Grek-rım kúresi – 5 júlde

Dańqty balýan, bilikti bapker Baqtııar Baıseıitov jetekshilik etetin Qazaqstannyń grek-rım kúresi sheberleri Azııa chempıonatyn 1 altyn, 1 kúmis jáne 3 qo­la medalmen qorytyndylady. Bir­les­ken kúres áleminiń (UWW) bekitken erejesine saı jer­les­terimiz jalpy­komandalyq esep­te úshinshi orynǵa taban tire­di. Al júldelerdiń sapasy men sa­ny jaǵynan Iran, Ońtús­tik Koreıa jáne О́zbekstan qura­malary aldymyzdy orap ketti.

Osy oraıda Olımpııa oıyndary jáne lısenzııalyq týrnırlerge daıarlanyp jatqan elimizdiń betke ustar balýandardyń birazy aıtýly dodaǵa qatyspaǵanyn aıta ketýmiz kerek. Máselen, Nur-Sultanda ót­ken álem chempıonatynda jeńis tuǵy­ryna kóterilgen Meırambek Aı­naǵulov pen Almat Kebisbaev Nıý-Delıde boı kórsetken joq. Tájirıbeleri ábden tolysqan Nurmahan Tinálıev pen Ashat Dilmuhamedov te Úndi eline kel­medi. Eger sol sańlaqtar qurama sapynda bolǵanda kórsetkishimizdiń edáýir joǵary bolatyny sózsiz. Desek te «bolary bolyp, boıaýy sińgennen» soń baıbalam salýdyń esh qajeti joq degen oıdamyz. Eger byltyrǵy Azııa birinshiliginde bizdiń balýandar bas júldege qol jetkize almaǵanyn eskersek, bıylǵy nátıjege kóńilimizdiń tolǵany anyq.

Sary qurlyqtyń sańlaqtary jınalǵan jarysta Qazaq eliniń ánuranyn shyrqatýǵa 77 kılo salmaqtaǵy Temirlan Shadýkaevtyń kúsh-jigeri men qarym-qabileti jetti. Jastar arasynda álem birin­shiliginiń jeńimpazy, 23 jasqa deıingi balýandar arasyndaǵy álem chempıonatynyń qola júldegeri atanǵan daryndy balýan osy dodaǵa tamasha babynda kelgen eken. Shırek fınalda ıraktyq Hýsseın Álbıdhandy, jartylaı fınalda ıordanııalyq Sultan Álı Dámendi jáne fınalda ırandyq Pıjman Poshtamdy aıqyn basymdyqpen utqan Temirlan altyn tuǵyrdan qol bulǵady.

Temirlannyń jeńisti jolyn jalǵastyrýǵa 72 kılo salmaqtaǵy Ibragım Magomadovtyń tamasha múmkindigi boldy. Bastapqyda qos qarsylasyn esh qınalmaı jeńgen otandasymyzdyń ırandyq Ámın Kavııanınejadqa áli jetpedi.

Byltyr Nur-Sultanda ótken álem chempıonatynda kúmis me­dal­dy moınyna ilip, barsha qa­zaq jankúıerlerin qýantqan Qor­lan Jaqansha (55 kılo) sary qur­lyq birinshiliginde qola júldeni qanaǵat tutty. Shırek fınalda ol ózbekstandyq Jasýrbek Ortak­boevtan oısyraı utylyp, úshinshi oryn úshin tartysta taılandtyq Sahatsavat Phýangkeonyń tas-talqanyn shyǵardy. Árıne bul kórsetkishke «Qorlannyń kó­ńili toldy» dep aıta almaımyz. Sonymen qatar Azamat Qustybaev (87 kılo) pen Mansur Shadýkaevqa da (130 kılo) dál sol beles ba­ǵyndy.

Úshinshi oryn úshin saıysqa túsken Aıdos Sultanǵalı (60 kı­lo), Ernur Fıdahmetov (63 kılo) jáne Evgenıı Polıvadovqa (72 kılo) sheshýshi tusta ynta men ji­ger jetispedi. Al Ádilhan Sataev (67 kılo) pen Álimhan Syzdyqov (97 kılo) alǵashqy aınalymda súrindi.

