Kóleńkedegi qarjy jáne kedendegi kúres

Memlekettik kirister komıtetiniń basshysy Marat Sultanǵazıevtiń aıtýynsha, 2019-2021 jyldary qolǵa alynǵan sharalardyń nátıjesinde «kó­leń­­keli ekonomıkanyń» deńgeıi 27 pa­ıyz­dan 23,6 paıyzǵa tómendedi.

– Biz taýarlardy baqylaýdyń ulttyq júıesin qurdyq. «Elektrondy shot-faktýra» jáne «Astana-1» aqpa­rat­tyq júıeleri engizildi. Salyq­tyq dek­la­rasııalardyń 99 paıyzy, keden­dik deklarasııalardyń 100 paıyzy qa­shyq­tan usynylýda. «E-tereze» aqpa­rat­tyq júıesi ruqsat qujattaryn bere­tin 13 aqparattyq júıeni biriktirip otyr. Qyzmet kórsetý ýaqyty 30 kúnnen bes kúnge deıin qysqardy. Osynyń bári «kóleńkeli ekonomıkanyń» úlesin tó­men­detý úshin jasalǵan qadamdar, – dedi Marat Sultanǵazıev Ortalyq kom­mý­nıkasııalar qyzmetinde ótken brı­fıng­te.

Komıtet basshysynyń pikirinshe, «Elektrondy shot-faktýra» júıesiniń tıimdiligi erekshe baıqalǵan. Oǵan 505 myń paıdalanýshy tirkelgen jáne 558 mln-nan astam elektrondy shot-faktýra óńdelgen. Sonymen qatar jekelegen taýarlar boıynsha «Vırtýaldy qoıma» modýli engizildi. Bul arqyly qoımadaǵy taýarlardyń esebin onlaın rejimde baqylap otyrýǵa bolady. Budan bólek kontragenttermen jasalǵan mámilelerdi de qadaǵalaýǵa múmkindik bar.

2020 jyly bıýdjetke qosymsha 149 mlrd teńge túsim túsken. Buǵan táýekel­der­di basqarý júıesin qoldanýdyń nátıjesinde qol jetkizilgen. Jalpy, táýekelderdiń 86 túrli modeli qurylyp, 12 mlrd-tan astam sıfrly qujat óń­delgen. Qosymsha 320 mlrd teńge qamta­masyz etilipti.

Sondaı-aq Memlekettik kirister ko­mıteti kapıtaldy shetelge shyǵarýǵa qar­sy keshendi jumys júrgizýde. Onyń ishinde syrtta offshorlyq shoty bar qazaqs­tandyqtarǵa qarsy kúres qar­qyn aldy. Bul Ekonomıkalyq yn­ty­­maqtastyq jáne damý uıymymen elektrondy málimetter almasý sheń­be­rinde qol qoıylǵan kópjaqty konven­sııa­nyń jemisi. Bıyl EYDU-men 100-den astam ıýrısdıksııasy bar Qazaqstan aza­mattarynyń qarjylyq shottary bo­­ıynsha aqparat almasý bastalmaq. Bú­ginde atalǵan baılanys kanaldaryn synaqtan ótkizý júrip jatyr.

– Sondaı-aq banktermen de birlese jumys isteýge kóshtik. Biz shetelden aqsha alǵan 164 jeke tulǵa týraly aqparatqa qol jetkizdik. Olar Qazaqstanǵa 45 mlrd teńge aqsha aýdarǵan. Olardan 68 mln teńge salyq óndirildi, – dep naqtylady komıtet basshysy.

«Kóleńkeli ekonomıkanyń» kóri­nis­teri kedendik pýnktterde jıi baıqa­la­tyny belgili. Sondyqtan bul jaqqa da erekshe nazar aýdarylǵan. Máselen, Qytaımen aradaǵy kedendik statıstıkada alshaqtyq kóp.

Aldyn ala málimetter boıynsha 2020 jyly Qazaqstannyń Qytaımen ara­daǵy kedendik statıstıkasyndaǵy al­shaqtyq 5,3 mlrd dollardy quraǵan. Jalpy, Qytaıǵa qatysty dál osyndaı máselemen basqa memleketter de betpe-bet kelip otyr. Máselen, 2019 jyly Qytaı men AQSh arasyndaǵy alshaqtyq 54 mlrd dollardy, al Qytaı men Germanııa arasyndaǵy dálsizdik 45 mlrd dollardy quraǵan.

– Qytaı Halyq Respýblıkasymen jyl saıynǵy birlesken salystyrýlardyń nátıjesi boıynsha sáıkessizdikterdiń qu­rylymy anyqtaldy. Alshaqtyq so­ma­­synyń 53 paıyzy Qazaqstan arqy­ly ótkiziletin qytaı taýarlarynyń tran­zıtine tıesili. Bul taýarlar QHR sta­tıstıkasynda birinshi shekarany kesip ótý belgisi boıynsha Qazaqstanǵa ba­ǵyt­talǵan eksport retinde kórsetiledi. Bul jaǵdaı Qytaıdyń hattamalarymen jáne Reseı men Belarýstiń keri sta­tıs­­tıkasymen rastalady. Sondaı-aq «Qorǵas» arqyly ótkiziletin taýarlar jáne poshta sálemdemeleri de Qytaı statıstıkasynda Qazaqstanǵa baǵyttalǵan eksport retinde kórsetiledi. Al elimizde mundaı taýarlar deklarasııasyz ońaı­la­tylǵan tártippen resimdeledi. Bul degenimiz – alshaqtyqtyń 20 paıyzy. Alshaqtyqtyń 27 paıyzy nemese shamamen 1,5 mlrd AQSh dollary qazaq­stan­dyq ımporttaýshylardyń ke­dendik qundy tómendetýine baılanysty oryn alady, – dedi Marat Sultanǵazıev.

Osy oraıda Qazaqstan alshaqtyqty azaıtý maqsatynda alǵash ret Qytaı Halyq Respýblıkasymen taýarlarǵa arnalǵan eksporttyq deklarasııalardaǵy málimetterdi onlaın rejimde almasýdy bastady. Sáıkestendirýdiń úles salmaǵy ázirshe 25 paıyzdy quraıdy. Tehnıkalyq jáne ádisnamalyq máselelerdi oflaın formatta pysyqtaý qajettiligine baılanysty salystyrý tetigin jetildirý bo­­ıynsha qıyndyqtar týyndap otyr.

Qabyldanyp jatqan sharalardyń nátıjesinde Qytaımen aradaǵy kedendik statıstıkanyń alshaqtyǵy 2017 jylǵy kórsetkishten (60 paıyz nemese 7 mlrd dollar) 2019 jyly 48 paıyzǵa (6 mlrd dollarǵa) deıin qysqardy. Bıyl shamamen 45 paıyzǵa nemese 5,3 mlrd dollarǵa kemýge tıis.

– Kún saıyn Qytaıdan ákelinetin taýarlardyń kedendik baj ındeksiniń bel­gilengen shekterin, táýekeldiń qun­dyq ındıkatorlaryn saqtaý boıynsha baqylaý júrgiziledi. 2020 jyly 44 920 deklarasııalanǵan taýardyń ke­den­dik quny túzetildi jáne memleket bıýd­jetine qosymsha 17,1 mlrd teńge óndirildi, – dedi komıtet basshysy.