El ıgiligin eseleıtin shaǵyn jáne orta bıznesti qoldaýǵa ba­ǵyt­talǵan sharalardyń nátı­je­sinde Atyraýda kásipkerler qatary kóbeıip keledi. Búginde osy salada eńbek etetin sýbektiler sany 50 myńǵa jaqyndady. О́tken toǵyz aıda 1 trln 362 mlrd teńgeniń ónimi shyǵaryldy. «Ká­sip­kerlikti qoldaý aıasynda 35 joba júzege asyp jatyr. Bul bas­tamalar iske qosylǵanda 3 889 jańa jumys orny ashylady. Indýstrııalandyrý kartasy bo­ıynsha Atyraý munaı óńdeý zaýytyn jańǵyrtý jáne qaıta qurý, ıntegrasııalanǵan gaz-hı­mııa kesheniniń eki kezeńiniń qu­ry­lys jumystary josparǵa saı atqarylýda», dedi oblys ákimi Nurlan Noǵaev. Aımaqta aýyl sharýashylyǵy salasy jyl sa­ıyn jańa jobalarmen tolyǵady. Bul óz kezeginde tórt túlik mal basynyń ósimine oń yqpalyn tı­gi­zip otyr. Bıyl 8 933 ga alqapqa egin egildi. Onyń 31 pa­ıyzyna tamshylatyp sýarý ádisi qol­danylady.

Prezıdent halyqqa Jol­daý­yn­da: «Áleýmettik baǵyttarǵa – otbasy bıznesin qurýǵa, eń aldymen, kóp balaly jáne jaǵdaıy tómen otbasylarǵa basa mán bere otyryp, bızneske qoldaý kórsetýdiń jańa tásilderin engizý kerek», dedi. Memleket bas­shysynyń osy tapsyrmasy aıasynda munaıly aımaqta qolǵa alynǵan bastamalar týraly aıtqan Nurlan Noǵaev «Isker ana» jobasyna aıryqsha toqtaldy. Sáýir aıynda bastaý alǵan jobaǵa oblystyń 900-den astam turǵyny qatysqan. «Aty­raý oblysynda halyqtyń áleý­mettik turǵydan álsiz tobyn qoldaýǵa erekshe nazar aýda­rylyp otyr. «Isker ana» eks­klıýzıvti jobasy kóp balaly analardy, jalǵyzbasty, múge­dek bala tárbıelep otyrǵan, az qamtylǵan otbasyndaǵy ana­lardy beıindi oqytýǵa, óz iste­rin ashýǵa, isterin keńeıtýge baǵyttalǵan. Qatysýshylar on maman­dyq negizinde bilim aldy, sonymen qatar aǵylshyn tili, kompıý­terlik saýattylyq, ınternet-saýda boıynsha da arnaıy sabaqtar ótkizildi», dedi aımaq basshysy. Beıindi kýrstardyń 319 úzdik túlegi zattaı grant ıelengen. «Joba aıasynda alystaǵy aýyl­darda turatyn áıelder, «Jý­san» arnaıy operasııasy aıa­synda elge deportasııalanǵan kóp balaly jalǵyzbasty 5 ana da bilim aldy. Qazir jobanyń kóp­te­gen qatysýshylary jańa kásip meńgerip, óz bıznesterin ashyp otyr», dep atap ótti oblys ákimi.

Áleýmettik jańǵyrýdyń ja­ńa kezeńi Atyraý óńirinde de birqatar máselelerdiń oń she­shim tabýyna múmkindik berdi. Qa­zir aımaqta 6 729 otbasy ataýly áleýmettik kómek alady. Ju­mys­syzdyq deńgeıi – 4,9 paıyz. Bıyl 15 420 jumys ornyn qurý jos­parlanǵan, búginge deıin 17 201 jumys orny qurylyp, meje artyǵymen oryndaldy. 749 otbasy turǵyn úı kómegin alyp otyr.

Bilim berý, densaýlyq saqtaý salalarynda da joǵary kórset­kish­ter bar. Ákimdik tarapynan júr­gizilip kele jatqan júıe ju­mys­tardyń nátıjesinde qazir oblysta maman tapshylyǵy azaıdy. Mysaly, 2016 jyly 160 medısına mamany kerek bolsa, qazir bul kórsetkish 30 ǵana. Jyl saıyn oblys ákimdigi tarapynan óńirge qajet mamandyqtar boıynsha mektep túlekterine oqý granttary beriledi. Bıyl bólingen 231 granttyń 53-i medısına salasyna arnaldy. Qazir atyraýlyq 56 jas medısına mamandyǵynda bakalavrda, 48 jas rezıdentýrada oblystyq bıýdjet esebinen bilim alýda. «Aldaǵy ýaqytta maman tapshylyǵy máselesin túbegeıli sheshemiz», – dep senimmen aıtty Nurlan Noǵaev.