Taǵy bir aıta keterligi, Nıý-Delıde 63 kılo salmaq dárejesinde О́z­bekstannyń týy astynda óner kórsetetin qazaqtyń uly Elmurat Tasmuratov bas júldeni oljalady. Ol qarsy kelgenderdiń bar­­lyǵyn qoǵadaı japyrdy. Ba­lýandyq ónerde bedeli zor Qa­zaqstan, Úndistan jáne Iran eli­niń ókilderin op-ońaı eńserdi. Osy­laısha óziniń sporttyq mansabynda Elmurat besinshi ret Azııa chempıony atandy.

Bıylǵy Azııa chempıonatynda nebári segiz memlekettiń grek-rım kúresi sheberlerine júldeli oryndar buıyrdy. Jeńis tuǵyryna kóterilgender qatarynda Iran (5 altyn+1 kúmis+4 qola), Ońtústik Koreıa (1+4+0), О́zbekstan (1+2+3), Qazaqstan (1+1+3), Úndistan (1+0+4), Japonııa (1+0+0), Qyr­ǵyz­stan (0+2+3) jáne Tájik­stan men Iraktyń (0+0+1) ókilderi bar.

2020 jylǵy Azııa chempıondary: 55 kılo – Pýıa Naserpýr (Iran), 60 kılo – Kenıchıro Fýmıta (Japonııa), 63 kılo – Elmurat Tasmuratov (О́zbekstan), 67 kılo – Hansý Rıý (Ońtústik Koreıa), 72 kılo – Ámın Kavııanınejad (Iran), 77 kılo – Temirlan Shadý­kaev (Qazaqstan), 82 kılo – Mahdı Ibra­hımı (Iran), 87 kılo – Qumar Sýnıl (Úndistan), 97 kılo – Mohammadhadı Saravı (Iran) jáne 130 kılo – Ámın Mırzazade (Iran).

Derekke júginsek: 1993-2020 jyldar aralyǵynda Qazaqstannyń grek-rım kúresi sheberleri Azııa chempıonatynda 25 márte kúsh sy­nasty. Sol kezden beri bizdiń balýandar 37 altyn, 32 kúmis jáne 52 qola medaldy oljalady. Barlyǵy – 121 júlde. Osy tolaǵaı tabysynyń arqasynda jalpy otandastarymyz komandalyq esepte 15 márte úzdik úshtiktiń qatarynan kórindi. Tarqatyp aıtsaq, alty ret – birinshi (1995, 2003, 2004, 2005, 2006, 2014), bes ret – ekinshi (1993, 1996, 1997, 2009, 2016) jáne tórt ret – úshinshi (2011, 2012, 2013, 2018) oryndardy ıelendi.

 Erkin kúres – 6 júlde

Kezindegi saqa sportshy Áset Serikbaev baptaǵan jigitter Azııa chempıonatynyń alǵashqy kúnin úsh qolamen qorytyndylaǵanda kóńilimiz kádimgideı qulazyp qal­­­dy. Sebebi osy jarysqa kil myq­­­tylardy ákelgen Qazaq­stan quramasynan biz keremet nátı­je kúttik. Ásirese álem chem­pıo­na­tynyń eki dúrkin júldegeri, Azııa chempıony Nurıslam Sanaev (57 kılo) sátsizdikke ushyraıdy dep esh kútpedik. Bastapqy báse­ke­lerde Irak pen Iran balýandarynan basym túsken ol sheshýshi tusta úndistandyq Qumar Ravı men japonııalyq Iýkı Takahashıden utylyp, elge eńsesi túsken kúıde oraldy. Sol sekildi tájirıbeli Ǵalymjan О́serbaevtyń da (79 kılo) asyǵy alshysynan tús­pedi. Qyrǵyzstandyq Arsalan Býdajapov pen ırandyq Álı Baq­tııar Savadkoýhıge jol bergen qandasymyz jeńis tuǵyryna kóterile almady.

