Sonaý bir jyly teledıdardan tek jarnamasyn kórip, Almatydaǵy A.V.Seleznev atyndaǵy horeografııa ýchılıshesine ata-anasynyń nusqaýymen kezdeısoq kelgen balamen búginde tek ustazdary ǵana emes, kúlli qazaq maqtanady. О́nerine álem tańyrqaı qol soǵady. Qaıtalanbas talantymen jahannyń eń úzdik baıqaýlaryn baǵyndyryp, shyǵarmashylyq qorjynyn balettegi nebir kúrdeli beınelerdiń jarqyraı somdalǵan shýaqty shoǵyrymen baıytqan dúldúldiń ár qoıylymy – qubylys. Bekzat ónerdiń bıigin baǵyndyrǵan Baqtııar – Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, «Astana Opera» teatrynyń jetekshi solısi. Baqtııar Adamjannyń sahnadaǵy bıi qandaı kórkem bolsa, ómir men óner týraly tolǵamdary da sondaı órnekti.

– Baqtııardyń baletpen dostyǵy qalaı bastaldy? Ádette, aýyl balasynyń tabıǵatyna bıden góri kúres jaqyn bolyp jatatyn edi?
– Onyńyz ras. Áý basta men de tórt jyl kúrespen aınalysqanmyn. Aǵama erip baryp, daıyndyqtarynan qalmaı qatysyp júrdim. Tipti jattyqtyrýshymyz meniń kúrestegi bolashaǵyma zor úmit te artqan. О́ıtkeni denem jumsaq, ıilgish, ıaǵnı plastıkalyq turǵydan óte epti bolatynmyn, qarsylastarym meni jyǵa almaı jantalasatyn. Bir kúni teledıdardan balet týraly baǵdarlamany kórip otyryp ákem maǵan: «Baletke barasyń ba?» dep tosynnan suraq qoıdy. Bizdiń otbasyndaǵy tárbıemiz solaı boldy ma, ata-ananyń aıtqanyna qarsy kelmeıtinbiz, sol kisilerdiń aıtqany buljymas zańdaı kórinetin. Ol kezde balamyz ǵoı, boıdaǵy qabiletimiz ózimizden góri sol áke-sheshemizge aıqynyraq kórinetini anyq edi.
– Sóıtip, áke tilegin oılanbastan qup aldyńyz...
– Bilesiz be, bala kúnimde bolashaǵym baletpen baılanysty bolady dep tipti elestetip te kórgen emespin. Aýyldyń balasy balet degendi qaıdan bilsin?! Biraq ákemniń aıtqany bolyp, sol jyly Almatydaǵy A.Seleznev atyndaǵy horeografııa ýchılıshesine oqýǵa tapsyryp, qabyldandym. Sóıtip, aýyldaǵy alańsyz, jaıbaraqat júrgen ómirime túbegeıli ózgeris enip, taǵdyrym bı ónerine baılandy. Shynyn aıtý kerek, oqýǵa túskennen keıin eki jyldaı ne istep júrgenimdi ózim túsinbedim. Tek ustazdarymnyń aıtqanyn buljytpaı ǵana oryndap, barynsha ol kisilerdiń kózine kórinbeýge tyrysatynmyn. Solaı bola tursa da meniń boıymdaǵy jaqsy qasıettiń biri ózimdi qamshylaı alýym dep oılaımyn. «Qansha qınalsa da, tapsyrmany oryndaý basqalardyń qolynan kelip jatyr ǵoı. Men nege álsizdik tanytýym kerek?» dep janymdy salyp daıyndaldym. Áke-sheshem aýylda bolǵandyqtan, 8 jyl ınternatta turdym. Jataqhanamyz tórtinshi qabatta bolatyn. Sabaqtyń aýyr bolǵandyǵy sonshalyq, bulshyq etimiz, tula boıymyz tutas aýyryp, bólmemizge ázer kóteriletinbiz. Ákem tótenshe jaǵdaı qyzmetiniń, anam muǵalim bolǵannan keıin de shyǵar, men ýchılısheniń tártibine ákemniń aıtqanyndaı baǵynyp, ustazdardy anamdaı qurmet tuttym. О́ıtkeni anamnyń mekteptegi jumysynyń qandaı qıyn ekenin esimizdi bilgeli kórip, sezip óstik. Sondyqtan da men úshin ustazdyń jumysy – uly eńbek.
