Ǵalym Ahmedıarov: Jańa maýsymda jańalyq kóp

– Teatr mereıtoıy qutty bol­syn! Irgesi qalanǵannan bergi 10 jyl ishinde «Astana Opera» tek elimiz ǵana emes, álem tamsana kóz tigip, ár jańalyǵyn qalt jibermeı baqylap otyratyn óner­diń úlken ordasyna aınaldy. Jetistiktiń basty kilti nede dep oılaısyz?

– Rahmet. Ras, teatrdyń jetis­tikke jetýi tek bir nemese bir­ne­she adamǵa tıesili eńbek emes, bul – tutas ujymnyń mańdaı teri men qajyrynyń arqasynda baǵyn­dy­rylatyn bıiktik. Sondyqtan da mereıtoı qarsańynda teatrdaǵy barsha áriptesime alǵys aıtqym keledi. Ashyǵyn aıtý kerek, dańq shyńyna shyǵý jáne sol deńgeıdi ustap qalý shyn máninde óte qıyn. Biz alǵashqy ashylǵan kúnnen bastap elimizde ǵana emes, búkil álemde ózimizdi tanytý jolynda kóp jumys istedik, áli de izdenisimiz irgelenbese, tıtteı de toqtaǵan joq. Onyń árqaısysyn jeke-jeke tarqatyp uzaq ýaqyt aıtýǵa bolady. Biraq sonyń ishinde negizgi jetistikterimizdiń biri – biz álemdik mádenı qaýymdastyqqa kirdik, shetelde tanymal bola bastadyq. Bizdiń teatr Eýropa, Amerıka, Kanadadaǵy álemdik týrne aıasynda tanystyryldy.

Meniń oıymsha, osy onjyl­dyq ishinde júzege asqan eń qy­zyq­ty jobalardyń jáne biri – «Astana Opera» bas dırıjeri Alan Bóri­baevtyń jetekshiligimen elimizdiń túkpir-túkpirinen kelgen 1 200 mýzykant pen vokalıstiń oryndaýyn­da­ǵy Malerdiń №8 sımfonııasy­nyń bizdiń teatrdaǵy premerasy boldy. Konsert «Ekspo-2017» kezinde ótti. Ol ártisterimizdiń oryn­daýshylyq áleýetin kórse­tip qana qoımaı, sondaı-aq kórermen­der aýdıtorııasynyń asqaq klas­sıkaǵa degen qyzyǵýshylyǵy men zııatkerlik deńgeıin de rastady. Sol jyly 38 mıllıon aýdıtorııasy bar áıgili fransýzdyq «Messo» telearnasynyń osy atalǵan bire­geı jobanyń jazbasyn 3 aı boıy taratýy da teatrymyz úshin zor maq­tanysh.

Odan bólek, Plasıdo Domın­gonyń she­shimi boıynsha «Plasıdo Domıngo operalııasy» halyqaralyq opera ánshileri baıqaýynyń shırek ǵasyrlyq mereıtoıy bizdiń teatr­da ótti. Munda «La Skala» teatry zamanymyzdyń kórnekti dırıje­ri Zýbın Metamen birge gastrol­dik saparmen kelip, kórermenge óz ónerlerin pash etti. Sondaı-aq teatr ishinde Astana Opera Halyqara­lyq opera akademııasy qurylyp, «Hor» jáne «Balet» sııaqty eki bó­limi bar balalar teatr stýdııasymen bir­ge teatrymyzdyń bolashaǵy úshin óte mańyzdy teatr qolónerin oqytý stýdııasy jumys isteıdi. Elor­damyzdyń bedeldi konserttik alańdarynyń biri – Kúlásh Baı­seıitova atyndaǵy Kameralyq zal­dyń belsendi jumysy da kóńilge zor qýanysh syılaıdy. Atap aıtsaq, osydan birneshe jyl buryn munda Piccolo teatrynyń perspektıvalyq jobasy iske qosyldy, onda opera-býffa jaýharlary oryndalady.

Álbette, munyń barlyǵy bir-aq kún­de istele salǵan jumys emes. Atalǵan jetis­­tikterge jetý úshin aldymen opera, balet trýp­pasyn, hor, orkestr, ıaǵnı shyǵar­­mashylyq, tehnıkalyq quramdy qalyp­tastyrý qajet boldy. Al bul – óte aýqymdy jumys. Eń aldymen, biz joǵary deńgeıdiń baǵdaryna aınala alatyndaı biregeı joldy, keıinnen úlken tabysty nátıjeler ákelgen belgili bir shyǵarmashylyq deń­geıdi tabý úshin teatr óneriniń kór­nekti qaıratkerlerin yntymaqtastyq­qa tartýǵa kúsh saldyq. Ol úshin áýe­li shyǵarmashylyq quramǵa bilik­tiligi joǵary kásibı mamandar – ssenografter, sýretshiler, rejısserler, dırıjerler men balet­­meısterlerdi tartyp, olarmen ynty­maqtasa jumys isteýge umtyldyq. Sonyń nátıjesinde ­úzdik qoıylymdarymyz sahnaǵa jol tartyp, jemisti jobalar júzege asty. Olardyń qatarynda ıtalııalyq rejısser Per Lýıdjı Pıssı, ıta­lııalyq ssenograf ári kostıýmder boıynsha sýretshi Esıo Frıdjerıo, «Oskar» syılyǵynyń laýreaty Franka Skýarchapıno, Altynaı Asylmuratova, Alan Bóribaev jáne basqalar bar. Mundaı tulǵalarsyz shyǵar­mashylyq atmosfera qurý jáne oryn­daýshylyq sheberliktiń joǵary deńgeıine qol jetkizý qıyn.