 Jaıyq pen balyq jaıynda...

О́t­ken jyldyń sońynda Aty­­raý­daǵy Jaıyq ózeninde ja­p­paı balyq qyryldy. Sý mar­jandarynyń endigi haline alańdaǵan kópshiliktiń kókeıin­de­gi saýalǵa jaýap bergen aımaq basshysy: «Soǵan qaramastan, jaqsy nátıjeler bar», dedi. 2017 jyly Jaıyq, Qıǵash ózenderindegi balyq ótetin arnalardyń túp­te­rin tereńdetý jumystary bas­tal­ǵan bolatyn. «Sý kólemin jáne gıdrogeologııalyq rejimdi art­tyrý jobalary balyqtardyń kedergisiz ótýine, balyq qoryn saq­taýǵa, mekendeýine jáne ta­bı­­ǵı ósimine qolaıly jaǵdaı jasaý­ǵa baǵyttalǵan, dep atap ótti aımaq basshysy. – Jaıyq ózeniniń túbin tereńdetý ju­mys­taryna respýblıkalyq bıýd­jetten 2 151 mln teńge bó­lin­gen. Qıǵash ózeniniń de túbi tereń­detildi. Balyq aýlaıtyn óndi­ristik kooperatıvter jyl ba­synan beri belgilengen lımıt aıasynda 6 555 tonna balyq aýlady. О́tken jyldyń sáıkes kezeńinde bul kórsetkish 4038 tonna bolǵan edi. Bul júrgizilgen túp tereńdetý jumystarynyń oń nátıje kórsetkenin ańǵartady, sonyń arqasynda balyqtardyń ózenge ýyldyryq shashýǵa ótýi jaqsardy, sý qoımasynda balyq qory saqtaldy», dedi ákim.

Taǵy bir jaıt – ekologııa tóńi­reginde. Oblys orta­ly­ǵyn­da­ǵy káriz sýyn tazartý kesheni 1978 jyly paıdalanýǵa berilgen jáne sol ýaqyttan beri birde-bir ret kúrdeli jóndeýden ótpegen. Bul óz kezeginde qorshaǵan orta­ǵa ǵana emes, turǵyndardyń den­saý­lyǵyna da keri áserin tıgizip otyr. Osy olqylyqty joıý maqsa­tynda Atyraýdyń oń jaq jaǵa­laýynda káriz sýyn tazartý keshe­ni qurylysynyń JSQ daıyn­da­lýda. Sol jaq jaǵalaýdaǵy káriz sýyn tazartý ǵımaratynyń qury­ly­sy 2020 jyly aıaqtalady. «Ká­riz sýlary býlaný alańyna eshqandaı tazartýdan ótpesten quıyldy, ekologııaǵa ólsheýsiz zalal keltirdi. Jańa keshen iske qosylǵannan keıin qazirgi qolda­nys­taǵy «Sasyqsaı» jabylady, bul alań birneshe jyldardan beri turǵyndar tarapynan shaǵym týǵyzyp kelgen edi. Káriz sýyn tazar­tý kesheni paıdalanýǵa be­ril­­gennen keıin aqpasý aǵyny býlaný alańyna kelgenshe tazar­tý­dyń tolyq satysynan ótedi. Sol arqyly jerasty sýy, topyraq, atmosferalyq aýa da tazarady. Bizde Atyraýdyń ekologııasyn jaqsartýǵa arnalǵan naqty jos­par bar. Aldyńǵy kezekte – buǵan deıin Atyraýda bolmaǵan káriz sýyn tazartý keshenin iske qosý», dedi Nurlan Noǵaev.

Qorshaǵan ortaǵa zııandy áserdi azaıtý – jergilikti atqa­rý­shy organdardyń mindeti. Osy­ǵan baılanysty zııandy zat­tar­dyń atmosferaǵa túsýine monıtorıng júrgizý nazarǵa alynyp otyr. Jergilikti bıýdjetten ólsheý quraldaryn, avtozerthana alýǵa 172 mln teńge bólindi. Búginde oblys aýmaǵynda aýa raıyna baqylaý júrgizetin 45 stan­sa jumys isteıdi. Oblys ákimdigi «Sıfrly Qazaqstan» mem­lekettik baǵdarlamasy aıasynda almatylyq «Ekoservıs-S» kom­panııasymen birlesip aýa sapa­syna onlaın monıtorıng júr­gizý júıesin iske qosýdy qaras­tyryp jatyr. Málimetter geoaqparattyq portalda jáne qala kóshelerindegi LED-ekran­dar­da kórsetilip turatyn bolady.

