Áleýmettik qoıylym JITS qurbandaryna arnaldy

Bul qoıylymnyń ereksheligi – ­teatr akterleriniń arasynda AITV-men ómir súretin adamdar, buryn esirtki paı­da­lanǵandar men sottalǵandar bar. Sse­narııge metamorfozaǵa, izdenýge, kú­mán­ǵa, tipti mıstıkaǵa toly jas jigittiń oqıǵasy arqaý bolady. Tyǵyryqqa ti­reı­­­tin suraqtarǵa jaýaptar da keıde tym qarapaıym.

Qoıylymǵa «Revansh» keshendi qol­daý ortalyǵy» qoǵamdyq qorymen bir­ge AMEC Almaty, Almaty qalasy JITS aldyn alý jáne oǵan qarsy kúres orta­lyǵy uıytqy bolyp, JITS-tan qaıtys bolǵandarǵa baǵyshtaldy.

Spektakl bastalar aldynda uıym­das­tyrýshylar kórermenderge Dúnıe­júzilik JITS-tan qaıtys bolǵan adam­­­dardy eske alý kúniniń nyshany – ın­ter­­aktıvti kvılt jasaýdy usyndy. Qa­jet dep tapqandar spektakl aldyn­da AITV-ǵa jedel-test tapsyryp, maman­dardyń keńesin aldy.

Spektaklge kirý donattar, ıaǵnı qa­ıyrymdylyq turǵyda júzege asyryldy. Donattyń mólsherin ár kórermen ózi anyqtady. Jınalǵan barlyq qarajat teatrdy damytýǵa jumsalmaq.

Kóp jaǵdaıda JITS-tan bolatyn ajal (AITV-ınfeksııasy asqynýynyń sońǵy satysy) AITV juqtyrǵan adam­nyń mamandandyrylǵan em alýǵa múm­kindigi bolmaýynan da týyndaıdy. Alaı­da qazirgi medısına jetistikteri arqy­ly AITV-ınfeksııasy ólim sanatynan sozylmaly aýrýlar sanatyna aýysqanyn aıryqsha atap ótý kerek. Eger AITV-ahýaldy adam antıretrovırýstyq preparattarmen emdelýdi der kezinde bastap, dárigerdiń aıtqanyn buljytpaı oryndap otyrsa, uzaq ári el qatarly ómir súre alady. Zamanaýı emdeý ádisteriniń nátıjesinde AITV juqtyrǵandardyń ómiriniń kádimgi adamdardyń ómirinen esh aıyrmashylyǵy joq.

Joǵaryda atap ótkendeı, eger elimiz­de keıingi on jylda JITS-tan bolatyn ólim-jitim eki ese azaısa, bul – AО́A dıag­nozy rastalǵannan keıin birden beri­letin tegin antıretrovırýstyq tera­pııa­nyń qoljetimdiligin arttyrýdyń ­basty nátıjesi.

– Sońǵy úsh jylda halyqaralyq jáne úkimettik emes qoǵamdyq uıymdar­men yntymaqtasa otyryp, elimizde ARV-preparattaryn satyp alý baǵasyn aıtarlyqtaı tómendetýge qol jetkizildi. Qarajatty osylaısha únemdeý AITV-men ómir súretin adamdar úshin ART-men qamtýdy edáýir arttyrýǵa múmkindik berdi. Tegin medısınalyq kómektiń kepildik berilgen kólemine qosymsha emdeý tıimdiligi joǵary jáne qaýipsizdik profıli bar 5 jańa ınnovasııalyq ARVP engizildi. Búginde 18 dári azamattardyń jekelegen sanattaryn tegin jáne (nemese) jeńildikpen ambýlatorııalyq qam­tamasyz etýge arnalǵan dárilik zat­tar men medısınalyq buıymdar tizbe­si­ne kiredi, – deıdi Qazaq dermatologııa jáne ın­feksııalyq aýrýlar ǵylymı orta­lyǵynyń dırektory Asylhan Ábishev.

Júıeli júrgizilgen profılaktıka­lyq sharalardyń nátıjesinde elimizde AITV-ınfeksııasynyń taralý deń­geıi Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıy­mynyń baǵalaýy boıynsha shoǵyrlanǵan satyda saqtalyp otyr. Bir jyl ishinde testileý kólemi 15 paıyzǵa artqan. Esep­ke qoıý kezinde júkti áıelderdi testi­leýmen qamtý 99,6% quraıdy.

BUU-nyń 2021 jylǵy Saıası dek­­­la­rasııasynyń maqsattary men IýNEIDS 95-95-95 maqsattaryn oryndaý sheń­­be­rinde Qazaqstanda AО́A baǵalaý sa­­ny­­nan 81%-y óziniń AITV ahýalyn bi­ledi, onyń ishinde ART-ny – 79%-y qabyl­daıdy, aıqyndalmaıtyn vırýstyq júk­temesi bar – 86% naýqas bar.

Al endi joǵarydaǵy «Revansh» áleý­mettik teatrynyń qoıylymyna oralatyn bolsaq, akterler arasynda AITV-men ómir súretin adamdar men negizgi toptardyń ókilderi de boldy.

– AITV-ınfeksııasy qashan da ózekti másele. Sondyqtan aldyn alý sharalaryn júzege asyrý, AITV-men ómir súretin adamdardyń densaýlyǵyn saqtaýǵa jáne ómir súrý sapasyn jaqsartýǵa múmkin­dik beretin arnaıy antıretrovırýstyq em qoldaný mańyzdy, – deıdi Almaty qalasy JITS ortalyǵynyń bas dárigeri Marat Tókeev.

– Bizdiń qor ómirlik qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan, sonyń ishinde AITV-men ómir súretin áıelderge belsendi túrde kómek­tesedi. Oǵan qosa áleýmettik, medı­sınalyq, psıhologııalyq, zańgerlik kómek kórsetemiz. О́kinishke qaraı, bizde mun­daı áıelder úshin baspana men orta­lyqtardyń jetispeýshiligi baıqalady. Memleket pen bıznes-qurylymdar tarapynan kómek qajet, – deıdi «Revansh» keshendi qoldaý ortalyǵy» QQ dırektory Elena Bılokon.

Spektakl rejısserler Nadejda Plıaskına men Natalıa Lýkıanovanyń jetek­shiligindegi trýppa jasaǵan túp­nusqa ssenarıı boıynsha qoıyldy.

«AITV-men ómir súretin adamdarǵa taptaýryn kózqarastar men kemsitýdi azaıtý – «AITV indetin baqylaýdyń Al­maty modeli» jobasynyń maqsat­ta­ry­nyń biri». Barlyq adam AITV-ahýa­­lyna, basqa da jynystyq erekshe­lik­terine qaramastan, ózin, óz armanda­ry men qabiletin júzege asyra otyryp, tolyq­qandy ómir súrýge quqyly bo­lýy kerek. Spektaklge qatysqan ártis­­ter Almatynyń myńdaǵan boıaýlar qa­la­sy ǵana emes, armandar oryndala­tyn múm­kindikter qalasy ekenin óz tájirı­be­si­nen kórsetedi», deıdi Ortalyq Azııa­daǵy Kolýmbııa ýnıversıtetindegi ICAP ortaly­ǵynyń dırektory Anna Derıabına.

ALMATY