Atyraý óńirinde qazaq tili men ádebıeti páni boıynsha shetelderdegi qazaq dıasporasyna arnalǵan «Qazaqstan – ata jurtym, qasıetim – ana tilim» atty XVI halyqaralyq olımpıada ótken edi. Bul olımpıadanyń maqsaty – álemniń 40-tan asa elinde ómir súrip jatqan qandastardyń mektep jasyndaǵy ul-qyzyn atajurtyna shaqyryp, elimen tabystyrý, jurtymen qaýyshtyrý, tiliniń qadir-qasıetin uqtyrý bolatyn. Bul bilim saıysyna alys-jaqyn jeti memleketten 62 oqýshy qatysty.

Oqýshylardyń bilimin baǵalaıtyn qazylar alqasynda ádebıet pen tildiń bilgirleri, professorlar Qadyr Júsip, Dandaı Ysqaq bastaǵan ǵalymdar jumys istedi. Olar atajurtyna kelgen ár balanyń júrek lúpiline jete mán berip, shynaıy qamqor nıetterin tanytty. H.Dosmuhameduly atyndaǵy Atyraý memlekettik ýnıversıtetiniń bazasynda talapkerler jazbasha, aýyzsha jáne shyǵarmashylyq talanttary boıynsha emtıhan tapsyrdy. Emtıhannan keıingi ýaqytta óńirdegi kıeli oryndarmen, ásirese «Han ordaly Saraıshyq» mýzeı- qoryǵynda bolyp, babalarynyń ótken tarıhymen tanysty.
Olımpıadanyń jabylý saltanatyna Atyraý oblysy ákiminiń birinshi orynbasary S.Shapkenov qatysyp, atamekenine taban tıgizgen jastarǵa baǵaly syılyqtar tapsyrdy. Jeńimpazdar Bilim jáne ǵylym mınıstri A.Aımaǵambetov belgilegen I, II, III dárejeli dıplomdarǵa ıe boldy. Buǵan qosa, О́zbekstannan, Qytaıdan, Reseıden, Mońǵolııadan kelgen jastar Qazaqstannyń joǵary oqý oryndarynda oqýǵa múmkindik beretin granttar aldy. Alysta júrgen aǵaıyn balasyna grant bergen bilim ordalarynyń qatarynda Q.Iаsaýı atyndaǵy Halyqaralyq qazaq-túrik, Semeıdegi Shákárim, H.Dosmuhameduly atyndaǵy Atyraý memlekettik, Pavlodar memlekettik pedagogıkalyq, S.Báıishev atyndaǵy Aqtóbe ýnıversıtetteri bar. Osy oqý oryndarynyń ishinde S.Báıishev ýnıversıteti ózgelerge úlgi bolarlyq qadam jasady.
Qolda barda altynnyń qadirin bile bermeıtinimiz aqıqat. О́z el, óz jerimizde júrgende jer kıesine, til qudiretine kóńil bólmeıdi ekenbiz. Osy joly ańǵarǵanymyz, kózderi botanyń kózindeı móldiregen ul men qyz bolsa da, halqyna degen shynaıy sezimderin sózben aıtyp jetkize almaı, keıde janarlary móltildep kete berdi. Qazaq topyraǵyna tabandary tıgende qatty tolqyǵandaryn, «Bizdiń syrtta júrgende altyn basymyz tordaǵy balyqtaı bolýshy edi. Shekaradan ótkende aldymyzdan keń dúnıe shyqqandaı boldy, kóz aıasy keńidi, kóńil kókjıegi alysqa samǵady» dese, ekinshisi: «Biz úshin jumaq – Qazaq eli eken ǵoı» deıdi. Qazaq aqyndarynyń óleńderi men qara sózderin jatqa aıtqanda janarlary jasaýraıdy. Shetinen án aıtyp, kúı tartady. Aǵyl-tegil sóılep, ózderi shyǵarǵan óleńderin jatqa aıtady. «Sálem berdim, Atyraý, Men týǵanda jan atam, Aqsarbasyn soıypty. Esimimdi sol atam, Erge laıyq bolsyn dep, Isataı dep qoıypty. Atyraýdaı jerińe, Isataı bop kelgen soń, Mahambettiń arýaǵyn bir aýnatpaı ketpen be?!» dese Isataı Jolaman, «Eı, adamdar, toqtańdar, Qarańdar aınalaǵa, Ne bolyp ketkesińder? Nıetiń paıda ǵana, Aǵaıyn-týysqanmen kezdesip toıda ǵana, О́tirik betten súıip, ótirik aımalama», deıdi ırandyq qazaq Aıdyn Asqar.