 Joldyń «jyry» jaqynda aıaqtalady

Elbasy 2018 jyly Atyraýǵa kelgen saparynda ótkizgen jınalysta «Aqtóbe – Atyraý – Astra­han» tas jolynyń qury­ly­syn bastaý jóninde tapsyrma bergen edi. «Oǵan deıin qarjylandyrýǵa baılanysty problemalar bolyp, qurylystyń bastalýyna kedergi keltirdi. Nursultan Ábishulynyń aımaq turǵyndarynyń tilegin tyńdaǵanynyń arqasynda, Elba­sy­nyń tikeleı tapsyrmasynan keıin barlyq rásimdik sharalar jolǵa qoıylyp, jumys bas­taldy. Bul joldyń jaǵdaıy eshqandaı syn kótermeıdi, jol-kólik oqıǵalary jıi bolady», dedi aımaq basshysy. «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda qolǵa alynǵan bul joba jalpy uzyndyǵy 432 shaqyrym bolatyn «Aqtóbe – Atyraý – Astra­han, RF shekarasy» jolyn qalpyna keltirýge arnalǵan. Qazir Atyraý – Astrahan baǵy­tyn­da 60 shaqyrymǵa jóndeý ju­mysy júrýde.

Jol demekshi, Atyraý – elimizde Nur-Sultan, Almaty qalalarynan keıin qoǵamdyq kólik­te jolaqy tóleýdi dıffe­ren­sııalanǵan tarıfke jáne elektrondyq bıletteý júıesine kóshirgen úshinshi qala. «О́tken jyldyń qazan aıynda «Sıfrly Qazaqstan» memlekettik baǵ­dar­lamasy aıasynda Atyraýda elektrondyq bıletteý júıesi qanatqaqty jobasy engizildi. 11 qazanda jol aqysyn tóleý júıe­sin elektrondy túrge aýystyrý úshin dıfferensııalanǵan tarıf iske qosyldy. Qazir qoǵamdyq kóliktegi jol aqysyn tóleý 85% elektrondy túrde júrgiziledi dep senimmen aıtýǵa bolady», dedi ákim. Aımaqta qoǵamdyq kólik qatynasyn damytýdyń 2020 jylǵa deıingi tujyrymdamasy iske asyp jatyr. Baǵdarlama aıa­syn­da 160 jańa avtobýs alyndy, bul jumys keler jyly da jalǵasady.

 Tilekti «telegram» jetkizedi

Prezıdent halyqqa Jol­da­ý­yn­da zaman talabyna saı tıimdi memleket qurý úshin bılik pen qoǵam arasynda turaqty dıalog ornaýy kerek ekenin aıtty. Atyraý aımaǵynda bul baǵytta da qolǵa alynǵan ıgi ister bar. Memlekettik organdardyń ashyq­ty­ǵyn aıqyndaý úshin áleýmettik jeliler qoldanylady. Oblys ákimdiginiń Telegram jelisinde arnaıy paraqshasy ashylyp, oǵan 13 myńnan astam oblys turǵyny tirkeldi. Jyl basynan beri azamattardan 9 myńnan astam saýal tústi. «Atyraý sıfr­lyq qabyldaý» mobıldi qo­sym­­shasynda 5 myńǵa jýyq tur­ǵyn tirkelip, 2 myńnan as­tam saýal túsken. Ákimdik Mem­­­leket basshysynyń tapsyr­ma­laryn oryndaı otyryp, keri baılanystyń jańa ádis-tá­sil­de­rin engizýde. «2019 jyldyń aqpanynan bas­tap memlekettik organdardyń birin­shi basshylary áleýmettik jeli­lerde, Facebook, Instagram jelilerindegi ákimdik akkaýnttarynda tikeleı baı­la­nys­qa shyǵyp, onlaın rejimde saýaldarǵa jaýap beredi. Bıyl­­ǵy aqpan aıynan beri 70 tike­leı efır ótip, 77 myń aımaq turǵynyn qamtydy, 6700 saýal qoıyldy. Biz bul ıdeıany Kanada Premer-mınıstri Djastın Trıýdodan aldyq, ol áleýmettik jelilerde tikeleı efırler arqy­ly turǵyndardyń saýaldaryna jaýap beredi, biz osy tıimdi ádisti ózimizge engizgimiz keldi», dedi Nurlan Noǵaev.

Búgingi Atyraý – dáýleti men sáýleti qatar kórkeıip kele jatqan, ómir súrýge qolaıly aımaq. Elbasy men Prezıdent tapsyrmalarynyń tabysty iske asýyna qajetti múmkindiktiń bári bar mekende baqyt turaqtary kámil. Ony alysqa barmaı-aq, júzi jarqyn halqynyń ashyq qabaǵynan da ańǵarýǵa bolady. Al halqy baqytty eldiń bolashaǵy da baıandy.