– О́ner jolynda kimderden sabaq aldyńyz?
– Balet ónerindegi alǵashqy ustazdarym – Farıda Asylbekqyzy men Názıra Sársenbaıqyzy Abdýllına, odan keıin Qazaq mádenıetiniń qaıratkeri Ahmet Ǵalıuly Búrkitbaev aǵamyzdan tálim aldym. Ol kisiniń aıryqsha stıli basqalardan daralap turatyn. Bolmysy da, tulǵasy da erekshe adam. Aıaqtary da oqtaýdaı túzý edi. Al attyń jalynda ósken qazaq balalarynyń bárine ortaq erekshelik – aıaqtary qısyq bolatyn. Sony túzetemin dep aǵaıymyz túrli jattyǵý jasatatyn. Bizge únemi: «Aıaqtaryń menikindeı bolǵansha jattyǵasyńdar» dep ázildeıtin. Biraq, baqytyma oraı, ol jaǵynan men asa qatty qınala qoımadym, óıtkeni aıaǵym túzý boldy. Ahmet Ǵalıulynyń danalyǵy sol – shákirtterine aıryqsha qamqor bola otyryp, úlken maqsattarǵa umtyldyratyn. Qıyndyqtan qashpaýǵa, kerisinshe ony jeńip shyǵýǵa shyńdaıtyn. Sonyń arqasy bolsa kerek, búginde teatr sahnasynda kóptegen qıyn partııany qınalmaı oryndap júrmin dep aıta alamyn. Jalpy, ustazymyzdy bir sózben aıtqanda, ázili men qataldyǵy jarasqan jan der edim. Ol kisige aıryqsha rızamyn jáne qaryzdarmyn. Keıin «Astana Opera» teatryna kelip, álemdik deńgeıdegi balet juldyzy, Reseıdiń halyq ártisi Altynaı Asylmuratovanyń qamqorlyǵyn kórdim. Meniń baqytym sol – jolymda kezdesken ustazdarymnyń barlyǵy meniń tulǵa bolyp shyńdalýyma erekshe eńbek sińirgen jandar. Sondyqtan da ustazdarymnyń bárine alǵys aıtqym keledi.
– О́ner týabitti qanmen darıdy, bolmasa úzdiksiz eńbekpen keledi dep jatady. Siz qaı topqa jatasyz?
– Men ózi Almaty oblysynyń Kerbulaq aýdany, Saryózek aýylynda ómirge keldim. Otbasynda tórt aǵaıyndymyz, aldymda aǵam bar. Ákem tótenshe jaǵdaı qyzmetinde, anam matematıka páninen sabaq beredi. Ata-anam ónerde bolmasa da, ónerli kisiler. Ákem gıtarada oınap, táp-táýir án salady. Al anam keremet bıleıdi. Ata-tegimde ataqty bıshiler bolmaǵanymen, jalpy ózimniń tabıǵatym, dene bitimim plastıkalyq qımyldaýǵa beıim boldy. Bala kúnimnen óte shıraq jáne tózimdi bolatynmyn. Bulshyq etimniń týabitti jumsaqtyǵy da sahnada sátti óner kórsetýge septesetini anyq. Kóptegen kemshilik keıde osy ereksheliktiń arqasynda kórinbeı keshirilip ketedi. Eńbek pen tártip te mańyzdy ról oınaıdy. Sońynda osynyń barlyǵy kelip basqa tireledi ǵoı. Sahnadaǵy árbir áreketińdi túsinip, túısine bilý de óte qajet qasıet. Jasalmaı jatyr eken dep damylsyz bıleı bergennen keıde túıtkildiń sheshimi tabylmaı jatady. Oılanýǵa suranatyn sıtýasııalar da kóp bolady sahnada. Keıde týyndynyń tabıǵatyn túsinip, logıkalyq turǵydan áreket etý keıipker minezindegi jumbaqtyń barlyǵyn sheship berýi múmkin. Sondyqtan baletke minsiz plastıkamen birge mı men bilim de kerek. Menińshe, basyń men deneń tatý bolsa, balette kóp nársege qol jetkizýge bolady.
