Eger elimizdiń táýelsizdik jyldaryndaǵy jalpy ınvestısııalyq jaǵdaıyna keletin bolsaq, ótken jyldyń tamyz aıyndaǵy málimet boıynsha Qazaqstanǵa álemniń 120-dan astam elinen 330 mlrd AQSh dollarynyń tikeleı sheteldik ınvestısııasy tartyldy.

Investısııalardyń negizgi bóligi, ıaǵnı 50 paıyzdan astamy – Eýropalyq odaq elderine tıesili, sonyń ishinde Shveısarııa – 25,8 mlrd, Fransııa – 16,1 mlrd, Italııa – 8,7 mlrd, Nıderland – 90,4 mlrd, Belgııa – 7,6 mlrd, Germanııa 5,2 mlrd dollardyń ınvestısııasyn ákeldi. Amerıka Qurama Shtattaryna tikeleı sheteldik ınvestısııalardyń 15 paıyzy nemese 48,4 mlrd dollary tıesili. Investısııalardyń shamamen 5 paıyzyn Ulybrıtanııa men QHR
salǵan.
Qazaqstanda sheteldikterdiń qatysýymen 19 myń zańdy tulǵa men olardyń bólimsheleri jumys isteıdi. Bul kásiporyndardyń 35,3 paıyzy reseılikter úlesinde, 9,5 paıyzy – túrik, 5,7 paıyzy – ózbek, 5,6 paıyzy – qytaı, 3,1 paıyzy nemis kapıtalynyń qatysýymen qurylǵan.
Finreview.info qarjylyq sholý agenttiginiń málimetterine qaraǵanda, sońǵy 10 jylda ulttyq ekonomıkaǵa salynǵan sheteldik ınvestısııalar mólsheri 250,2 mıllıard dollardy quraǵan. Demek, ınvestısııanyń iri kólemi elimizge sońǵy on jylda kirgen. Atalǵan úrdis Qazaqstannyń ınvestısııalyq saıasatynyń tıimdiligin kórsetedi. El tarıhynda ınvestısııalardyń eń úlken mólsheri 2012 jyly bolǵan eken. Sol jyly quıylǵan tikeleı sheteldik ınvestısııa kólemi 28,9 mıllıard AQSh dollaryn quraǵan. Al 2011 jyly – 26,5 mıllıard dollardyń, 2017 jyly 20,8 mıllıard dollardyń, 2018 jyly 24,3 mıllıard dollardyń ınvestısııasy quıylǵan. Aıta keteıik, mundaǵy derekter negizinen elimizdiń statıstıkalyq organynyń málimetterimen sáıkes keledi.
Sonymen Qazaqstan táýelsizdik jyldarynda ınvestısııalyq turǵydan ózimiz ornalasqan óńirdegi eń tartymdy elderdiń birine aınaldy. Máselen, Ortalyq Azııanyń baýyrlas ári kórshiles tórt eline kelgen ınvestısııalardyń jıyntyq kólemi bir Qazaqstanǵa kelgen ınvestısııaǵa jetpeıdi.
Degenmen, sońǵy jyldary álem boıynsha ınvestısııalar aǵynynyń azaıýy, ásirese damýshy elderge kelip jatqan tikeleı sheteldik ınvestısııalyq qarjylardyń tómendeýi, sanksııalar soǵysynyń óris alýy bizdiń jaǵdaıymyzǵa da keri áserin tıgizbeı qalǵan joq.
О́tken jyldyń basynda Qazaqstanǵa kelip jatqan ınvestısııalar aǵymynyń tómendegeni týraly málimetter taraǵan edi. Osyǵan oraı, Premer-Mınıstrdiń tapsyrmasymen arnaıy jumys toby qurylyp, onyń usynystary boıynsha ınvestısııalyq saıasatty odan ári jetildirý baǵytynda tıisti qaýly qabyldanǵan bolatyn. Nátıjesinde elimizde ınvestorlarǵa «bir tereze» qaǵıdaty boıynsha qyzmet kórsetý ortalyǵy jumys isteı bastady. Bul saladaǵy jumystardy bir izge salý úshin osyǵan deıin shetten ınvestısııalar tartý isimen shuǵyldanyp kelgen «Kazakh Invest» aksıonerlik qoǵamy Astana halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń ákimshiligine senimdi basqarýǵa berildi. Jobalardy qalyptastyrý men súıemeldeýdiń biryńǵaı aqparattyq júıesin qurý («Jobalar fabrıkasy»), zamanaýı sıfrly tehnologııalardy engizý men vıza jáne kóshi-qon rejimin odan ári yryqtandyrý, taǵy basqa máseleler jóninde jumystar júrgizildi.
