Atyraýdan jetken jaýharlar

Aldymen Atyraý oblystyq tarıhı-ólketaný mýzeıiniń ótken shaǵy týraly biraýyz sóz aıta ketelik. Sonaý 1940 jyly 231 jádigerin kórermen nazaryna usynǵan mýzeıde bul kúni 96 myń­nan astam tarıhı qundylyq saq­taýly eken. О́ńirdiń ótken tynysyn qaltqysyz beıneleıtin mýzeı qorynda baǵzy zamandaǵy Sarmattar kezeńiniń sarqyty Atyraýdan tabylyp, rekonstrýksııasy jasalǵan eki altyn adamǵa qatysty jádigerler de bar eken.

Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» jáne «Uly dalanyń jeti qyry» baǵ­dar­lamalyq maqalalarynda ata-baba­myzdyń óz zamanynyń eń ozyq tehnologııalaryna tikeleı qatysy bar ekendigi aıtylǵan bolatyn. Osy pikirdiń aqıqatyn mýzeı qorynda jınaqtalǵan 277 jádiger aıqyndap turǵandaı. Álemde teńdesi joq qola qazandar, qysh ydys­tar, bahadúr babalarymyz ustaǵan alýan túrli qarý-jaraq kókshetaýlyq kórer­menniń kózaıymyna aınaldy. Atyraýdaǵy Aral­tóbe qorǵany kóne zaman­nyń qoınyna qazyna bókken qoı­masy is­petti eken. Osy qorǵanda júr­gizilgen qaz­ba jumystarynyń basynda shyny ydys­tar, boz dalada bozdap ushqan jebelerdiń ushtary tabylypty. Arǵy babalardyń arystandaı bolmysyn, tektiligin jalpaq dúnıege jarııa etken Sarmat kósemi de osynda. Kósemniń kıimi kóz jaýyn alatyn áshekeıli altyn buıymdarmen bezendirilgen. Tipti shashyn túıgen baılamshasy, qarý-jaraǵy, qoramsanyń jıekteri, asataıaǵyndaǵy samuryq beınesi altynmen aptalyp, bezendirilgen.

– Qazba kezinde tabylǵan barlyq altyn buıym 2016 jyly Almaty qalasynda arnaıy synamadan ótkizilip, jo­ǵary sapaly altyn ekendigi dálel­dendi, – deıdi mýzeı dırektory Ra­shıda Harıpova.

Kókshetaýlyq talǵampaz qaýymnyń nazaryn ózine aýdarǵan jádigerdiń biri «Sarmat hanshaıymy» ekspozısııasy boldy. 2017 jyly Mııaly qorǵanynan tabylsa kerek. Bar buıym kil altynnan jasalǵan.  Saq-Sarmat dáýiriniń jaýynger áıeliniń ekspozısııasyna «Uly dala jaýhary» degen ataý berilipti. Tu­tynǵan buıymy da altyn, ózi de altyn hanshaıymǵa jaýhar degen at ábden jarasyp tur.

Atyraýdaǵy aıshyqty murany Kók­she jurtyna bar syryn tarata tarqatyp baıandaǵan, arýaqty ólkeniń qasıetin tolaıym jetkizgen mándi is-sharaǵa tarıh ǵylymdarynyń doktory Jambyl Artyqbaev, Mııaly qorǵandaryna júr­gizilgen qazba jumysynyń ǵylymı jetek­shisi Marat Qasenov qatysty.    

Arheologııalyq kolleksııalardyń bes tilde jaryq kórgen ǵylymı katalogy tanystyryldy. Eki oblystyń mýzeıleri arasyndaǵy shyǵarmashylyq tinin bekitýge ýádelesip, memorandýmǵa qol qoıyldy. Batystan jetken baǵaly dúnıeniń aıshyqty árin Kóksheniń samaly óbektep, kókoraıly ormandy, aıdyn shalqar kólderdi kókteı ótip, bar dalaǵa taratyp jatqandaı ystyq bir sezim qaldy kóńilde.

KО́KShETAÝ