Jalpy, balet ónerine kelgen adam nemen aınalysyp júrgenin, bul oǵan shyn kerek pe, sonsha ýaqytyn bólip, ómirin arnap, densaýlyǵyn osy ónerge berýge kelise me, joq pa – osy jaǵyn erterek túsingeni jaqsy. Sonda maqsaty júıeli, baǵyty aıqyn, nátıjesi jemisti bolady. О́ıtkeni baletke balalar tym jastaıynan kelip, neniń nege bastaıtynyn men sekildi alǵashynda túsine bermeıdi. Sóıtip, bı óneriniń ishine ene júrip kókeıdegi suraqtaryna jaýap alady. Talmaı ter tógip, aqyryn-aqyryn jetistikteriniń jemisin jegennen keıin shabyt alyp, baletpen birtutas álemge aınalyp ketedi. Jalpy, balet degen – eńbek. Talmaı eńbektene alǵan adam ǵana úlken jetistikke jetedi. Máselen, bizde – balette talantty jastar óte kóp. Olardyń jetistikke jetýge de múmkindigi mol. Al ol úshin kóp ter tógý kerek. Eńbek bar jerde jemis te bar. Bul meniń búgingi jetistigimniń basy ǵana. Izdenis te, jeńis te alda dep senemin. Meniń baǵym – balet.
– Ras, shyǵarmashylyq ómirbaıanyńyzǵa zer salsaq, nebir kúrdeli klassıkanyń kórkin kirgizgenińizge kóz jetkizýge bolady. Sonyń birqataryn «Astana Opera» sahnasynan tamashalaý múmkindigi buıyrǵanyn maqtanysh etemiz. Baıqaǵanymyz – sizdiń qaı róldi alsańyz da taptaýrynmen júrýden qashyp, únemi óz menińizdi, óz ereksheligińizdi alyp kelýge umtylatyndyǵyńyz kóńilge qurmet ornyqtyrady. Sondyqtan bolsa kerek, ár keıipkerińizdi tamashalaý kórermen retinde qyzyq.
– Rahmet. Men qaı baletke kirispeıin, onyń maǵan deıin oınalǵan nusqalaryn kórmeýge tyrysamyn. О́zimmen ózim qalyp, keıipkerimmen syrlasamyn. «Onyń ornynda bolsam men ne ister edim?» degen saýalǵa jaýap izdeımin. Soǵan jaýap tapqan sátten bastap keıipkerimniń minezi ashyla túsedi. О́nerde eshkimdi qaıtalaǵym kelmeıdi. Meniń maqsatym – sahnadaǵy óz súrleýimdi tabý. Qalǵanynyń tóreshisi – kórermen.
– Ásirese áıgili «Parıj Qudaı Anasynyń sobory» baletindegi Kvazımodońyz erekshe. Qaıshylyqqa toly beıneniń kiltin dóp tapqandaısyz...