Árıne, munyń barlyǵy ótken jyldyń basynda júzege asqan jumystar. Endi mine, elimizde iri saıası oqıǵalarǵa toly bolǵan 2019 jyldy da qorytyndylap, 2020 jyldyń, ıaǵnı on eki jyldyq jyl qaıyrymynyń basy sanalatyn tyshqan jylynyń betin ashtyq. Endeshe el ekonomıkasynyń úlken demeýshi kúshine aınalǵan ınvestısııalar jóninde ótken jyldy qalaı qorytyndyladyq, aıtylǵan olqylyqtar men kemshilikterden qorytyndy shyǵara aldyq pa, ınvestısııalardyń tómendeýi sekildi qaterli qubylys eńserildi me degen suraqtardyń bas kóteretini anyq. Mundaı mańyzdy máselege jaýap berý arqyly, bir esepten alǵanda, bıylǵy jyldyń ekonomıkamyz úshin qalaı ótetindigi týraly da eptep boljam jasaýǵa bolar edi.
Osy suraqqa jaýap izdeý maqsatynda áýeli elimizdiń Ulttyq ekonomıka mınıstrligine qarasty Statıstıka komıtetiniń saıtyna kirip kórgen edik. Sonaý táýelsizdik jyldarynyń basynan ár jyl boıynsha berilgen «Negizgi áleýmettik-ekonomıkalyq kórsetkishterdiń serpini» bóliginde Qazaqstannyń ulttyq ekonomıkasyndaǵy negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestısııalar kólemi 2018 jyly 32 mıllıard 430,3 mıllıon dollardy, al 2019 jyly 32 mıllıard 778,5 mıllıon dollardy quraǵany keltirilipti. Al tikeleı sheteldik ınvestısııalar boıynsha 2018-2019 jyldardyń derekteri jazylmaǵan eken.
Sonan keıin Qazaqstan múshe bolyp tabylatyn Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqtyń jumysshy organy – Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııanyń saıtyna kirdik. Mundaǵy derekter negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestısııalar jaıynda eken. Osy boıynsha aıtsaq, 2019 jyldyń qańtar-qyrkúıek aılarynda Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq boıynsha 209,5 mıllıard dollardyń ınvestısııasy ıgerilgen. Bul 2018 jyldyń osy merzimindegi kórsetkishten qoldanystaǵy baǵa boıynsha 1,9 paıyzǵa joǵary.
Sonyń ishinde Armenııa 2019 jyldyń qańtar-qyrkúıek aılarynda 523 mıllıon dollardyń (2018 jyldyń qańtar-qyrkúıek aılarymen salystyrǵanda 104,4 paıyz), Qyrǵyzstan – 1 mıllıard 290,2 mıllıon dollardyń (105,5 paıyz), Belarýs – 9 mıllıard 080,9 mıllıon dollardyń (104,3 paıyz), Qazaqstan – 22 mıllıard 492,6 mıllıon dollardyń (109,7 paıyz), Reseı Federasııasy –176 mıllıard 098,1 mıllıon dollardyń (100,7 paıyz) ınvestısııalaryn ıgergen.
Kórip otyrǵanymyzdaı, odaq quramyndaǵy bes eldiń ishinde bárinen de Qazaqstan ıgergen ınvestısııalardyń ósim qarqyny joǵary. Ol 2019 jyldyń qańtar-qyrkúıek aılarynda 2018 jyldyń osy merzimindegi kórsetkishten 9,7 paıyzǵa asyp túsip otyr. Munyń ózi 2019 jyl basyndaǵy jaǵdaımen salystyrǵanda sońǵy aılarda ınvestısııalardyń kelý qarqyny artqanyn, jaǵdaıdyń túzelgenin bildirse kerek.
