyqty. Respýblıkalyq óner ujymdary men Shymkenttegi sırk arystyqtardyń kóńilin kóterip, qoıylym usyndy. О́ner juldyzdary da elmen birge ekendikterin kórsetip, ýaqytsha lagerlerde kóshpeli konsert qoıyp, kómekterin aıap qalmady.
P.S Aqjol aýyly, Jambyl atyndaǵy orta mekteptegi arnaıy shtabta Túrkistan oblysynyń ákimi О́.Shókeev, Eńbek jáne halyqty qorǵaý mınıstri B.Saparbaev, Bas sanıtar-dáriger J.Bekshın, Qorǵanys mınıstriniń orynbasary B.Qurmanbaev, Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý birinshi vıse-mınıstri Q.О́skenbaevtyń qatysýymen ótken brıfıngtiń qorytyndysynda «Erteń saǵat segizden bastap qala ashylady. Saǵat tańerteńgi altydan bastap avtobýstar kele bastaıdy», – dedi óńir basshysy О́.Shókeev.
Tórt kún ishinde Arystaǵy aǵaıyndy alysym demeı, qushaǵyn jaıa qarsy alyp, as-aýqatyn daıyndaǵan aýdan-qala turǵyndary men jergilikti bıligine arystyq azamattardyń qurmeti ózgeshe.
ARYS – ORDABASY – ShYMKENT
Qazaqstan Túrki memleketteri Uıymy Qaýipsizdik Keńesiniń kezdesýine qatysty
Qazaqstan • Búgin, 15:35
Qazaqstan-О́zbekstan shekarasyndaǵy ótkizý pýnktteri jumysyn ýaqytsha toqtatty
Qazaqstan • Búgin, 15:05
Jetisý óńirinen shyqqan qos tulǵaǵa eskertkish ornatyldy
Aımaqtar • Búgin, 14:26
Prezıdent Almaty ákimin qabyldady
Prezıdent • Búgin, 14:07
Qazaqstannyń dıplomatııalyq qyzmetine – 30 jyl
Qazaqstan • Búgin, 13:35
«Qazfosfat» kásiporynda 2 jumysshy mert boldy
Qoǵam • Búgin, 13:00
Almaty men Aqtóbede aýa sapasy nasharlaıdy
Aýa raıy • Búgin, 12:20
Iranda 6 baldyq jer silkinisi boldy
Álem • Búgin, 11:20
О́tken táýlikte 187 adam indet juqtyrdy
Koronavırýs • Búgin, 10:40
Ekibastuzda polısııa qyzmetkerleri alaıaqtardy quryqtady
Qoǵam • Búgin, 10:07
Qazaqstandyq basketbolshylar álem chempıonaty irikteýiniń birinshi kezeńinen ótti
Sport • Búgin, 09:30
Búgin aqyn Muhtar Shahanov 80 jasqa toldy
Qazaqstan • Búgin, 09:02
Elordada sýburqaqtan enterovırýs anyqtaldy
Elorda • Keshe
Maqtaaral turǵyny aýlasynan adam súıegin taýyp aldy
Oqıǵa • Keshe
О́skemende 4,3 mln teńge jymqyrǵan esepshi ustaldy
Oqıǵa • Keshe
Otandyq kásipkerler keńesiniń otyrysy jańa formatta ótti
Úkimet • Keshe
Birneshe óńirde aýa raıyna baılanysty eskertý jarııalandy
Aýa raıy • Keshe
Memlekettik baǵa retteý máseleleri týraly zańǵa ózgerister engizildi
Prezıdent • Keshe
Bıyl Shymkentte 51 úı paıdalanýǵa beriledi
Aımaqtar • Keshe
Aqsý elektr stansııasynda jumysshy qaza tapty
Oqıǵa • Keshe
Qoǵam • Keshe
Aldaǵy kúnderi aýa raıy qandaı bolady
Aýa raıy • Keshe
Perýde laı kóshkininen 150 úı qırady
Álem • Keshe
Qazaqstanda jınaq salymdary boıynsha eń joǵary mólsherleme ósti
Ekonomıka • Keshe
Almatyda qorshaýǵa órmelegen 8 jasar balany toq soqty
Oqıǵa • Keshe
Almatyda Dımash Qudaıbergenniń jeke konserti ótedi
О́ner • Keshe
Qarjy • Keshe
Ekibastuzda alaıaqtyq jasaǵan kúdiktiler ustaldy
Oqıǵa • Keshe
Úndistanda sý tasqynynan 14 adam qaza tapty
Álem • Keshe
Nur-Sultan men Almaty stýdentter úshin eń úzdik qala qataryna qosyldy
Qazaqstan • Keshe
Qazaqstan syrtqy saıasatynyń negizgi baǵyttary ataldy
Qazaqstan • Keshe
Uqsas jańalyqtar