– Bul partııa ózime de unaıdy. Kvazımodo – minezge baı keıipker. Sol sebepti de ony jetesine jetkizip oryndaý úlken izdenisti hám tózimdi talap etedi. Biraq ról, shyǵarmashylyq degen sonysymen qyzyq qoı. Bul turǵydan kelgende meniń jolym boldy. Endi osy rólimdi álemniń beldi sahnalarynda kórsetsem degen armanym bar. Jaqynda Italııa memleketinen shaqyrtý aldym. Buıyrsa, osy jyldyń shilde aıynda kári qurlyqqa saparǵa attanbaq josparymyz bar. Sol sekildi meniń shyǵarmashylyǵymda A.Hachatýrıannyń «Spartak» baletiniń orny bólek. Ol jerde men tolyqtaı ashylamyn. Tehnıkalyq jaǵynan bolsyn, akterlik sheberlik turǵysynan bolsyn. Bul balette adamzattyń bárine tán mahabbat, satqyndyq, qaharmandyq syndy túrli emosııalardy kórsetýge bolady. «Spartak» maǵan sonysymen unaıdy. Bul partııany eń alǵash nebári 23 jasymda oryndadym. Keıipkerim ekeýmizdiń jas aıyrmashylyǵymyz aıtarlyqtaı alshaq bolǵannan keıin, onyń ústine Spartaktaı qaharmannyń qatparǵa toly kúrdeli álemin jetkizý biraz sarsańǵa saldy. Ony jasyrmaımyn. Esesine eńbegim aqtalyp, balettiń horeografy Iýrıı Nıkolaevıch Grıgorovıchtiń ózinen joǵary baǵa aldym. Bul – men úshin úlken jetistik. Odan artyq baǵanyń qajeti joq edi sol sátte. Áli de solaı.
– Iýrıı Grıgorovıchteı ataqty horeograftyń joǵary baǵasyn alý, sóz joq, úlken deńgeı. Taǵy da basqa qandaı teatr mamandarynan alǵan baǵańyz siz úshin erekshe qymbat? Jalpy, maqtaý men ataqqa kózqarasyńyz qalaı?
– Shúkir, sahnada saraptaǵan ár beıneme únemi oń baǵa estip kelemin. Bul da bir Allanyń maǵan bergen nyǵmeti bolsa kerek. Biraq maqtaý estidim eken dep dandaısyp ketý meniń daǵdymda joq. Kerisinshe, ár bı mamanynyń tarapynan berilgen joǵary baǵa – ártis úshin zor jaýapkershilik. Sol bıikten túspeý úshin úzdiksiz eńbek etýdi talap etedi. Maqtaýdy solaı túsinemin. Máselen, meni sahnada «mysyq» degen laqap atpen ataıdy. О́ıtkeni áńgimemizdiń basynda aıtyp ótkenimdeı, meniń denem jumsaq, ıilgish. Plastıkam sahnada dybys shyǵarmaı sekirýge múmkindik beredi. Osy jaǵym mysyqty elestetse kerek. Bul da áriptester, mamandar tarapynan berilgen joǵary baǵa dep bilemin. Al ataqqa mán berip, sonyń sońyna túsip ketýden aýlaqpyn. Árıne, eńbegińe saı marapattalyp turǵan jaqsy. Ol shyǵarmashylyǵyńa jańa serpin, shabyt beredi. Biraq marapattalý úshin óner kórsetýdi qup kórmeımin. Ondaı maqsat aralassa, óner tazalyǵynan aıyrylady. Al óner tazalyǵyn saqtaı alǵan jerde baǵaly.
– Dese de, siz úshin osy kúnge deıin alǵan ataqtaryńyzdyń ishinde eń qymbaty ári mańyzdysy qaısy?
– 2007 jyly Máskeýde ótken HIII halyqaralyq balet ártisteri men horeograftar baıqaýynan altyn medal alǵanym qymbat. Bul men úshin qıyn syn ári ózimdi úzdik balet ártisi retinde dáleldeýime múmkindik bergen baıqaý boldy. Tórt jylda bir ret uıymdastyrylatyn baıqaýǵa alǵash ret qatysyp, bas júlde alýym – Máskeýdegi bekzat óner sarapshylary men jankúıerlerine Qazaqstan óneriniń qaı deńgeıde ekenin kórsetti, uǵyndyrdy dep oılaımyn. Jalpy, qazaqtyń balet óneri artyq bolmasa, eshkimnen kem emes. Ony men nyq senimmen aıta alamyn. О́ıtkeni qazaq ónerinde órleý bar. Máselen, Eýropa elderinde balet damıtyn shegine jetip, dál qazir turalap tur. Al Qazaqstannyń baleti damý ústinde. Jańa qoıylymdarmen birge jańalyqtar da ómirge kelýde. Bul balet ónerine jańa tynys pen deńgeı hám tyń baǵyt syılaıtyny anyq.