Biz shyǵarmashylyq quram­nyń, reper­týardyń negizin qaladyq, ­bul elor­da­myzda belgili bir mádenı orta qalyp­tas­ty­rýǵa yqpal etti. Sondyqtan da búgin­de biz elor­da­daǵy jahandyq deńgeıde moıyn­dalǵan mýzykalyq-teatrlyq ónerdiń irge­tastyn ornattyq dep senimmen aıta alamyz.

– Shyǵarmashylyq ujym – erekshe aǵza, teatrlaryńyzdaǵy ishki ahýal qandaı?

– Munda jaıly atmosfera oryn alǵan, ártister jumyspen shu­ǵyldanýda. Úlken jobalar iske asyrylyp, premeralar bolǵanda ǵana teatr damıdy, shyǵarmashy­lyq orta qalyptasqanda ómir qyza túsedi. Men túrli ujymdarda jumys jasap, jolym bolǵan adammyn, alaıda «Astana Opera» – erekshe oryn, ǵajaıyp óner álemi, munda merekelik kúıdi shyndap sezinýge bolady. Spektakl sátti shyqqanda shynaıy qýanamyn, al eger bir nárse oıdaǵydaı bolmaı jatsa, kóńilim túsedi, sebebi birinshi kezekte men úshin mańyzdysy kórermenderdiń qabyldaýy jáne kórkemdik nátıje. Bul tek bir maýsymnyń isi bolyp qana qoımaı, teatr repertýarynda uzaq jyldar boıy saqtalady.

– Mereıtoılyq maýsymda kó­rermen qaýymdy qandaı qyzyq­tar kútedi?

– Jańa maýsymda jańalyq kóp. Eń bastysy, bul maýsymdy maz­mundy da qanyq etýge tyrys­tyq. 9 qyrkúıek kúni álemdik opera sahnasynyń juldyzy, «Grem­mı» syılyǵynyń laýreaty, sop­rano Sýmı Chonyń (Koreıa) qaty­sýymen ótetin konsertpen jańa mereıtoılyq maýsymymyzdyń shy­myldyǵy túriledi. Sondaı-aq shyǵarmashylyq ujym Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń qol­daýy­men ótetin aldaǵy premera­lar­ǵa da qyzý daıyndyq ústinde. Atap aıtsaq, olar – Raımondo Re­bek­tiń qoıylymyndaǵy Sergeı Prokofevtiń mýzykasyna jazylǵan «Kúlbıke» zamanaýı baleti, Iýrıı Aleksandrovtyń qoıylymyndaǵy Balnur Qydyrbektiń «Qalqaman – Mamyr» opera-baleti jáne Jolan Dástenovtiń mýzykasyna rejısser Erenbaq Toıkenov qoıǵan «Qańbaq shal» balalarǵa arnalǵan operasy. Sondaı-aq jaqyn kúnderi «Astana Opera» óziniń «Jibek joly» halyq­aralyq festıvalin ótkizedi. Oǵan qazaqstandyq jáne sheteldik opera jáne balet juldyzdary qatysady, sonymen birge álemdik teatr synshylary keledi dep josparlanýda.

– «Astana Operadaǵy» jumy­syńyzda siz úshin eń basty qun­dy­lyq ne?

– Kúrdeli suraq. Men úshin teatrdyń ár jetistigi – mereke. Dese de teatr men kórer­men bir-birimen etene baılanys­ty bolǵandyqtan ári teatrdyń uıymdas­tyrý­shylyq jaýapkershiligine tikeleı jaýap bergendikten – men úshin kórermen qaýymmen ózara baılanys eń qundy qaǵıda. 10 jylda kórermenimizben aramyzda ózara súıispenshilik ornady dep senimmen aıta alamyn. Osy ýaqyt ishinde asqaq óner tutynýshysyn qalyptastyrdyq, jyl sanap bul ortanyń kókjıegi keńeıe beredi degen úmittemiz.

– Áńgimeńizge rahmet.

Áńgimelesken

Nazerke JUMABAI,

«Egemen Qazaqstan»