Tehnologııa tili qyzdarǵa jat emes

Shaǵyn ǵarysh apparatta­rynyń sanatyna jatatyn nano­spýtnıkterdiń salmaǵy 10 kıloǵa deıin jetedi jáne birneshe kameramen jabdyqtalǵan. Olar­dyń biri Jerdiń beınesin 4K reji­minde túsirýge qabiletti. Ar­naıy qurylǵylar sáýle, qysym, jaryq jáne gaz quramy týraly málimetterdi jınap, úlken kó­lemdegi derekter, beıneler men sý­retterdi taldaý úshin planetamyzǵa jiberedi.

Búginde nanospýtnıkter álem­niń kóptegen jetekshi ýnıversıteti men kommersııalyq uıymdarda shyǵarylady. UniSat spýtnıkteri bilim berý maqsattaryna arnalǵan.

«Osy spýtnıkterdi ushyrýdyń sımvoldy máni bar. Bul Ortalyq Azııadaǵy qyzdar men áıelderdiń sheksiz áleýetiniń aıǵaǵy. Bıyl baǵdarlamaǵa úsh elden 2 myń qatysýshyny qosyp, olardy ǵylym, tehnologııa, ınjenerııa jáne matematıka salasyndaǵy bilim men kásibı mansappen myqtap aınalysýǵa jigerlendirgenimizge óte qýanyshtymyz. UniSAT baǵ­darlamasynyń nátıjeleri qoǵam­daǵy ǵalamat ózgeristerge jol ashatynyna nyq senimdimiz», dedi Qazaqstandaǵy IýNISEF ókili Artýr van Dızen.

Nanospýtnıkter Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ tehnoparkinde 10 kúndik marafon aıasynda jas aza­matshalardyń qolymen quras­tyrylǵanyn aıta ketken oryndy. Baǵdarlama qatysýshylary ǵarysh apparattaryn jobalaý, baǵdarlamalaý jáne qurastyrýdy meńgerip shyqty. Olarǵa ǵarysh tehnologııalary men Jerdi qashyq­tan zondtaý ortalyǵyna barý múmkindigi berildi. Boıjetkender alǵan teorııalyq bilimderin sabaq barysynda qoldandy. Aıtalyq, mentorlardyń jetekshiligimen nanospýtnıkterdiń korpýstaryn 3D-modeldeý arqyly jobalap, 3D prınterde basyp shy­ǵardy. Sondaı-aq qyzdar UniSat nanospýtnıkteriniń ishki júıe­lerin baǵdarlamalap, olardy iske qospas buryn zerthanalyq jaǵdaıda synap kórdi.

«Qyrǵyzstanda 15-19 jas aralyǵyndaǵy árbir úshinshi qyz kompıýterlik saýattylyqqa ıe jáne olardyń 80 paıyzdan astamy áleýmettik jáne gýma­nı­tarlyq ǵylymdardy tań­daıdy. Biraq bul tańdaý qyz­dardyń kásibı múddeleri men qyzy­ǵýshylyqtaryn qanshalyqty kórsetedi? Sondyqtan 2020 jyly IýNISEF qyzdarǵa múm­kindikterin keńeıtip, genderlik qasań qaǵıdany jeńýmen birge mamandyq tańdaýǵa kómektesý úshin «Ǵylymdaǵy qyzdar» baǵ­darlamasyn bastady. Jyl saıyn 10 myńnan astam qyz osy bas­tamaǵa qatysyp, ýaqyt óte kele qyz­dar ǵylymı mamandyqtardy tańdaýǵa senimderi artatynyna shák keltirmeımiz. Osy turǵydan alǵanda, nanospýtnıkterdi ushyrý biz úshin eki jyldyq jumystyń nátıjesi ǵana emes, sondaı-aq qyzdar men bizdiń jastarymyzdyń áleýetin ashatyn múmkindik», dedi Qyrǵyzstandaǵy IýNISEF ókiliniń orynbasary Iýlııa Oleınık.

Qatysýshylar ujymda jumys isteý daǵdylaryn, sol sekildi Linux-ta baǵdarlamalaý negizderin meń­gerip, aeroǵaryshtyq tehnologııalar salasyndaǵy je­tekshi qazaqstandyq sarapshylardy tyńdaı aldy.

«О́zbekstanda álemniń basqa elderindegi sekildi túrli sebepterge baılanysty uldar men qyzdar arasynda kompıýterlik saýattylyq, tehnıkalyq bilim jáne mamandyq tańdaý baǵytynda aı­tarlyqtaı alshaqtyq bar. UniSat bilim berý baǵdarlamasy osy alshaqtyqty azaıtyp, qyz­dar­dy ǵylym men tehnologııa sala­syndaǵy tıisti daǵdylarǵa qyzyqtyrýǵa jáne úıretýge arnal­ǵan. UniSat О́zbekstan jas­tary arasynda tehnologııalyq sala­lardaǵy genderlik máselege kóp­shiliktiń nazaryn aýdarýǵa kó­mektesedi. Jobaǵa qatysýshylar – qyzdardyń kez kelgen salada tabys­ty bola alatynyn jeke mysalmen dáleldep otyr», dedi IýNISEF-tiń О́zbekstandaǵy ókildiginiń basshysy Mýnır Mamedzade.

UniSat – BUU Balalar qo­rynyń (IýNISEF) jáne Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıver­sıtetiniń bilim berý baǵdar­lamasy. Onyń maqsaty nano­spýtnıkterdi ázirleý salasynda qyzdardyń bilimi men biliktiligin damytyp, sondaı-aq ujymdyq jumys, sheshendik óner, taım-me­nedjment jáne kreatıvti daǵdylardy jetildirýge arnalǵan.