– «Ártistiń jarty baǵy – sahnalyq seriktesiniń sheberligi» dep jatamyz. Sahnadaǵy úzdik seriktesim dep kimdi atar edińiz?
– Bul jaǵynan meniń jolym bolǵan. Seriktesterimniń qaı-qaısysy da asa talantty. Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkerleri – Áıgerim Beketaeva men Mádına Baspaeva, jaqynda ǵana Aýstralııa elinde birge óner kórsetip qaıtqan Shuǵyla Ádephan da laıyqty seriktes dep senimmen aıta alamyn. Áıtse de, osy jerde bir nárseni qosa aıtqym keledi. Meniń alańsyz óner kórsetip, turmysty oılamaı sahnada jarqyrap júrýime jaǵdaı jasap otyrǵan ómirlik serigim, úsh balamnyń anasyna aıtar alǵysym zor. El men jer aralap aılap úıde bolmaıtyn sátterde shańyraǵymnyń baǵyn shaıqaltpaı, bala-shaǵamdy tárbıelep otyrǵan sol kisiniń de balet ónerinde meniń Baqtııar Adamjan bolyp qalyptasýyma sińirgen eńbegi eresen.
– Ádette klassıkalyq óner, onyń ishinde opera men balet ártisteriniń kópshiligi, tipti barlyǵy derlik qazaq tiline shorqaq. Shynyn aıtaıyn, tilińizdiń jatyqtyǵyna tańǵalyp otyrmyn.
– Bala kúnimizden ákemiz ben anamyzdyń qulaǵymyzǵa quıyp, boıymyzǵa sińirgen tárbıesi bul. Ákem: «Ultyńdy súı, bireýdiń ala jibin attama», dep únemi aıtyp otyratyn. Aıtyp qana qoımaı, ózi de adal ómir keshti. Ákem qataldyǵymen qosa, óte ádil kisi. Talaı jyl basshylyqta bolyp, joǵary laýazymdy qyzmetter atqarsa da, biz otbasymyzda óte qarapaıym ómir súrdik. Ol kisi bizdiń eń áýeli jaqsy adam bolyp ósýimizge kúsh saldy. Odan keıingi talaby – ultqa, qazaqqa adal qyzmet etý. Sol qasıet pen tárbıe erjetip, tulǵa bolyp qalyptasý jolymda da qundylyǵyn tıtteı báseńsitken joq. Men ózge tilderde de taza sóıleımin. Negizinen qazaq tilinde sóıleýge tyrysamyn. Basqadan ereksheleneıin nemese bireýge unaıynshy degennen emes, jaı ǵana bul – meniń tabıǵatym.
– Sizdiń uǵymda ultqa qyzmet etý degen ne?
