Eńbek jáne halyqty áleýmet­tik qorǵaý mınıstri Birjan Nurym­betovtiń bergen málimetine sáıkes, osy jyldyń 1 qańtaryndaǵy jaǵ­daı boıynsha sheteldik jumys kú­shin tartýǵa 19,1 myń ruqsat be­rildi. Onyń qurylymyna kelsek, 77%-yn basshylar men bilikti mamandar quraıdy. Eńbek mıgranttarynyń negizgi shyǵý elderi – Qytaı, О́zbek­stan, Túrkııa, Úndistan jáne Ulybrıtanııa. 2019 jyldyń qo­ry­tyndysy boıynsha jumys berý­shiler 8,2 mlrd teńge kóleminde salyq alymyn tóledi. Kadrlardaǵy qazaq­standyq qamtý 96% deńgeıinde qamtamasyz etilgen.

30-dan astam sheteldik maman jumys isteıtin 95 kásiporyndy tekserý barysynda eńbek jáne kóshi-qon zańnamalaryn buzýdyń 1008 faktisi, onyń ishinde jergilikti jáne sheteldik jumysshylarǵa eńbekaqy tóleýde 479 sáıkes kelmeýshilik anyqtaldy.

Sondaı-aq zań buzýshylyqtardyń qatarynda eńbek jaǵdaılary men sa­nı­tarlyq-turmystyq jaǵdaılar bo­ıynsha kemsitýshilik, sheteldik ju­mysshylar biliminiń ózderi­niń atqaryp júrgen laýazymdaryna saı kelmeýi, ruqsatqa sáıkes kelmeıtin mamandyq boıynsha ju­mysty oryndaý jáne basqalary bar.

«98 mln teńgeden astam somaǵa 397 ákimshilik is qozǵaldy. 361 shet­el­dik jumysshynyń jalaqysy qazaqstandyq jumysshy deńgeıine deıin tómendetildi, al 4 qazaqstandyq jumysshy úshin jalaqy sheteldik jumysshy alatyn aqy deńgeıine deıin kóterildi. 703 ruqsat qaıtaryp alyndy, 507 sheteldik jumysshy elden shyǵaryldy»,  dedi Birjan Nurymbetov.

Ol mundaı zań buzýshylyqtarǵa jol bermeý jáne azaıtý, sondaı-aq sheteldik jumys kúshin tartýǵa ruqsat berý tártibin kúsheıtý maqsatynda mınıstrlik birqatar sharany qabyl­dap jatqanyn atap ótti.

Atap aıtqanda, jumys berýshi­lerdiń jumysshylarǵa teńdeı sanı­tarlyq-quqyqtyq jaǵdaılardy qamtamasyz etý mindeti zańnamalyq turǵydan engiziledi. Jyl saıyn 30-dan asa sheteldik jumyskerdi tartatyn, jumysshylarynyń sany 250 adamnan astam bolatyn kásiporyndardy jyl saıynǵy josparly tekserýlermen qamtý kózdelgen. 2020 jyly sheteldik jumys kúshin tartýǵa kvota 48,7 myńnan 29,3 myńǵa deıin qysqartyldy. 4 sanat boıynsha jumyskerlerge ruqsat berý tek ishki naryqta jumyskerler bolmaǵan jaǵdaıda ǵana júzege asyrylady. Sonymen qatar jumys berýshiler zańnamalyq negizde 3-4 sanattar bo­ıynsha tartylatyn sheteldik jumys­kerlerdi qazaqstandyq kadr­larmen almastyrýǵa mindetteledi.

О́z kezeginde Ishki ister mınıstri­niń orynbasary Arystanǵanı Zap­parov ótken jyly 531 eńbek ruq­satnamalary berilgenin atap ótti (jumys berýshilerdiń – jeke tulǵa­lardyń jumysyn IIM kvotasy boıynsha atqarý). Eńbek mıgranttarynyń negizgi bóligi jóndeý jumystarymen nemese qurylyspen aınalysady, bala kútýshi, aspaz jáne basqa da úı jumystary qyzmetterin usynady. Bıýdjetke 6,5 mlrd teńge tólendi. 

«Taldaý kórsetkendeı, TMD elderiniń azamattarynyń zańsyz eńbekpen aınalysýyna kóbine Qazaqstanǵa kelýdiń jáne munda bolýdyń jeńildetilgen tártibi yqpal etken. Olardyń bizdiń elimizde bolý kezeńine ýaqyt jaǵynan eshqandaı shekteý qoıylmaǵan, sebebi, merzimi ótken soń sheteldikter birden shy­ǵyp, qaıtadan Qazaqstanǵa kirgen. Osy­ǵan baılanysty zańnamaǵa ózge­ris­­ter engizildi. Endi vızasyz re­jim­­de keletin sheteldik azamattar Qazaq­­standa jarty jyl ishinde 90 kún­nen artyq bola almaıdy», dedi A.Zapparov.

Sonymen qatar kóshi-qon zań­namasyna engizilgen ózgerister aıasynda eńbek mıgranttarynan ár aı saıyn 2 AEK-ten 4 AEK-ke deıingi mólsherde tabys salyǵy boıynsha aldyn ala tólemderdi arttyrý máselesi talqylanýda.

Keńesti qorytyndylaǵan Berdi­bek Saparbaev birqatar naqty tap­syr­ma berdi. Atap aıtqanda, eń­bek mınıstrligine jáne jergilikti at­qarý­shy organdarǵa sheteldikterge ruqsat berýdi baqylaýdy kúsheıtý tapsyryldy.

«Sheteldik jumys kúshin tartý – óte mańyzdy másele. Bizdiń mindetimiz – ishki eńbek naryǵyn qorǵaý. Bul baǵyt­taǵy alǵashqy qadamdy jasadyq, sóıtip sheteldik jumys kúshine kvotany 40%-ǵa – 29 myńǵa deıin tómendettik», dedi ol.

Vıse-premer sonymen qatar eńbek mıgranttary sanynyń artýy­na nazar aýdardy, olardyń basym bóligi jumysshy mamandyqtaryna tartylǵan. Onyń pikirinshe, mundaı jumys oryndarynda jergilikti kadr­lar jumys isteı alady.

«Tekserister kezinde anyqtalǵan faktiler naqty joıylýy tıis. In­jener bolyp jumys isteýge ruq­sat alyp, shyn mánisinde aspaz bolyp qyz­met etip júrgen mysaldar bar. Oǵan qosa, jalaqyny ınjener retinde ala­dy. Osyndaı kásiporyndardyń basshy­laryna qatysty qatań sharalar qabyl­daý qajet. Jumys berýshiler my­nany túsinýi kerek: eger olar Qazaq­standa jumys istegisi kelse, zańdardy buzýǵa jol bermeýi tıis. Qazaqstandyq jáne sheteldik jumyskerler úshin jalaqy mólsheri de, eńbek sharttary da, áleýmettik-tur­mystyq jaǵdaılar da birdeı bolýy qajet. Alalaý bolmaýy kerek», dep túıindedi B. Saparbaev.