О́ziniń sporttyq mansabynda Azııa chempıonatynda úsh altyn jáne úsh qola medaldy ıelenip, dúnıejúzilik dodada eki ret júl­de­gerler qatarynan kóringen Dáý­let Nııazbekovty (65 kılo) bul joly 2018 jylǵy álem chempıony, japonııalyq Takýto Otogýro toq­tatty. Odan keıin Nııambordj Batýlgadan basym túsken Dáýlet qola medaldy enshiledi.

Meıirjan Áshirov (70 kılo) pen Álisher Erǵalıdiń (97 kılo) Iran­nyń apaıtósterine álderi jetpedi. Esesine úshinshi oryn úshin tartys­ta ekeýi de óz qarsylastarynyń aıaqtaryn kókten keltirdi. Meıir­jan úndistandyq Neven Nevendi, al Álisher qyrǵyzstandyq Mago­med Musaevty joldan yǵys­tyrdy.

Jarystyń ekinshi kúni jerles­terimiz jasyndaı jarqyrady. Sport keshenine jınalǵan myń­da­ǵan jan­kúıer Danııar Qaısanov­tyń ónerine tamsanyp, qulshyna qol soqty. 74 kılo salmaqta óner kór­setken qan­dasymyz alǵashynda ıraktyq Karam Shákir Mahmut (10:0) pen japonııalyq Daıshı Takatanıdi (9:4) tize búktirse, aqtyq synda boz kilem ıesi Jıten­der Jı­tenderdi (3:1) jeńdi. Sóıtip Danııar qatarynan ekinshi ret Azııa chempıo­ny atandy.

Alyptarmen aıqasqan Iýsýp Batyr­­murzaev (125 kılo) tájik­standyq Farhad Anaqu­lov, úndis­tandyq Satender Saten­der jáne ırandyq Parvız Hadı­basmanıdy bas kótert­peı ut­ty. Fınalda onyń jo­ly Moń­ǵolııanyń myqtysy Hýderbýlga Dordjhandpen qıys­ty. Bul básekede de Iýsýp qar­sy­lasyna soqyr upaı us­tatpady. Osy aıqyn jeńisiniń arqa­synda Batyrmurzaev Azııanyń teńdessizi dep tanyldy.

Úshinshi oryn úshin tartys­ta Azamat Dáýletbekov (86 kılo) pen Ilıshan Chılaev (92 kılo) О́zbek­stannyń ókilderimen kúresti. Aza­mat Isa Shápıevke ese jiberse, Ilıshan Adjınııaz Saparnııazovqa san soq­tyrdy.

Nıý-Delıdegi Azııa chempıonatynda Qazaqstannyń erkin kúres sheberleri 2 altyn jáne 4 qola medaldy oljalap, komandalyq esepte úshinshi orynǵa taban tiredi. Kósh basynda – Iran. Parsy eliniń órenderi 2 altyn, 2 kúmis jáne 4 qolany qorjynǵa saldy. Úshinshi orynda – Japonııa. Kúnshyǵys eliniń ókilderi 2 al­tyn, 1 kúmis jáne 4 qolany ıem­dendi. Odan keıingi satylarǵa Qyrǵyzstan (2+0+2), Úndistan (1+4+2), Japonııa (1+1+3), О́zbek­stan (1+0+1), Tájikstan (0+2+1), Mońǵolııa (0+1+1) jáne Ońtústik Koreıa (0+0+1) jaıǵasty.

2020 jylǵy Azııa chempıondary: 57 kılo – Kýmar Ravı (Úndistan), 61 kılo – Ulyqbek Joldoshbekov (Qyrǵyzstan), 65 kılo – Takýto Otogýro (Japonııa), 70 kılo – Ilııas Bek­bolatov (О́zbekstan), 74 kılo – Danııar Qaısanov (Qazaqstan), 79 kılo – Arsalan Býdajapov (Qyrǵyzstan), 86 kılo – Shýtaro Iаmada (Japonııa), 92 kılo – Muhammaddjavad Ebrahımı (Iran), 97 kılo – Moshtaba Goleıj (Iran) jáne 125 kılo – Iýsýp Batyrmurzaev (Qazaqstan).