Onyń ústine, joǵarydaǵy kórsetkishter 2019 jyldyń qańtar-qyrkúıek aılarynda odaq boıynsha ıgerilgen 209,5 mıllıard dollar ınvestısııanyń 84,1 paıyzy – Reseıge, 10,7 paıyzy – Qazaqstanǵa, 4,3 paıyzy – Belarýs Respýblıkasyna, 0,6 paıyzy – Qyrǵyz Respýblıkasyna, 0,3 paıyzy – Armenııaǵa tıesili ekenin bildiredi. Negizinde Reseı ekonomıkasynyń kólemi bizden on ese úlken. Tabıǵat baılyǵy, sonyń ishinde kómirsýtegi qorlary mol, óńdeý ónerkásibi de jaqsy damyǵan. Soǵan qaraǵanda bul eldiń ıgergen ınvestısııalarynyń kólemi de bizden keminde on ese artyq bolsa kerek-ti. Biraq joǵarydaǵy faktiler qazirgi jaǵdaıdyń olaı emestigin, Reseı ıgergen ınvestısııalardyń kólemi 7,8 ese ǵana artyq ekenin kórsetip otyr. Munyń ózi Qazaqstannyń odaqtas elder arasynda ınvestısııalyq turǵydan áli de myǵym ekenin bildiredi. Mine, osy iske Qazaqstandaǵy qurylys isiniń jandanýynyń áseri bar ekenin aıta ketsek, artyq bolmas.
Biz joǵaryda elimizdiń Ulttyq ekonomıka mınıstrligine qarasty Statıstıka komıtetiniń «Negizgi áleýmettik-ekonomıkalyq kórsetkishterdiń serpini» bóliginde kórsetken málimeti boıynsha Qazaqstannyń ulttyq ekonomıkasyndaǵy negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestısııalar kólemi 2019 jyly 32 mıllıard 778,5 mıllıon dollardy quraǵanyn keltirdik. Al Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııanyń deregi ótken jyldyń 9 aıynda (qańtar-qyrkúıek aılary) Qazaqstanda negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestısııalar kólemi 22 mıllıard 492,6 mıllıon dollar bolǵanyn kórsetip otyr. Sonda sońǵy úsh aıdyń ishinde elimizde 10 mıllıard dollardyń ınvestısııasy ıgerilgeni baıqalady. Bálkim, bul ras ta shyǵar. О́ıtkeni elimizdegi Teńiz kenishi sekildi iri joba keńeıtilý ústinde. Sheteldikterdiń qatysýymen júzege asyp jatqan basqa da úlken jobalar barshylyq. Osyǵan qaraǵanda ótken jyldyń sońǵy toqsanynda elimizdegi ınvestısııalyq belsendilik deńgeıi edáýir dárejede arta túsken bolýy kerek.
Onyń ústine, AERC (Qoldanbaly ekonomıkany zertteýler ortalyǵy) basqarýshy dırektory Oljas Tóleýovtyń málimetinshe, ótken jyldyń sońynda Qazaqstanǵa kapıtaldyń ketýinen kelýi basym túsken. Iаǵnı, 2019 jyldyń birinshi toqsanynda Qazaqstannan 3 mıllıard AQSh dollarynyń qarjysy áketilse, ekinshi toqsanda bul aǵym barynsha tómendep, 749 mıllıon dollardy quraǵan. Al úshinshi toqsanda kapıtaldyń kelýi onyń ketýinen 1,029 mıllıard dollarǵa basym túsken. Elimizdiń korporatıvtik sektoryna
2,5 mlrd dollardyń kapıtaly kelgen. Bul qarjy korporatıvtik sektorǵa kelip otyrǵandyqtan onyń da ınvestısııalyq belsendiliktiń artýyna áseri bolýy ábden múmkin. О́ıtkeni qazirgideı naryq zamanynda aqshanyń uıyqtap jatpaıtyny túsinikti.
Al tikeleı sheteldik ınvestısııalarǵa keletin bolsaq, Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııa saıtynan 2019 jyldyń qorytyndysy boıynsha bul týraly derekti kezdestire almadyq. Degenmen 2018 jyldyń qorytyndysy týraly ázirlengen Statıstıkalyq bıýlletendegi myna bir derek nazar aýdartty: onda jan basyna shaqqandaǵy tikeleı ınvestısııanyń kólemi 2018 jyldyń qorytyndysy boıynsha Qyrǵyzstanda – 830, Belarýs Respýblıkasynda – 1378, Armenııada – 1859, Reseıde – 3400 dollardan aınalǵanda, Qazaqstanda – 8708 dollardan kelgeni kórsetilgen eken.
