Áskerı polısııanyń áleýeti joǵary

Shırek ǵasyrǵa jýyq ke­zeń­­di eńsergen otandyq ás­ke­­rı polısııanyń tarıhy sonaý 1997 jyldan bastaý alady. Dál osy jyly 22 sá­ýir­de Qazaqstannyń Tuń­ǵysh Prezıdenti – Elbasy Nursultan Nazarbaev «Qazaq­stan Respýblıkasynyń Quqyq qorǵaý organdary júıesin odan ári reformalaý jónindegi sharalar týraly» Jarlyqqa qol qoı­ǵan bolatyn. Bul – el táýel­sizdiginiń alǵashqy jyl­da­rynda jasalǵan tyń qadam­darynyń biri edi. Sebebi TMD aýma­ǵynda mundaı organ bolǵan joq.

Atalǵan Jarlyqpen quqyq qorǵaý organdary júıesin reformalaý máselelerin qaraý jónindegi memlekettik komıssııa quryldy. Qysqa merzimde áskerı polısııa týraly ereje ázirlenip, bekitildi. Oǵan sáıkes Qarýly Kúshter quramynda qurylǵan organnyń mindetteri men qyzmetteri aıqyndaldy.

– Basty mindeti áskerı qu­qyqtyq tártipti saqtaýǵa ne­giz­delgen arnaıy áskerı bó­limniń qurylýy – Elba­sy­nyń kóregendigi der edim. Mundaı sheshimge kelýge ásker qataryndaǵy kásibı maman­dar­dyń birtindep qyzmetinen qol úzýi men irgesin endi qalaǵan jas memlekettiń Qarýly Kúsh­t­­eri qatarynda paıda bol­ǵan qylmystyq jaǵdaılar túrt­ki boldy. Mundaı jaǵ­daı­da elimizdegi áskerı polı­sııa­nyń irge qalaýy da ońaı­ǵa soqpa­ǵany belgili. Is júzin­de­gi tájirıbeniń bolmaýynan joqtan bar jasaýǵa týra keldi. Kadrlardy iriktep alýdan bastap, materıaldyq-teh­nıkalyq jabdyqtarmen qam­ta­ma­syz etýge deıingi túrli uıymdastyrý jumystary júrgizildi, – deıdi Qazaqstan Qarýly Kúshteri Áskerı polısııasy bas basqarmasynyń bastyǵy, polkovnık Baýyrjan Lekerov.

Bul jumysta shetel táji­rı­besi de nazardan tys qalǵan joq. Sebebi áskerı polısııa álemdegi 40-tan astam elde, sonyń ishinde AQSh-ta, Germanııada, Fransııada, Ulybrıtanııada, Qytaıda tıim­di jumys istep kelgen bola­tyn. Al Qazaqstan bolsa jo­ǵaryda aıtqanymyzdaı, burynǵy keńestik  keńistiktegi elderdiń alǵashqysy bolyp osy áskerı polısııany qura bildi. Búginde osyǵan uqsas ınstıtýttar Reseı, Belarýs, Armenııa, Ázerbaıjan, Grýzııa qarýly kúshterinde, sondaı-aq Baltyq jaǵalaýy elderinde engizilipti.

Alǵashqy jyldary áskerı polısııanyń mindeti áskerı kólik quraldarynyń jol qoz­­ǵalysy qaýipsizdigin qam­ta­ma­syz etýmen, pat­rýl­­deý­men, áskerı qyzmet­shi­ler­di izdes­ti­rýmen jáne ás­ke­rı qyl­mys­tar­dy anyq­taý­men shek­tel­di. Bul ju­mys óz nátıjesin berip, qu­qyq buzý­shylyqtar men qyl­mys­tar­dyń sany azaıdy. Keıin elimizde 2005 jyly 21 aqpanda qabyldanǵan «Ás­ke­rı polısııa organdary týraly» zańǵa sáıkes áskerı polısııanyń min­detteri men qyzmetiniń aýqymy keńeı­ti­le bastady. Ol Qa­rýly Kúsh­ter­de sybaılas jem­qor­lyq­qa qatysty quqyq buzý­shy­lyq­tardyń aldyn alý boıynsha ókilettikke ıe boldy.

Áskerı polısııa tarıhynda kınologııalyq qyzmettiń paıda bolýy da asa mańyzdy edi. Ony talap etiletin joǵary deńgeıge shyǵarý úshin orasan zor jumys atqaryldy. Qazir kınologtar men qyzmettik ıtterdiń kásibıligi Qazaqstanda tanylyp, halyqaralyq deńgeıde baǵalandy. Oǵan kınologııalyq bólimsheler arasyndaǵy áskerı halyqaralyq oıyndardaǵy «Adal dos» saıysynda qol jet­k­izilgen júldeli oryndar dálel.

Áskerı qyzmetshilerdi izdestirý boıynsha da aýqym­dy jumys atqarylyp kele­di. О́tken 23 jyldyń muǵ­da­rynda áskerı polısııa qyz­met­kerleri resmı izdeýde júr­gen alty myńnan astam áske­rı qyzmetshini tapty. Tyń tá­sil­der baǵdarǵa alynyp, Inter­pol júıesinde izdeý sa­lý­­dyń derbes sýbektisi bo­lý­ǵa múmkindik paıda boldy. Osy­laı­sha Vengrııa, Túrkııa, Chehııa, Reseı syndy elder­de izdestirý jumystary qolǵa alyndy. Quqyq qorǵaý jáne arnaıy organdardyń aqpa­rat­tyq almasý júıesine qol jet­ki­zildi.

Byltyr tamyzda áske­rı polısııa organdarynyń qyz­meti áskerı qyzmettiń qa­ýip­­sizdigin qamtamasyz etý­men tolyqtyrylyp, osy maqsatta jeke basqarma quryldy. Oǵan barlyq áskerı bólimderde, jergilikti áskerı basqarý organdarynda áskerı qyzmet qaýipsizdigin baqylaý boıyn­sha mindetter, sondaı-aq bar­lyq yqtımal táýekelderdi azaı­tý boıynsha aldyn alý ju­mys­taryn júrgizý júk­tel­gen.

Búginde áskerı polısııanyń qyzmeti Qazaqstanda qabyl­dan­ǵan karantındik sharalar men tótenshe jaǵdaı rejimi kezeńinde de tıimdiligin kór­se­týde.

– Búkil álem koronavırýs pandemııasynan zardap shegip jatqan bul aýyr kezeń­de áskerı polısııa organ­da­ry alǵashqylardyń biri bo­lyp qaýipti ınfeksııa­men kúresýge bel býdy. Búginde gar­­nızondardaǵy myńǵa jýyq áskerı polısııa qyz­met­shi­leri qoǵamdyq tártip pen azamattardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý maqsatynda aldyńǵy shepte júr. Olar blok-beketterde táýlik boıy kezekshilik atqaryp, qala­lar men eldi mekenderdi dezın­fek­sııalaýǵa negizdelgen arna­ıy áskerı tehnıkanyń qozǵa­lysyn qadaǵalaıdy. Ishki ister mınıstrligimen birlesip, patrýldeý qyzmetine atsalysady, – deıdi B.Lekerov.