Ádiletti Anglııa úlgisi

Lankashır polısııa departamentiniń habarlaýynsha, áleýmettik jelide taraǵan vıdeo­ny tekserip, 42 jastaǵy aza­­mat­qa qaýipsizdik beldigin taqpaǵany úshin belgilengen mólsher­de­gi aıyppul salǵan. Biraq jaýapqa tartylǵan adamnyń kim ekenin málim­degen joq. «Daýnıng strıt» kóp uzamaı-aq onyń Rıshı Sýnak ekenin moıyndady.

Áleýmettik jelide taraǵan vıdeoda kólik­­­­­­­­tiń artqy oryndyǵynda otyrǵan Rıshı Sýnak úkimettiń jospary týraly aıtyp beredi. Onyń qaýipsizdik beldigin taqpaǵany anyq baıqalady. Eń qyzyǵy, úkimet basshysynyń kóligi polısııa kortejimen birge júrip bara jatqan eken.

Premer-mınıstr tóleýge tıis qarajat somasy belgisiz. Degenmen Ulybrıtanııada qaýipsizdik beldigin taqpaǵandarǵa 100 fýnt-sterlıng aıyppul salynady. Alda-jalda bul is sozylyp, ony keıinnen sot qarasa, tólem kólemi 500 fýnt-sterlıngke deıin ósedi.

Rıshı myrza Ulybrıtanııadaǵy aýqatty adamdardyń biri sanalady. Shyqqan tegi úndis­tan­dyq 1960-jyldary Shyǵys Afrıkadan Ulybrıtanııaǵa kóship kelgen. Sýnak bedeldi jekemenshik mektepte, keıin Oksford pen Stenfordta bilim alǵan. Osynda bolashaq jary, úndistandyq mıllıarderdiń qyzy Akshatý Mýrtıdi kezdestirdi. Oqýyn aıaqtaǵan soń Sýnak Goldman Sachs ınvestısııalyq bankinde jumys istedi. Caıası arenadaǵy eńbek ótili bertinde bastaldy. 2015 jyly Uly­brıtanııa parlamentiniń depýtattyǵyna saılandy. 2019 jyly qarjy mınıstri laýazymyna taǵaıyndalyp, 2022 jylǵy 5 shildege deıin osy qyzmetti atqardy.

Qazirgi tańda R.Sýnaktyń baılyǵy 730 mıllıon fýnt-sterlıngti quraıdy. Tipti ol Ulybrıtanııa koroli Charlz III-ten de dáýleti kóp premer-mınıstr atanyp otyr. Osylaısha, Sýnak Tumandy Albıondaǵy eń baı 250 otbasynyń qataryna endi. Sondyqtan dáýleti tasyǵan Rıshı Sýnak úshin bul soma kóp emes. Alaıda tólegen aqshasy emes, bedeline túsetin nuqsan aýyr.

Jalpy, mundaı jaǵdaı Tumandy Albıon­da alǵash ret bolyp otyrǵan joq. Bir jyl buryn sol kezdegi premer-mınıstr Borıs Djonson karantın erejelerin saqtamaǵany úshin jaýapqa tartylǵan edi. Másele bylaı bastalǵan-tuǵyn. 2021 jylǵy 30 qarashada Daily Mirror basylymy «Daýnıng strıttiń» keıbir qyzmetkerleri karantın talaptaryn buzǵany týraly aqparat taratty. Olar 2020 jylǵy qarasha jáne jeltoqsan aılarynda birneshe saltanatty keshke qatysqan eken. Sondaı jıyndardyń birine premer-mınıstr Borıs Djonsonnyń da kelgeni aıtyldy. Al sol sátte Tumandy Albıon tumshalanyp, Ulybrıtanııa qatań lokdaýn jaǵdaıynda bolatyn. Eldegi densaýlyq saqtaý salasy mamandary qatysýshylar sany 6 adamnan asatyn kez kelgen basqosýǵa tyıym salǵan-dy.

Bastapqyda Borıs Djonson bárin joqqa shyǵarǵan. Biraq kóp uzamaı eldegi basqa da buqaralyq aqparat quraldary onyń máselesin maıshammen qarap, vıdeo derekter arqyly saltanatty keshtiń ótkenin rastady. Bul az de­seńiz, búkil el karantın talaptaryna moıyn­sunyp júrgende «Daýnıng strıt» Borıs Djonsonnyń týǵan kúnin dúrkiretip toılapty. Mınıstrler úıinen daý shyqqan soń el parlamenti máseleniń aq-qarasyn anyqtaýǵa kiristi. Sóıtip, Borıs myrza karantın erejesin buzǵany úshin zań júzinde de jaýapqa tartyldy, áriptesteri men qoǵam tarapynan da synǵa ushyrady.

Eń qyzyǵy sol, «Daýnıng ctrıtte» ótken kóńil­di keshterdiń birine qazirgi premer-mınıstr Rıshı Sýnak ta qatysqan eken. Son­dyq­tan oǵan da sol kezde aıyppul salyn­ǵan edi. Sóıtip, shyqqan tegi úndis­tandyq azamat bir jyl ishinde eki ret jaýapqa tartylǵan úkimet qyzmetkeri atandy.

Jalpy, Batys elderinde mundaı jaǵdaı qalypty sanalady. Mysaly, AQSh-tyń О́kil­der palatasyn basqarǵan Dennıs Hastert qyzmet babyn jeke múddesin paıdalanǵany úshin jaýapqa tartylǵan. Aıta ber­seńiz, demoktrıaıasy damyǵan batys elderinde mun­daı jaǵdaı óte kóp.

Iаǵnı eshbir laýazymdy tulǵa zańnan joǵary turmaıdy. Áıtpese, Ulybrıtanııanyń premer-mınıstri is júzinde el basshysy dep aıtsaq, qatelespeımiz. О́ıtkeni korol negizi­nen saltanatty mindetter atqarady. Al premer-mınıstr ishki jáne syrtqy saıasat, halyq­tyń turmysy sekildi qoǵamǵa kerek mańyzdy máselelerge jaýapty.

Degenmen Tumandy Albıonnyń quqyq qorǵaý organdary adamdardyń laýazymyn emes, zań talaptarynyń oryndalýyn joǵary qoıady. Sondyqtan zań aldynda bári teń. Bálkim, Ádiletti Anglııa degen de osy bolsa kerek.