Sonymen qoryta aıtqanda, Qazaqstan óńirdegi jáne Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqtaǵy ınvestısııalyq tartymdy el retindegi óz ornyn saqtap keledi. Álem elderinde ınvestısııalyq qarjy aǵymynyń báseńdeýine, bul jaǵdaı damýshy elder ekonomıkasyna edáýir qıyndyqtar týdyrǵandyǵyna qaramastan, Qazaqstan ótken jyldyń basynda bul jóninde qosymsha sharalar qabyldaý nátıjesinde jyldy salystyrmaly túrde aıtqanda edáýir tabyspen qorytyndylady, osynyń nátıjesinde jyl sońynda ınvestısııalyq qarjynyń kelýi men ıgerilýi edáýir deńgeıde arta tústi dep aıta alamyz. Bul jaǵdaı ústimizdegi jyly ulttyq ekonomıkamyzdyń odan ári damýyna qosymsha serpin berýi tıis.
Onyń ústine, ótken jyldyń sońynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń sheshimimen elimizdiń qarjy júıesinde birqatar qurylymdyq ózgeristerdiń júzege asqany, sonyń ishinde Prezıdentke tikeleı baǵynatyn Qarjy naryǵyn jáne qarjy uıymdaryn retteý jáne qadaǵalaý jóninde agenttik qurylǵany belgili. Bul jańalyq qarjy salasyn retteýge, ınvestısııalyq turaqtylyqtyń saqtalýyna dem beredi degen senimdemiz.
Qazaqstanda 480 adam koronavırýstan aıyqty
Koronavırýs • Búgin, 09:55
Memleket basshysy áıelder qaýymyn merekesimen quttyqtady
Prezıdent • Búgin, 09:10
Halyqaralyq áıelder kúnine oraı gala-konsert ótti
О́ner • Búgin, 09:01
10 oblysta aýa raıyna baılanysty eskertý jarııalandy
Aımaqtar • Keshe
Qostanaı oblysynyń ákimi 100 jastan asqan ájelerdi quttyqtady
Aımaqtar • Keshe
Mańǵystaýda stomatologııalyq klınıkaǵa shabýyl jasady
Aımaqtar • Keshe
Qazaqstannyń qaı aımaqtarynda joldar ashyldy
Aımaqtar • Keshe
Elordalyq sportshylar qarttar úıindegi analardy quttyqtady
Aımaqtar • Keshe
Shymkentte tártip buzǵan qoǵamdyq tamaqtaný oryndary anyqtaldy
Aımaqtar • Keshe
Atyraýda shaǵyn nesıe keńsesinen 400 myń teńgeni tonap ketti
Aımaqtar • Keshe
Nur-Sultanda kópbalaly analardyń 5 qabattan qulaǵany ras pa?
Aımaqtar • Keshe
Qyzylordada 1000 otbasyǵa azyq-túlik sebeti taratyldy
Aımaqtar • Keshe
Atyraýlyq oqýshy AQSh ýnıversıtetiniń grantyn ıelendi
Aımaqtar • Keshe
Shetelden 307 azamat PTR anyqtamasyz ushyp keldi
Qazaqstan • Keshe
Sport • Keshe
Qostanaı qazaq teatry kórermenderimen qaıta qaýyshty
Aımaqtar • Keshe
Jansaı Smaǵulov kúmis medaldi ıelendi
Sport • Keshe
Pnevmonııanyń 52 jáne 3 ólim jaǵdaıy tirkeldi
Qazaqstan • Keshe
Elimizde 568 adam koronavırýstan jazylyp shyqty
Koronavırýs • Keshe
Elimizde bir táýlikte qansha adam vırýs juqtyrdy
Koronavırýs • Keshe
Sport • 06 Naýryz, 2021
Elimizde alǵash ret «Domalaq ana» operasy sahnalandy
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
ShQO aýmaǵynda shekteý sharalary 20 naýryzǵa deıin uzartyldy
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Nur-Sultanda 2000 myńnan astam otbasyǵa azyq-túlik sebeti tabystalady
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
SQO polısııasynda 374 qyz-kelinshek qyzmet atqarady
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Qostanaılyq «Tobyl» Qazaqstan sýperkýbogyn jeńip aldy
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Qazaqstandyq short-trekshiler álem chempıonatynda jartylaı fınalǵa shyqty
Sport • 06 Naýryz, 2021
Almatynyń ortasyndaǵy kóshe opyrylyp qaldy
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Elorda bazarlarynda jumys isteıtin áıelderge eriktiler 600 gúl taratady
