Halyqtyq IPO: «QazMunaıGaz» aksııalary 153 mlrd teńgege satyp alyndy

Qazaqstandyq IPO naryǵy 2019-2021 jyldardaǵy tynyshtyqtan keıin qaıtadan jandandy. Buǵan Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń 2022 jylǵy maýsymda ótken «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵyn basqarý jónindegi keńestiń otyrysynda sóılegen sózi áser etti. Memleket basshysy budan keıin otandyq ulttyq kompanııalardyń IPO-ǵa shyǵýy memlekettiń birinshi kezektegi mindetine aınalatynyn aıtqan.

«Elimizdiń qarapaıym azamattary Ulttyq kompanııalardyń aksııalaryn ıelenýge jáne salymdarynan óz dıvıdentterin alýǵa múmkindigi bolýy tıis. Dál osyndaı jolmen halyqtyń ınvestısııalyq mádenıeti qalyptasady. IPO-ǵa qatysý Qazaqstannyń barlyq turǵyny úshin qoljetimdi bolýy qajet», dedi Prezıdent.

Jańa jaǵdaılarda IPO-ǵa eń birinshi bolyp shyqqan ulttyq kompanııa elimizdiń eń iri munaı-gaz kompanııasy «QazMunaıGaz» boldy. О́tinimderdi qabyldaý 2022 jyldyń 9 qarashasynda bastalyp, ınstıtýsıonaldyq ınvestorlar úshin 30 qarashada, al bólshek ınvestorlar úshin 2 jeltoqsanda aıaqtaldy. Halyqtyq IPO formaty tolyǵymen saqtaldy. Bólshek ınvestorlarǵa – Qazaqstan azamattaryna basymdyq berildi.

Aıta keteıik, aksııalardy ornalastyrý eki platformada ótti – Astana International Exchange (AIX) jáne Qazaqstan qor bırjasy (KASE).

«QazMunaıGaz» aksııalarynyń 48,5%-yn kimder satyp aldy?

«Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ basqarma tóraǵasy Almasadam Sátqalıevtiń aıtýynsha, ınvestorlar «QazMunaıGaz» aksııalaryn satyp alýǵa 129 myń ótinim berip, jalpy somasy 181 mlrd teńge qarjy usynylǵan. Kelip túsken ótinishterdi taldaý nátıjeleri boıynsha jalpy somasy 153 mıllıard teńgeden astam somaǵa ótinishterdi qanaǵattandyrý týraly sheshim qabyldandy. Bul kompanııanyń jalpy kapıtalynyń 3 paıyzyn quraıdy. О́tinishterdiń basym bóligin (48,5%) Qazaqstan azamattary bergen.

Eń shalǵaı eldi mekenderdiń turǵyndary IPO-ǵa qatysty

AIX bırjasy «QazMunaıGazdyń» IPO-sy úshin Tabys mobıldi qosymshasy jáne Qazaqstan boıynsha 1000-nan astam Qazposhta bólimsheleri arqyly tikeleı jazylý quralyn iske qosty.

Tabys – 2020 jyly Qazaqstan azamattary úshin qor naryǵyna qoljetimdilikti arttyrý maqsatynda AHQO bırjasy ázirlegen mobıldi qosymsha. Onda qurylymdyq baǵaly qaǵazdardy 1000 teńgeden bastap tómen baǵamen satyp alýǵa bolady. IPO qarsańynda AHQO bırjasy qosymshaǵa tikeleı jazylym fýnksııasyn qosty. Bul qural IPO-ǵa múmkindiginshe kóp azamattar qatysýy úshin budan buryn shetelde qoldanylyp kelgen. Sonymen qatar Qazposhtamen ıntegrasııanyń arqasynda qazaqstandyqtar QMG aksııalaryna ótinimdi búkil el boıynsha avtomattandyrylǵan keńselerde qaldyrýǵa múmkindik aldy. Tikeleı jazylý aıasynda ınvestorlar aksııalardy satýshyǵa – «Samuryq-Qazyna» qoryna tikeleı ótinim berdi, bul prosesti aıtarlyqtaı jeńildetip, jyldamdatty. Sonyń arqasynda brokerlik kompanııalardyń ókilderi joq eń shalǵaı eldi mekenderdiń turǵyndary IPO-ǵa qatysa aldy. Tikeleı jazylý geografııasy Qazaqstannyń barlyq aımaǵyn qamtıdy. Investorlar arasynda tipti ákimshilik kartalarda  belgilenbegen shaǵyn aýyldardyń turǵyndary da bar.