Derekke júginsek: 1993-2020 jyldar aralyǵynda Qazaqstannyń erkin kúres sheberleri Azııa chempıonatynda 25 márte baq synady. Sol kezden beri 19 altyn, 23 kúmis jáne 37 qola medaldy oljalady. Barlyǵy – 79 júlde. Eń úzdik nátıjege jerlesterimiz 2006 jyly qol jetkizgen edi. Almatyda ótken baıraqty básekede bes júlde (3 altyn+2 qola) alǵan Qazaqstan quramasy jalpykomandalyq esepte birinshi oryndy ıelendi. Odan bólek, eki ret – ekinshi (2016, 2019) jáne bes ret – úshinshi (2010, 2014, 2017, 2018, 2020) satyǵa jaıǵasty.

 Áıelder kúresi – 8 júlde

Áıelder kúresi jarysynda ádettegideı Japonııanyń jul­dyz­dary shashalaryna shań juq­tyrmady. Kúnshyǵys eliniń bes arýy altynnan alqa taǵynsa, úsheýi kúmis medaldy moınyna ildi. Úndi eliniń sulýlary 3 altyn, 2 kúmis jáne 3 qolany qorjynǵa saldy. Úshinshi satyǵa Qazaqstan quramasy jaıǵasty. Bizdiń qyz­dar­dyń en­shisinde – 2 altyn, 1 kúmis jáne 5 qola júlde. Árıne jerlesterimiz úshin bul – keremet nátıje. Olaı deıtinimiz, jarys jolyna shyqqan 10 sportshymyzdyń segizi jeńis tuǵyryna kóterildi. Buǵan deıingi Azııa birinshilikteriniń birde-bireýinde dál osyndaı tolaǵaı tabysqa qolymyz jetpegen edi.

Úndistanda 53 kılo salmaqtaǵy Tatıana Amanjol-Ahmetova men 72 kılo salmaqtaǵy Jámıla Baqber­genova Qazaq eliniń ánuranyn shyr­qatyp, barsha jankúıerdiń alǵysyna bólendi. Ekeýi de fınalda Japonııanyń balýandaryn utty. Tatıana álemniń eki dúrkin chempıony jáne eki dúrkin kúmis júldegeri, Azııa birinshiliginiń jeńimpazy Maıý Mýkadany qos jaýyrynymen jerge qadasa, Jámıla Meı Shındony shań qaptyrdy.

Aqtyq aıqasqa deıin alqynbaı jetken Aıaýlym Qasymova (62 kılo) sheshýshi tusta japonııalyq Iýkako Kavaıdyń osal tusyn taba almady. Nátıjesinde, qazaq qyzy kúmis medaldy ıelendi. Al Valentına Islamova (50 kılo), Marına Zýeva (55 kılo), Altynaı Satylǵan (57 kılo), Madına Baqbergenova (59 kılo) jáne Elmıra Syzdyqova (76 kılo) qola júldege qol sozdy.

 2020 jylǵy Azııa chempıondary: 50 kılo – Mıho Igarashı (Japonııa), 53 kılo – Tatıana Amanjol-Ahmetova (Qazaqstan), 55 kılo – Pınkı Pınkı (Úndistan), 57 kılo – Rısako Kavaı (Japonııa), 59 kılo – Sarıta Sarıta (Úndistan), 62 kılo – Iýkako Kavaı (Iаponııa), 65 kılo – Naomı Rýıke (Japonııa), 68 kılo – Dıvıa Kakran (Úndistan), 72 kılo – Jámıla Baqbergenova (Qazaqstan) jáne 76 kılo – Hıro Sýzýkı (Japonııa).

Derekke júginsek: Áıelder kúresi­nen Azııa chempıonatynyń tu­saýy 1996 jyly kesildi. Sol kezden beri aıtýly jarystyń jalaýy 23 márte jelbiredi. Sol baıraqty básekelerde Qazaqstan quramasy 13 altyn, 15 kúmis jáne 40 qola medaldy oljalady. Barlyǵy – 68 júlde. Sary qurlyqtyń barlyq myqtylary bas qosqan dúbirli dodalardyń jalpykomandalyq esebinde bizdiń arýlarymyz alty ret (2007, 2009, 2010, 2012, 2014, 2020) úzdik úshtiktiń qataryna qo­syldy.