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Teńiz kenishindegi bes avtobýs órtiniń sebebi anyqtaldy
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Boksshylar ázirge tórt qola aldy, taǵy ekeýi fınalda
Sport • 06 Naýryz, 2021
Taraz qalasynda 135 otbasy baspanaly boldy
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Jansaı Smaǵulov júldege talasady
Sport • 06 Naýryz, 2021
Almatynyń bas sanıtary Jandarbek Bekshın jańa qaýlyǵa qol qoıdy
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Ekologııa mınıstrligi Qaraǵandydaǵy arystan jóninde pikir bildirdi
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
8 naýryz kúni hokkeıden balalar týrnıri ótedi
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Elordanyń Dostyq úıinde 8 naýryzǵa oraı qaıyrymdylyq aksııasy ótti
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Sport • 06 Naýryz, 2021
Oraldyq magıstranttar qazaq ádebıetin oqıdy
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Álem elderindegi koronavırýsqa qatysty ahýalǵa sholý
Álem • 06 Naýryz, 2021
Qazaqstan men Qyrǵyzstan «Qordaı», «Aq jol» ótkizý beketteriniń ashylýyn talqylady
Qazaqstan • 06 Naýryz, 2021
Qazaqstannyń qaı óńirleri «sary» aımaqta tur
Qazaqstan • 06 Naýryz, 2021
Dımash Qudaıbergenniń jankúıerleri ánshi týraly veb-oıyndar jasady
Álem • 06 Naýryz, 2021
Dzıýdodan Parıjdegi týrnır Qazan qalasyna aýystyryldy
Sport • 06 Naýryz, 2021
Atyraý oblysynda gazdan ýlanǵan tórt adam qaıtys boldy
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Teńiz kenishinde 5 avtobýs otqa orandy
Aımaqtar • 06 Naýryz, 2021
Pnevmonııanyń 42 jáne 2 ólim jaǵdaıy tirkeldi
Qazaqstan • 06 Naýryz, 2021
Qazaqstanda koronavırýstan jazylǵandar sany 200 myńnan asty
Qazaqstan • 06 Naýryz, 2021
О́tken táýlikte 832 adamnyń koronavırýs juqtyrǵany anyqtaldy
Qazaqstan • 06 Naýryz, 2021
Qazaqstan men О́zbekstan medısına salasynda yntymaqtastyqty nyǵaıtady
Medısına • 05 Naýryz, 2021
Almatyda jaýyn-shashyn saldarynan kólikterdi aǵash basyp qaldy
Aımaqtar • 05 Naýryz, 2021
Qazaqstannyń 7 oblysynda aýa raıyna baılanysty eskertý jarııalandy
Aýa raıy • 05 Naýryz, 2021
Kóktemdegi UBT 10-naýryzda bastalady
Bilim • 05 Naýryz, 2021
Úkimette «Nur Otan» partııasynyń saılaýaldy baǵdarlamasyn iske asyrý jónindegi shtabtyń otyrysy ótti
Úkimet • 05 Naýryz, 2021
Almatyda «Jyl qusy-2021» kórmesi bastaldy
О́ner • 05 Naýryz, 2021
Ashyq qosymshasy arqyly tekseriletin JSN málimetteri qaıda jiberiledi
Qoǵam • 05 Naýryz, 2021
Eki-aq tórti bar eken, qalǵanynyń bári bes...
Aımaqtar • 05 Naýryz, 2021
Ár sala úzdikterine qurmet tanytty
Aımaqtar • 05 Naýryz, 2021
Almaty taýlarynda qar kóshkini júredi
Ekologııa • 05 Naýryz, 2021
Jańa maýsymda jergilikti oıynshylarǵa senim artty
Aımaqtar • 05 Naýryz, 2021
AQSh-tyń eki shtatynda betperde taqpaýǵa ruqsat etildi
Álem • 05 Naýryz, 2021
«Qoǵamdyq baqylaý týraly» zań jobasy jarııalandy
Qoǵam • 05 Naýryz, 2021
Aldaǵy 9 naýryzda Bas sanıtardyń jańa qaýlysy kúshine enedi
Medısına • 05 Naýryz, 2021
Atyraýda túrmedegiler týysymen eki táýlikke kezdese alady
Aımaqtar • 05 Naýryz, 2021
Elordalyqtar aqpan aıynda MÁMS-ke 3,2 mlrd teńgeden asa jarna aýdardy
Aımaqtar • 05 Naýryz, 2021
Nurlan Ermekbaev reseılik áriptesi armııa generaly Sergeı Shoıgýmen telefon arqyly sóılesti
Qoǵam • 05 Naýryz, 2021
Uqsas jańalyqtar