Tabys jáne Qazposhta arqyly tikeleı jazylý  tanymal ári suranysqa ıe qural bolyp shyqty. Osy ádispen jalpy somasy 1 mıllıard 50 mıllıon teńge bolatyn 6 myńǵa jýyq ótinim berildi, al eń úlken ótinim shamamen 19 mıllıon teńgege baǵalandy. Bul jalpy Qazaqstandaǵy ınnovasııalyq quraldar men bólshek ınvestısııanyń áleýeti qanshalyqty zor ekenin kórsetetin fenomenaldy kórsetkish. Sonymen qatar Tabys qosymshasynda jańadan kelgen ınvestorlardyń (shamamen 6000) aıtarlyqtaı ósýi baıqaldy, IPO olar úshin alǵashqy táýelsiz ınvestısııalyq tájirıbe boldy.

Qart adamdar «Qazposhta» bólimshelerinde tikeleı jazylýdy paıdalanǵandy jón kórdi. Eń qart aksııa ıelenýshileri – 91 jastaǵy qyzylordalyq qarııa men 81 jastaǵy atyraýlyq ájeı.

Sonymen qatar barlyǵyn sońǵy sátke deıin qaldyryp úırengen qazaqstandyqtar úshin tikeleı jazylý tamasha múmkindik boldy. Tehnıkalyq sebepterge baılanysty brokerlerdiń kópshiligi ótinishterdi qabyldaýdy belgilengen merzimnen birneshe saǵat buryn jaýyp tastasa, Tabys pen Qazposhtada tikeleı jazylý úshin ótinishter sońǵy mınýtqa deıin qabyldandy.

IPO ótti. Ári qaraı ne bolady?

Halyqtyq IPO-ǵa qatysqandar úshin budan ári áreket etýdiń eki joly bar: bul aksııalardy ınvestısııalyq portfelinde uzaq ýaqytqa qaldyryp, dıvıdendter alý nemese aksııalar qunynyń ósýin kútip, satý. Kompanııanyń aksııalaryn qaıtalama naryqta – ózińizdiń brokerińiz arqyly satyp alýǵa bolady.

«Bizdiń maqsatymyz – ál-aýqat pen qarjylyq saýattylyq deńgeıine qaramastan, Qazaqstannyń barlyq azamaty úshin qor bırjasynda saýda jasaýdy jeńildetý», deıdi Astana International Exchange bırjasynyń basqarma tóraǵasy Renat Bekturov. 

Sondyqtan AIX bırjadaǵy aksııanyń saýda-sattyq komıssııasyn 5 ese qysqartyp, 2023 jyldyń naýryz aıyna deıin «QazMunaıGaz» aksııalarynyń saýdasy úshin komıssııalardy alyp tastady. О́timdi aksııalar, onyń ishinde Qazaqstandaǵy eń iri munaı-gaz kompanııasynyń aksııalary dıvıdendterge salynatyn salyqtan bosatylady. Sonymen qatar AIX baǵaly qaǵazdary satýdan túsken tabys pen kýpondyq tabysqa salynatyn salyqtardan bosatylady.

Barlyq AIX saýda derekteri (naqty ýaqyttaǵy jáne tarıhı) bırja saıtynda tegin qoljetimdi. Investorlar kez kelgen baǵaly qaǵaz boıynsha onyń lıstıngten ótý sátinen beri saýda áreketin ońaı baqylaı alady.

«QazMunaıGaz» AQ Basqarma tóraǵasy Maǵzum Myrzaǵalıevtiń aıtýynsha, KASE jáne AIX qor bırjalarynyń tizimine ený QMG damý tarıhyndaǵy jańa kezeńdi bildiredi.

«Qazaqstannyń qor naryǵyndaǵy eń iri dep tanylǵan QMG IPO-syn Qazaqstandaǵy alǵashqy «sıfrly» IPO dep te ataýǵa bolady. О́ıtkeni aksııalardy satyp alýǵa ótinimderdiń 99%-y onlaın berilgen. Investorlardyń bizdiń kompanııaǵa degen qyzyǵýshylyǵyna qýanyshtymyz. Bul «QazMunaıGazdyń» Qazaqstan munaı-gaz ónerkásibiniń kóshbasshysy retindegi ornyn jáne ınvestorlar qaýymdastyǵynyń bizdiń kompanııamyzdyń odan ári ósýi men damý múmkindigine degen senimin rastaıdy», dedi M. Myrzaǵalıev.