Al oqýshylardy basqaryp kelgen jetekshilerimen sóıleskende, qazaq tiline qatysty biraz máselelerdi alǵa tartty. Aıtalyq, О́zbekstanda qazaq mektepteri bar ekeni belgili. Biraq sol qazaq mektepterinde qazaq muǵalimderiniń jetispeýshiliginen ásirese jaratylystaný pánderinen sabaqty ózbek muǵalimderi ótkizedi eken. Bul oqýshylar úshin qıyndyq týǵyzatynyn, sonyń kesirinen qazaq tilindegi oqýlyqtardan góri, ózbek tilindegi oqýlyqtarǵa den qoıatyndaryn ókinishpen alǵa tartady. Kırıllısa árpimen mektep bitirip, kolledj ben ınstıtýttarǵa barǵanda latyn álipbıinde oqý da ońaı túspeıtinin jetkizedi. Irgeles jatqan Qyrǵyz memleketinde birde-bir qazaq mektebi joq. Reseıdiń Samara, Saratov óńirlerinde de qazaq mektebi tabylmaıdy. Omby oblysynyń 100 paıyz qazaq turatyn aýylynda 13 qazaq mektebi bar eken. Aty qazaq bolǵanmen, zaty orystildi. Ombydaǵy basqa bilim ordalaryn aıtpaǵanda, qazaq jıi qonystanǵan jerlerdegi 4 mektep te orys tildi eken. Áıtse de ondaǵy oqýshylardyń 50 paıyzyn qazaqtyń qara kózderi quraıtyn kórinedi. Ombydan kelgen jetekshi Bátken Tóleýlınova bıylǵy jańa oqý jylynan bastap, ózge ulttar úshin «Ana tili» páni engizilip jatqanyn aıtyp, «Munyń qazaq balalaryna qatysy bolmaı tur. Sebebi Reseı óz quramyndaǵy ulttarǵa solaı qamqorlyq jasap otyr. Bizdiń talabymyzǵa aıtar ýájderi, «Qazaq eli Reseı quramyna kirmeıdi. Onyń ústine oqýlyq joq, bilim standarty jasalmaǵan», deıdi.
Irannan 13 oqýshy kelipti. Shetinen halyq ánderine jetik ekenderin kórsetti. «Bizge bul ónerdi úıretetin Iranda ónerli jan kemde-kem. «Ustazymyz» ınternet bolyp tur», deıdi Eskeldi Iаser Murat. 9-synypta oqıtyn Allanııaz esimdi bala: «Men endi Iranǵa ketpeımin. Eger atajurtym qabyldap jatsa kelmeımin dep áke-shesheme de aıtqam. Men ol jaqqa barǵannan keıin áskerge jasym jetse, eshqashan atamekenime kele almaımyn. Sondyqtan maǵan bir janashyrlyq tanytyńyzdar!», dep qaratory júzi myń qubylǵanda etjúrek eljiremeı qalaı tursyn. Onyń ótinishinen qulaqtanǵan ózge oqýshylar da baıtaq elimizdiń ystyq qushaǵyn qımaı turdy.
