Almatyda Abaı ortalyǵy ashyldy

Ýaqyt ótken saıyn Abaıtanýdyń órisi keńeıip, Abaı dúnıetanymy  álemdik aqyl oıdyń arnasyna qosyla bermek. Talǵampaz oqyrmandy Abaı murasymen sýsyndatatyn rýhanı ortalyq kitaphananyń  «Qazaqstan kitaptary» oqý zalynan oryn alǵan. Ol jerden  uly oıshyldyń ómiri men shyǵarmashylyǵyna qatysty kóptegen maǵlumattar tabýǵa bolady. Abaı óleńderiniń álem tilderindegi tárjimalary, belgili abaıtanýshylardyń, fılologtar men jazýshylardyń eńbekteri, elektrondyq jáne mýzykalyq basylymdar, kemeńgerdiń tolyq shyǵarmalary qamtylǵan. Eń bastysy ortalyq qory únemi jańa basylymdarmen, tyń materıaldarmen tolyqtyrylyp otyrmaq.

Izgi bastamaǵa «qutty bolsyn» aıta kelgen Abaı urpaqtary, aqynnyń týǵan jeri, ósken ortasy týraly áńgimelep, babalaryna qatysty buryn sońdy aıtylmaǵan esteliktermen bólisti. О́z kezeginde uly oıshyldyń murasyn zerdelep júrgen zııaly qaýym ókilderi de sóz alyp, Abaı murasy – taýsylmaıtyn áńgime ekenin, ony tutas urpaqty rýhanı, ımanı baǵytqa bastaıtyn jolbasshy retinde baǵalaý qajettigin taǵy da bir atap ótti.

Jazýshy Smaǵul Elýbaı, eń bastysy mereıtoı aıasynda josparlanǵan bastamalardy qolǵa alǵanda jappaı naýqanshyldyqqa boı aldyrmaı, Abaı shyǵarmalarynyń ózge tilderge mándi etip aýdarylýyna asa mán berý kerektigin aıtady. Qalamgerdiń sózinshe, osydan biraz jyl buryn qytaı tiline tárjimalanǵan Abaı shyǵarmalaryn oqyǵan sol jaqtaǵy qandastar, aýdarmanyń shıki ekenin, Abaı oıynyń máni tolyq ashylmaǵanyn aıtyp, narazylyqtaryn bildirgen. «Sondyqtan, ásirese Abaı shyǵarmalaryn shet tilderge aýdarý máselesine názik qaraý kerek» deıdi jazýshy.

–Abaı ádebı ortalyǵynyń ashylý maqsaty – qazaq ádebıetiniń negizin qalaýshy, klassıgi Abaı Qunanbaevtyń rýhanı murasyn keńinen nasıhattaý. Aqyn 170-ten astam óleńder men 60-qa jýyq aýdarmalar («Qara sózder»), jazbasha óleńder,  naqyl sózder jazǵan. Abaıdyń alǵashqy óleńderiniń ishinde shyǵys klassıkalyq poezııasy stılinde, sol kezeńdegi sýyryp salma aqyndar shyǵarmashylyǵy rýhynda qurylǵan tańǵajaıyp óleńder bar. Abaı dúnıetanymynyń qalyptasýyna shyǵystyń aqyndary men ǵalymdary – Fırdoýsı,  Navoı, Nızamı, Fızýlı, Hoja Hafız, sondaı-aq orys klassıkteriniń eńbekteri áser etti. Ol I.A. Krylov, M.Iý. Lermontov, Gete jáne Baırondardyń shyǵarmalaryn qazaq tiline aýdardy. Onyń qyzyǵýshylyqtaryna álemdik mádenıet pen fılosofııa kirdi. Jas urpaq Abaı Qunanbaıulynyń talantty  kompozıtor bolǵanyn da bilýge tıis. Ol halyqqa keńinen tanylǵan jıyrma shaqty áýendi jaryqqa shyǵardy, deıdi Ulttyq kitaphananyń dırektory Baqytjamal Ospanova.

Elimizdiń basty kitap saqtaýshysy ári aqparattyq ortalyǵy sanalatyn Ulttyq kitaphananyń qabyrǵasynda qurylǵan ortalyq jappaı zertteý salasyndaǵy shyǵarmashylyq jobalar men kóptegen is-sharalardy uıymdastyrýǵa úlken múmkindikter ashady. Sondaı-aq Ortalyq áıgili jazýshylarmen jáne aqyndarmen kezdesýler, taqyryptyq baıqaýlar men ekskýrsııalar, beıneleý óneri kórmelerin, Abaı shyǵarmalaryn bilýge arnalǵan joǵary deńgeıli oqýlardy uıymdastyrýǵa jaǵdaı jasaıdy.

Abaı ádebı ortalyǵynyń saltanatty ashylýy barysynda uly aqynnyń óleńderi men ánderi, Abaı men Muhtar Áýezovtiń týystary men dostarynyń estelikteri tyńdalyp, kitap kórmesi usynylady.