Vaksına kimderge salynady?

Suhbat • 26 Qańtar, 2021

Vaksına kimderge salynady?

186 ret kórsetildi

Mamandardyń málimdeýinshe, aldaǵy naýryz aıynda koronavırýs qaıta kúshine enýi múmkin. Onyń ústine kóktemde adam boıyn álsizdik bıleıtin kezeńde vırýstyń órshıtin ádeti ekenin qarapaıym adamdar da óz tájirıbesinen jaqsy biledi. Buǵan qosa álemdi jaılaǵan qaýipti indettiń mýtasııaǵa ushyraýy da halyqty alańdatyp tur. Osy rette eń mańyzdy jáne bárimiz qulaq túrip, el bolyp eleńdep otyrǵan aqparat – aldaǵy ýaqytta bastalatyn vaksınalaý máselesi. Degenmen, ekpeniń sapasyna nemese ony egý-ekpeýge qatysty ekiudaı kózqaras qaptaǵan qoǵamda kóńilimizdi alańdatqan suraq kóp. Sol saýaldardy Densaýlyq saqtaý mınıstrligi janyndaǵy Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ulttyq ortalyǵy «Sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq saraptama jáne monıtorıng ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy» fılıaly dırektorynyń orynbasary Manar Asyrqyzyna qoıdyq.

Aıdana ShOTBAIQYZY

– Koronavırýsqa qarsy birinshi bolyp kim vaksına alýy kerek?

– KVI-ge qarsy vaksınalaý halyqtyń ártúrli toptarynyń epıdemııalyq mańyzdylyǵyn eskere otyryp, kezeń-kezeńmen júrgiziledi.

Basymdyq boıynsha epıdemııalyq mańyzy bar 8 top aıqyndaldy: 1) medısına qyzmetkerleri; 2) pedagogter; 3) ýchaskelik polıseıler; 4) stýdentter; 5) medısınalyq-áleýmettik jáne jabyq balalar mekemeleriniń personaly men kontıngenti; 6) Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligi, Qorǵanys mınıstrligi, Ulttyq qaýipsizdik komıteti, Ishki ister mınıstrligi, Memlekettik kúzet qyzmetiniń qyzmetkerleri; 7) Prezıdent Is basqarmasy Medısınalyq ortalyǵynyń kontıngenti, memlekettik qyzmetkerler, Qazaqstan azamattary; 8) sozylmaly aýrýlary (qant dıabeti, ókpeniń sozylmaly obstrýktıvti aýrýy, júrek-qan tamyry júıesi) bar adamdar.

KVI-ge qarsy vaksına aldyn alý maqsatynda salynady. Vaksınalaýdan ótýdiń negizgi eki sebebi – ózińizdi jáne aınalańyzdaǵy adamdardy qorǵaý. Vaksınalaý adamnyń densaýlyǵy jaqsy kezde ǵana júrgiziledi, aýrýdyń belgileri bolǵan ýaqytta ekpe saldyrýǵa bolmaıdy.

– KVI-ge qarsy ekpeni balaǵa salýǵa bola ma?

– KVI-ge qarsy vaksınalaý 18 jastan asqan adamdarǵa júrgiziledi, qazirgi ýaqytta balalarǵa vaksına salynbaıdy.

– Koronavırýsqa qarsy ekpeni kimge saldyrýǵa bolmaıdy?

– Quramynda uqsas komponentteri bar vaksınanyń qandaı da bir komponentine asa joǵary sezimtaldyq ómirinde aýyr allergııalyq reaksııalarmen kezdesken jaǵdaıda; júktilik jáne bala emizý kezeńi; 18 jasqa deıin jáne 60 jastan joǵary (tıimdilik jáne qaýipsizdik týraly derekterdiń bolmaýyna baılanysty) adamdarǵa salynbaıdy. II komponentti salý kezinde vaksınanyń I komponentin salǵan kezde vaksınadan keıingi aýyr asqynýlar (anafılaktıkalyq shok, aýyr generalızasııalanǵan allergııalyq reaksııalar, qurysý sındromy, 40°S temperatýra jáne t.b.) bolǵanda saldyrýǵa bolmaıdy.

– Ekpe aldynda medısınalyq tekserý júrgizile me?

– Iá, vaksınalaý júrgizer aldynda temperatýrany ólshep, dáriger mindetti túrde qarap tekseredi.

– Koronavırýsqa qarsy ekpe jasaǵanǵa deıin jáne keıin ózin-ózi oqshaýlaý kerek pe?

– Joq, kúndelikti ómir súrý saltyn ustanýǵa bolady. Biraq jalpy saqtyq sharalary (áleýmettik qashyqtyqty saqtap, qoǵamdyq oryndarda betperde taǵý) týraly umytýǵa bolmaıdy. Vaksınalaýdan keıin de osy talaptardy saqtaǵan jón. Men ekpe saldyrdym eken dep jaıbaraqat júrmeý kerek.

– Vaksına saldyrǵysy keletinder qaıda baryp tirkeledi?

– Turǵylyqty jerdegi emhanaǵa barý qajet. Halyqty vaksınalaý aýmaqtyq medısınalyq uıymdardyń egý pýnktterinde, arnaıy kontıngentti vaksınalaý tıisti vedomstvonyń qyzmet ornynda júrgiziledi.

– Halyqqa jappaı vaksına salý qashan bastalady?

– Elimizde KVI-ge qarsy vaksınalaý 2021 jyly 1 aqpannan bastalady.

– Ekpeden bas tartýǵa bola ma?

– KVI-ge qarsy vaksınalaý ár adamnyń qalaýy boıynsha iske asyrylady, oǵan eshkimdi májbúrlemeıdi.

– Koronavırýspen aýyrǵandarǵa ekpe qajet pe?

– Iá, KVI-men aýyrǵan adamdarǵa vaksınalaý júrgiziledi. KVI sımptomsyz nemese jeńil túrine shaldyqqan adamdarǵa saýyqqannan keıin 2-4 aptadan soń, ortasha aýyr jáne aýyr túrlerimen aýyrǵandarǵa saýyqqannan keıin 6 aıdan soń vaksınalaý usynylady.

– Vaksınany saldyrýdyń eki kezeńi bar. Sonyń ekeýinen de ótý mindetti me?

– KVI-ge qarsy qoldanylatyn vaksına búginde 2 kezeńde salynady. Bul – KVI-ge qarsy vaksınalaýdan keıin ımmýnıtetti qalyptastyrýdyń mindetti sharty. Demek, ekinshi kezeńinen de ótken jón. Ekinshi vaksınalaý alǵashqy vaksınalaýdan 21 kúnnen keıin júrgiziledi.

– Vaksınasııa aldynda antıdenelerge testileý júrgizile me?

– Vaksınalaý aldynda KVI-ge qarsy antıdenelerdiń bolýyna testileý (skrınıng) jasalmaıdy.

Áńgimelesken

Aıdana ShOTBAIQYZY,

«Egemen Qazaqstan»

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz