Keıbir jandardyń dańǵaza is-áreketterin úlgi tutyp, solardaı bolsam deýmen jinigip talaılar júr. Mundaıda qazaqtyń «Attyǵa erem dep, jaıaýdyń tańy aıyrylypty» degen sózi eske túse ketedi...

Negizinde ysyrapshyldyq, dańǵazalyq kóri­nisteri kóbine jekelegen otbasylardyń jıyn toılarynda jarqyraı kórinip jatady, keıde ólim-jitim rásimderinde de qy­lań beredi. Degenmen sońǵy kezderi osyn­­daı «jarqyraǵan» kórinisterge qarsy syn-es­kert­peler, oı salatyn, toqtamǵa shaqy­­ra­­tyn pikirler el ishinde, buqaralyq aq­parat quraldarynda kóptep aıtyla bastady. Onyń atalǵan dertten qoǵamdy aıyqtyrýǵa ájeptáýir áser etip jatqanyn baıqap ta júrmiz. Dáliregi, talaılardyń aıtyl­ǵan syn-eskertpelerge qulaq asyp, asta-tók shashylýdan tyıylǵany, dańǵazalyqtan boıyn aýlaq salyp, jónge kóshkeni qýantady. Bul úrdis óziniń zańdy jalǵasyn tapsa, kóptegen «jaıaýdy tańy aıyrylýynan» saqtap qalar edi.

Biz joǵaryda sóz etken jaǵdaıattar erikti, qar­jysy­nyń nege, qaıda jumsaýyn óz she­shetin jekelegen adamdardyń quzyretin­degi má­se­le­ler... Al osy oraıda, bul túıtkil­derdiń qarapaıym turǵyndarǵa ǵana emes, atqarýshy bılikke, onyń quzyreti aıasynda uıymdastyrylatyn túrli sharalarǵa qatysy bar ekenin de bir mezgil, tipti jıi eske salyp turǵanymyz oryndy sekildi. О́ıtkeni atqarýshy organdardyń árbir is-qımyly halyq quıǵan salyqtyń, memleket bólgen qarjynyń esebinen júzege asyrylady. Bul óz kezeginde memlekettik mekemelerge jekelegen azamattardyń ysyrapshyldyqqa boı aldyrmaý jaýapkershiliginen eki ese, tipti myń-mıllıon ese artyq jaýapkershilik júkteıdi. Halyq qazynasyna, memleket bergen qarjyǵa únem kózimen qaramaý, orynsyz shashyp-tógý – ysyrapshyldyqtyń atasy. Sondyqtan biz dańǵazalyqtyń, orynsyz qarjy jumsaýdyń qanshalyqty durys emestigin, onyń kúnáli is ekenin, túbi ókinish ákeletinin, dinimiz quptamaıtyn is-áreket sanatyna jatatynyn qarapaıym turǵyndardan góri el isine memleket atynan aralasyp júrgen, bıýdjettiń qarjysyn tıisti sharalarǵa jumsaýǵa zańdy quqyǵy bar azamattarǵa kóbirek eskertýimiz qajet. Osy oraıda, halyq qazynasyn ornymen, ıgiligin el kóretin isterge jumsap, bıýdjetke janashyrlyqpen qaraıtyn, únemshil adamdardy, onyń obal-saýapqa negizdelgen is-áreketin úlgi retinde usynǵanymyz abzal.

Jalpy, atqarýshy organdar tarapynan oryn alatyn ysyrapshyldyq týraly sóz etkende aldymen olardyń tarapy­nan uıymdastyrylatyn «ımıdjdik» shara­lar­dy ótkizýge jumsalǵan shyǵyn jaıy qozǵa­lady. Bul jóninde, ıaǵnı memleketke, halyq­qa materıaldyq paıdasy joq qym­bat «ımıdjdik» jobalardan bas tartý týraly Prezıdent Q.Toqaevtyń birneshe ret aıt­qan eskertpeleri de máseleniń ózektiligin aıqyn­daı túsedi. Máselen, Memleket basshysy 27 tamyzda bıýdjettik josparlaý máseleleri jónin­de keńes ótkizip, onda ımıdjdik jáne konsal­tıngtik shyǵyndardy qysqartýǵa shaqyrdy.

Shyn máninde, memlekettiń esebinen ótkizi­lip jatatyn ınnovasııalyq, ınvestısııa­lyq jáne basqa da túrli forýmdarǵa jumsalǵan qarjynyń bolmady degende bir bóliginiń ótelýi qıyn. Bul arada uıymdastyrýshylardyń aıtar ýáji: erteli-kesh bir qaıtarymy bolady.

Mundaı sharalardy uıymdastyrý bireýler úshin «qarpyp» qalý múmkindigi. Tapsyrys berýshi tarap pen merdigerlerdiń ym-jymyn bir arnaǵa toǵystyryp, birinshi kezekte óz «máselelerin» qamdaý úrdisteri talaılardyń «ımıdjdik» sharalardy uıymdastyrýǵa degen qulshynysyn arttyra túsetindeı...

Bir ókinishtisi, uıymdastyrýshylarǵa «ótkizgen «ımıdjdik» sharalar elge qansha eko­no­mıkalyq paıda ákeldi?» degen suraq qoıy­­la bermeıdi nemese bul saýal onyń aldyna kól­deneń tartyla qalsa, oǵan naqty jaýap berý talap etilmeıdi. Al qoǵamdy tolǵandyrǵan mun­daı suraqtyń jaýapsyz qalýy kóńildi kúpti eteri sózsiz.

Jalpy, «ımıdjdik» sharalarǵa qatysty qoǵamǵa oı salarlyq usynys-pikirlerden góri naqty bastamalar asa qajet. Máselen, taıaýda Bala quqyqtary jónindegi ýákil Arýjan Saınnyń quny 65 mln teńge turatyn «Azııa balalarǵa qamqor» atty konferensııany ótkizýden bas tartýy, ony Prezıdent Q.Toqaevtyń qoldaǵany qoǵamymyzǵa birshama qozǵaý saldy. Jıynǵa qatysýshylardyń ushaqpen ushyp kelýine, olardy qymbat qonaqúılerde qondyrýǵa, as-sýǵa jumsalatyn esil qarjy qazaqstandyq balalardyń qajetin óteýge baǵyttalýy suraldy. Mine, bul – naǵyz úlgi tutarlyq, halyqqa jaǵymdy qadam.

Sózimizdi Alla taǵalanyń minsiz de kórkem sózderimen qorytyndylaıyq. Quranda: «Ysyrap etpe, ysyrap etýshiler sózsiz shaıtanǵa baýyr bolmaq. Al shaıtan bolsa, rabbysyna tym kúpirlik etýshi» (Isra súresi, 27-aıat) delingen. Olaı bolsa, kúpirlik etýshi bolýdan saqtanaıyq, aǵaıyn.