– Qaı salada qyzmet qylsań da, sol arqyly elińniń órkendeýine úles qosý, paıdańdy tıgizý. Bastysy qazaqy tabıǵatyńdy joǵaltpaý, tamyryńnan alystamaý. Áli esimde, 2013 jyly «Astana Opera» teatry ashylǵanda oqý bitirip, eńbek jolymdy endi bastaǵan Almatydaǵy Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq opera jáne balet teatrynan óz erkimmen jumystan shyǵyp, elordaǵa qonys aýdardym. Jańa teatrǵa jumysqa qabyldandym. Ondaǵy maqsatym – jańa teatrmen birge jas astananyń rýhanı damýyna, bas qalanyń kórermenin tárbıeleýge atsalysý ári jas teatrmen, jas shaharmen birge ózim de qalyptasyp, damyǵym keldi. Sondyqtan da aldyma úlken murattar qoıdym. Shúkir, birtindep barlyǵy oryndalyp kele jatyr. Shyǵarmashylyq turǵydan teatr ujymy barlyq jaǵdaıdy jasap, kordebaletten bastap, «Astana Operanyń» bas solısine deıin satylap kóterildim. Memleketimizdiń qoldaýymen balet trýppasynyń kórkemdik jetekshisi, ustazymyz Altynaı Asylmuratova da jastardyń sahnada erkin óner týdyryp, ulttyq balet óneriniń shetelderde nasıhattalýyna bar jaǵdaıdy jasap berdi. Sonyń arqasynda qazaq ónerin jahanǵa tanytyp júrmiz. Máselen, búginde men álem boıynsha suranysqa ıe balet ártisteriniń qataryndamyn. Aı saıyn sheteldiń úzdik teatrlarynan shaqyrtý alyp, óner kórsetip qaıtamyn. Tipti barlyq jaǵdaıdy jasap, túbegeıli jumys isteýge shaqyratyn teatrlar da óte kóp. Biraq meniń maqsatym – shetelde turý, jaǵdaıymdy jasaý emes, elde júrip qazaq óneriniń mereıin asqaqtatý, ulttyq ónerimizdi jahanǵa tanytý, Qazaqstandaǵy balet óneriniń eshbir elden artyq bolmasa, kem emes ekenin dáleldeý, naqty ispen kórsetý. Bizdiń jat elderge jasaǵan árbir óner saparymyz – úlken jaýapkershilik. Ol jaqqa biz ózimizben birge elimizdiń abyroıyn qosa arqalap baramyz. Sol sebepti qaı jaǵynan da álsizdik tanytyp, nashar óner kórsetýge haqymyz joq. Qaıda júrsek te Qazaqstandy aýzymyzdan tastamaımyz. Onyń bári ne úshin? О́ıtkeni Otanymyz bizdi, biz Otanymyzdy súıemiz. Al týǵan elge degen mahabbat, meniń túsinigimde, eń áýeli týǵan tilden, Otanǵa degen qurmetten bastalýy kerek.
Meni qýantatyny – bas qalamyzdyń jastarynyń balet ónerine degen aıryqsha qyzyǵýshylyǵy. Máselen, Almatynyń kórermenderi negizinen úlken kisiler, ónerdi tereń túsinetin adamdar bolsa, astanada kerisinshe jastar baletti erekshe jaqsy kórip, únemi pikirin bildirip, rızashylyqtaryn jetkizip jatady. Qazirdiń ózinde bizdiń oınaýymyzdy kútip, arnaıy soǵan kelip tamashalaıtyn turaqty kórermenderimiz qalyptasty. Bir qoıylymdy birneshe márte kórip, taldaı alatyn saýatty kórýshilerimizdiń bary shyn qýantady, shabyt syılaıdy. Al óner adamy retinde men sol kóremenderimmen qazaq tilinde tildesip, túsinise alsam, adam retinde de, ártis retinde de shyn baqytty bolǵanym.
– Balet – qarapaıym kórermen úshin jumbaq álem. Sahnada sulý óner týdyryp júrgen balet ártisteriniń ómir súrý qalyby tipti qyzyq. Baqtııar Adamjannyń bir kúndik kún tártibimen bólisińizshi.
– Bizde ózgelerden erekshelenetin aıtarlyqtaı kún tártibi joq. Basty ereksheligimiz, bálkim, kóp jattyǵyp, sahnada kúni-túni ter tógetindigimizde shyǵar. Jeke óz basym eshqandaı dıeta ustamaımyn. Tamaqtyń barlyq túrine, ásirese et pen qymyzǵa shekteý qoımaımyn. Artyq salmaq qosyp alamyn degen qaýip bolmaıdy. О́ıtkeni jumsaǵan energııanyń ornyn mindetti túrde toltyryp otyrý kerek. Ol tamaq qazy-qarta, jal-jaıa syndy qazaqy qunarly astan bolsa, tipti jaqsy. Al qımyl az bolǵan kúnderde tábet te bolmaıdy. О́ıtkeni tabıǵı turǵyda aǵzanyń óz tártibi bar. Soǵan baǵynamyz.