Sementsiz úı salǵan merdigerge aıyppul salyndy
Aımaqtar • Búgin, 12:00
Aýa raıy • Búgin, 11:55
Elorda ákimdiginiń iKOMEK109 ortalyǵyna jańa basshy taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Búgin, 11:49
«Aqjaıyq» rezervatynda qustardyń óleksesi tabyldy
Qoǵam • Búgin, 11:40
ShQO turǵynynan qarý-jaraq pen oq-dáriler tárkilendi
Aımaqtar • Búgin, 11:32
Elimizde koronavırýs juqtyrǵan 528 adam em qabyldap jatyr
Koronavırýs • Búgin, 11:27
О́ńirlerge úzdik pedagogtardy tartý baǵdarlamasyna qujat qabyldanyp jatyr
Bilim • Búgin, 11:15
«Qytaı - Qyrǵyzstan - О́zbekstan» temirjoly salynady
Álem • Búgin, 11:07
Astanalyq polıseıler esirtkiniń iri partııasyn tárkiledi
Elorda • Búgin, 10:53
Qazaqstanda bir táýlikte 110 adam koronavırýs juqtyrdy
Koronavırýs • Búgin, 10:48
Úndistanda tórt qabatty úı qulap, 19 adam mert boldy
Álem • Búgin, 10:40
Pavlodarda jol apatynan bir adam qaıtys boldy
Oqıǵa • Búgin, 10:33
TÚRIKSOI men Otandastar qory yntymastyq jónindegi memorandýmǵa qol qoıdy
Qoǵam • Búgin, 10:26
Petropavlda jalǵan habarlama taratqan adam sottaldy
Qoǵam • Búgin, 10:20
Shymkentte transformator órtendi
Oqıǵa • Búgin, 10:17
Jyl basynan beri 51,4 myń adamǵa áleýmettik tólem tólendi
Qoǵam • Búgin, 10:08
Elordada zańsyz ornatylǵan oıyn termınaldary anyqtaldy
Oqıǵa • Búgin, 10:02
Golovkın «Kanelomen» jekpe-jek aldynda málimdeme jasady
Boks • Búgin, 09:50
«GPC Investment» kompanııasy memleket menshigine ótedi
Qoǵam • Búgin, 09:42
Elena Rybakına Ýımbldon týrnıriniń ekinshi aınalymyna joldama aldy
Tennıs • Búgin, 09:35
Ashhabadta Kaspıı mańy memleketteri syrtqy ister mınıstrleriniń keńesi ótti
Qazaqstan • Búgin, 09:23
Elimizdiń birqatar óńirinde aptap ystyq bolady
Aýa raıy • Búgin, 09:06
Rýhanı muralar din ókilderine tanystyryldy
Rýhanııat • Búgin, 08:34
Ádebıet • Búgin, 08:33
Qoǵam • Búgin, 08:31
Qarjyny elge qaıtarý qalaı júrgiziledi?
Qazaqstan • Búgin, 08:30
Bilim • Búgin, 08:28
Aımaqtar • Búgin, 08:27
Qoǵam • Búgin, 08:26
Sharıǵat talaptaryna sáıkes alǵashqy bırjalyq nota
Ekonomıka • Búgin, 08:25
Ekonomıka • Búgin, 08:24
Genderlik bıýdjet qurý – ózekti mindet
Ekonomıka • Búgin, 08:23
Qoǵam • Búgin, 08:21
Aımaqtar • Búgin, 08:19
Aımaqtar • Búgin, 08:17
Shekara shebindegi óńirdiń halqymen júzdesti
Qoǵam • Búgin, 08:16
Qazaqstan • Búgin, 08:15
Qaırat Sátjanov: El namysyn myqtylar ǵana qorǵaıdy
Sport • Búgin, 08:13
Erkin kúrestiń erleri anyqtaldy
Sport • Búgin, 08:10
«Altyn Tomırıs» syılyǵy tapsyryldy
Qoǵam • Búgin, 08:07
Uqsas jańalyqtar