Ýtıl alymy 50 paıyzǵa tómendedi

Osylaısha, sońǵy sheshim aqpannyń sońynda aıqyn­dalatyn bolyp, kúni keshe Pre­mer-Mınıstrdiń birinshi orynbasary Roman Sklıar «Habar24» telearnasyna bergen suhbatynda ýtıl alymyna qatysty qa­byl­danǵan sheshimderdi baıandady.

Suhbat kezinde R.Sklıar osy ýtıl alymyna qatysty aıtylyp júrgen syndar men jıi qo­­ıy­­latyn suraqtarǵa ja­ýap berdi. Áńgime barysynda birin­shi vıse-premer kádege ja­ratý alymy, onyń ne úshin engizilgenin, qandaı ónim túr­lerine qoldanylatynyn jáne jı­­naq­­talǵan qarajat eldiń qan­­daı qajettilikterine jum­sala­tynyn túsindirdi.

Sonymen qatar R.Sklıar elimizdiń ındýst­rııalyq saıasatynyń basym­dyq­tary, avtomobılder men aýyl sharýa­shylyǵy tehnıkalaryn shyǵaratyn otandyq kásiporyndarǵa kórsetiletin memlekettik qoldaýdyń sebepteri týraly baıandady.

«Memleket basshysy otandyq ón­diristi qoldaý qajet ekenin naqty aıtty. Halqymyzdyń ál-aýqatynyń artýy ulttyq ekonomıkanyń damýyna baılanysty. Qoǵamdyq pikir qalyptastyryp, kádege jaratý alymyn tolyǵymen joıýdy talap etetinder shetelden tehnıka ımporttaýshylardyń múddesi úshin jumys isteıdi. Bul shyn máninde olardyń el ekonomıkasyna qarsy ekenin bildiredi», dedi Premer-Mınıstrdiń birinshi orynbasary.

Ol avtokólik tehnıkasyna qatysty ýtıl alymy 2016 jyly engizil­genin, al áleýmettik jelilerde oǵan qarsy nasıhattaý naýqany 5 jyldan keıin bastalǵanyn aıtty. R.Sklıardyń sózine qaraǵanda, ımporttaýshylardy jaqtaýshylar avtomobıl óndirisin uıymdastyrý joldaryn túsinbeı, kópshilikti adastyra­dy. Kádege jaratý alymy avtoónerká­sip­ti tikeleı qoldaý úshin engizilme­gen. Otandyq óndirýshilerge osy alym úshin aldynda ózderi tólegen qarajaty ǵana qaıtarylady. Bul DSU talaptary­na sáıkes keledi. Ol boıynsha óndirýshi­ler ımporttaýshylar sııaqty ýtıl alymyn tóleýge mindetti. Biraq elimizde óndirýshilerge tólengen qarajat qaıta beriledi.

«Bul elimizde óndirilgen avtokólik baǵasynyń óspeýi úshin jasaldy. Osylaısha, ýtıl alymy – ishki na­ryqty qorǵaý sharasy, belgili bir dáre­jede tarıftik tosqaýyl amaly. Álem­de óz naryǵyn qorǵaýdyń túrli ádisi, ımportqa tolyq tyıym salý­dan bastap shekteý sharalary, sonyń ishinde ekologııalyq sharalar qol­da­ny­lady. EAEO-da kádege jaratý alymy tańdaldy», dedi ol.

R.Sklıar avtoónerkásip salasynda kásiporyndardyń jabylýyna, na­ryqtan, ıgerilgen tehnologııalardan, ju­mys oryndary men halyqaralyq stan­darttar boıynsha oqytylǵan bilik­ti mamandardan aıyrylýǵa ákep soǵa­tyn qate sheshimderdiń saldary aýyr bolatynyn naqty túsiný kerek eke­nin jetkizdi. Suhbat sońynda ol «Ata­meken» ulttyq kásipkerler palatasy alań­ynda saraptamalyq talqylaý qory­tyndysynda qabyldanǵan kádege jaratý alymy mólsherlemelerin qaıta qaraý jónindegi usynymdar týraly habarlady.

«Bıylǵy qańtar aıynan bastap Ekolo­gııa, geologııa jáne tabıǵı resýrs­­tar mınıstriniń tóraǵalyǵymen taýar­lar­dyń túrli sanaty boıynsha kádege jaratý tólemi mólsherlemelerin qaıta qaraý boıynsha jumys toptarynyń otyrys­tary ótkizildi. Jumysqa bar­lyq múddeli tarap, sonyń ishinde fer­mer­lerdiń keıbir ókilderi qatysty. Bar­lyǵyna óz oılaryn aıtýǵa múmkindik berildi», dedi R.Sklıar.