– Sol salanyń ishinde júrgen mamansyz, balet ónerinde búginde túıtkili sheshilmegen qandaı másele bar?
– Balet ártisterine ortaq sheshilmegen máseleniń biri – densaýlyǵy.
О́zderińiz biletindeı, balet óneri qaýipti. Biz jeńil jaraqattar alǵanda olardy óz esebimizden emdetýge tyrysamyz. Al eger úlken jaraqat alyp qalsaq, onda álbette shyǵyndarymyzdy óteýge memleket kómektesedi. Degenmen de, jeńil jaraqat alǵanda da, aýyr jaraqat alǵanda da tegin emdelip shyǵýǵa jaǵdaı jasalsa degen tilegimiz bar. Sol ýaqytta biz de alańsyz ónerimizdi halqymyzǵa arnaı beremiz. Bastysy, elimiz aman bolyp, ónerimiz órleı bersin!
– Áńgimeńizge rahmet.
Qaltasynan esirtki tabylǵan boıjetken 3 jylǵa sottaldy
Qoǵam • Keshe
Teńiz ken ornyndaǵy jarylys neden bolǵany anyqtaldy
Oqıǵa • Keshe
Nursultan Nazarbaevtyń atyna merekelik hattar kelip túsýde
Elbasy • Keshe
Astanada «Elorda báıgesi» respýblıkalyq týrnıri ótti
Elorda • Keshe
Pedagogıkalyq ǵylymdarǵa 11 myńǵa jýyq grant bólindi
Bilim • Keshe
Elordada Alash tas joly boıyndaǵy kópir ashyldy
Elorda • Keshe
Qazaqstannyń birneshe óńirinde burshaq jaýady
Aýa raıy • Keshe
Teńiz ken ornynda zardap shekkenderge materıaldyq kómek kórsetiledi
Aımaqtar • Keshe
Astanada 3 jasar bala 13-qabattan qulady
Qoǵam • Keshe
Almatynyń 199 turǵyny koronavırýs juqtyrǵan
Koronavırýs • Keshe
Teńiz ken ornynda ózine qol jumsaǵan jumysshynyń denesi tabyldy
Aımaqtar • Keshe
Teńiz ken ornynda jarylys bolyp, eki adam qaıtys boldy
Qazaqstan • Keshe
Úkimette KQK-daǵy jaǵdaı talqylandy
Úkimet • Keshe
Nur-Sultan «sary» aımaqqa ótýi múmkin
Koronavırýs • Keshe
OPEK-tiń bas hatshysy kóz jumdy
Álem • Keshe
AQSh elshisi qazaqstandyqtardy elorda kúnimen quttyqtady
Elorda • Keshe
Alakóldegi órtke qatysty tergeý amaldary bastaldy
Aımaqtar • Keshe
Astana turǵyndarynyń sany 4 ese ósti
Elorda • Keshe
Bir táýlikte 360 qazaqstandyq koronavırýs juqtyrdy
Koronavırýs • Keshe
О́zbekstanǵa et ónimderiniń eksporty artady
Ekonomıka • Keshe
Elordanyń 300-den astam turǵyny páterli boldy
Elorda • Keshe
6 shildege arnalǵan aýa raıy boljamy
Aýa raıy • Keshe
Elorda • Keshe
Elorda • Keshe
Aımaqtar • Keshe
Ult saýlyǵyn ulyqtaǵan megapolıs
Elorda • Keshe
Elorda • Keshe
Teatr • Keshe
Sapa naryǵynda básekelestikke jol ashylady
Aımaqtar • Keshe
О́ner • Keshe
«Ordabasy» kóshbasshylar qataryna qosyldy
Fýtbol • Keshe
Tuńǵysh ret shırek fınalda oınaıdy
Tennıs • Keshe
Qoǵam • Keshe
Mereıtoıy týǵan jerinde atap ótildi
Qoǵam • Keshe
Irikteýdiń ekinshi kezeńine ótti
Sport • Keshe
Uqsas jańalyqtar