Nátıjesinde, kabeldi-ótkizgish ónim­derge, rekreasııalyq tehnıkaǵa jáne eldiń kólik-logıstıkalyq áleýetin art­tyrý maqsatynda halyqaralyq tasymaldarda paıdalanylatyn ershikti tartqyshtarǵa qatysty mólsherlemelerdi nólge jetkizý týraly sheshim qabyl­dandy. Oǵan qosa avtokólikke jáne aýyl sha­rýa­shylyǵy tehnıkasyna qatysty qazir­gi mólsherlemelerdi 50%-ǵa deıin tó­mendetý usynyldy.

«Jasyl damý» AQ esepshotyndaǵy 200 mlrd teńgeden astam bos qaldyq halyqtyń ıgiligi úshin jumsalýǵa tıis. Biz muny qalaı júzege asyrmaqpyz? 100 mlrd teńge otandyq kólikterdi satyp alý úshin jeńildetilgen avtonesıe­ge beriledi. Sharty mynadaı: jyldyq mól­sherlemesi 4 paıyz jáne bastapqy jar­na 0 paıyz. Bastapqy jarnasy 20 paıyz, jyldyq mólsherlemesi 4 paıyzben 7 jylǵa beriletin qazirgi qoldanystaǵy baǵdarlamadan aıyrmashylyǵy osynda. Segmenti qymbat emes kólikter ekeni túsinikti. Osylaısha, bizdiń 71 myń azamatymyz qoljetimdi baǵaǵa jáne qoljetimdi kredıttik resýrstarǵa jańa kólik satyp ala alady», dedi R.Sklıar.

Úkimettiń bul sheshimin árkim árqalaı qabyldaıtyny anyq. Alaıda osy salada eńbek etip júrgen birqatar sarapshy, mamandar bar. Olardyń oı-pikiri, aıtqan ýáji otandastarymyz úshin de mańyzdy bolatyny anyq.

«Ýtıl alymdy 50 paıyzǵa deıin tómendetý óte oryndy sheshim der edim. Alaıda bul shara otandyq avtokólik baǵasyn retteýge sonshalyqty áser etpeıdi. Sebebi Qazaqstanda avtokólik satýda otandyq óndirýshiler úlesi – 65 paıyz. Elimizde KIA, Chevrolet, Lada, Hyundai syndy jeńil kólikter jasalady. Iаǵnı joǵaryda atalǵan kólikterge ýtıl alymynyń aıtarlyqtaı áseri joq. Elimizde avtokólikterdiń baǵasy dıller jáne dıstrıbıýtorlarǵa baılanysty. Árıne, baǵany memleket belgilemeıdi, memleket jaǵdaı jasaıdy, múmkindik beredi. Osy oraıda qazir memleket otandyq kólik óndirýshilerge jaǵdaı jasap otyr. Iаǵnı endigi ýaqyt­ta otandyq óndirýshiler ýtılalym­dy kóliktiń baǵasyna qospaıdy. Búgin Úkimette aıtylǵan taǵy bir mańyz­dy shara – avtokólik alǵysy kele­tinder úshin bastapqy jarnasyz, jeńil­detilgen nesıe berýdi jetildire túsý. Baǵdarlamaǵa suranys bar, sátti iske asyp keledi. Onyń nátıjesin qazirdiń ózin­de kórip otyrmyz. Qazir kólik alý keze­ginde 15 myńdaı adam tur. Menińshe, atal­ǵan shara halyq pen qoǵam úshin óte paı­daly», dedi Qazaqstan avtobıznes qaýym­dastyǵynyń ókili Qaırat Elamanov.

Ýtıl alymynyń mundaı mólsher­de belgilenýin Qazaqstan avtobıznes qaýymdastyǵynyń strategııalyq damytý jónindegi  dırektory Darhan Aıdýlov otandyq ónerkásipti qorǵaýdyń bir múmkindigi retinde túsindiredi.

«Elimizde osy máselege qatysty jyl basynan beri qyzý talqylaý júrdi. Ár tarap óziniń jekelegen múdde­sin, kózqarasyn bildirdi. Sonyń qory­tyn­dysyn halyq estidi. Búginde Qazaq­stan jekelegen táýelsiz, derbes el bolǵanymen, Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqtyń quramyna kiredi. Qazaqstan, Reseı jáne Belarýs memleketteri ara­­syn­da ortaq kedendik shekara joq. Iаǵnı Qazaq­stan bolsyn Reseı bolsyn, Belarýs bolsyn, óziniń jekelegen óner­ká­sip­tik saıasatyn júrgizip otyr. О́ner­kásip­ti qorǵaýdyń barlyq múm­kindigi jasalyp jatyr. Sondyqtan ýtıl alymy elimizde Reseı jáne Belarýs deńgeıinde bolýy kerek. Sondyqtan biz ýtılalymdy 20-25 paıyz ǵana tómen­detýdi usynǵan edik. Alaıda 50 paıyz da kóńil kónshitedi», dedi Qazaqstan avtobıznes qaýymdastyǵynyń strategııalyq damytý jónindegi dırektory Darhan Aıdýlov.