Otanǵa qyzmet – ortaq paryz

Qoǵam • 20 Qańtar, 2020

Otanǵa qyzmet – ortaq paryz

52 ret kórsetildi

Tájik-aýǵan shekarasynda qyzmetin ótegen qazaqstandyq áskerıler jáne qaza tapqan 17 jaýynger týraly «Qazbat» atty kórkem fılm túsirilgen bolatyn. Sol 7-rota komandıriniń tárbıe isi jónindegi orynbasary bolǵan, búginde qurmetti zeınet demalysyna shyqqan zapastaǵy polkovnık Berik Omarov áskerı boryshyn óteý kezinde kórsetken erlik pen janqııarlyq úlgisi úshin II dárejeli «Aıbyn» ordenimen marapattalǵan-dy. Polkovnık Berik Ilesbekulymen bolǵan suhbat tájik-aýǵan shekarasyndaǵy áskerı qyzmet jóninde órbidi.

Egemen Qazaqstan

– Berik Ilesbekuly, osydan 24 jyl buryn Pamır taýyndaǵy Pshıhavr shatqalynda bes saǵatqa sozylǵan qarýly qandy qaqtyǵys kezinde ishki áskerdiń 17 qazaq jaýyngeri erlikpen qaza taýyp, 33-i aýyr jaraqat aldy. Modjahedter tájik-aýǵan shekarasy arqyly engisi kelgenimen, bizdiń jigitter olarǵa erlikpen tótep beripti. Sol jyldardy taǵy bir oı eleginen ótkizseńiz?

– Bozdaqtardyń qazaly ólimin óz kózimmen kórgendikten, bul oqıǵa janyma qatty batady. Olardyń bar kóretin qyzyqtary áli alda edi. Jaý osal bolmady. Modjahedter soǵys ónerine ábden mashyqtanyp, urystyń aıla-tásilderin jetik meńgergen. Surapyl shaıqasta bizdi qutqarǵan 40-50 metrdeı jerde turǵan kópir boldy. Biz osy taýdy tesip ótetin kópirge bekinip alyp, jaýǵa toıtarys bermegende aman qalýymyz ekitalaı edi.

Bul kópir – strategııalyq mańyzy zor nysan. Odan ótetin joldyń biri – Kalaı-Hýmb eldi mekenine, ekinshisi Dýshanbe qalasyna ótedi. Shaıqastan soń rota komandıri, kapıtan Erlan Aldanazarov jaýyngerlerdiń úlken erlik jasaǵandaryn aıtyp, olarǵa óz rızashylyǵyn bildirip, elge qaıtqysy keletinderge ruqsat beriletinin jetkizdi. Sonda rota jaýyngerleri biraýyzdan qaza bolǵan jaýynger joldastarynyń kegin almaı elge qaıtpaıtyndaryn aıtty. Muny estigende boıymdy maqtanysh pen qýanysh sezimi bıledi.

Qaza tapqan sarbazdardyń barlyǵy 1996 jyldyń 20 qarashasynda Elbasy Jarlyǵymen jaýyngerlik ordendermen jáne medaldarmen marapattaldy. Búginde bul jaýyngerlerdiń týyp-ósken jerlerindegi mektep, kóshe, saıabaqtar solardyń esimderimen atalady.

– Besikte jatyp «Batyrlar jyrymen» sýsyndap, «Er Tóstik» ertegisimen eseıetin ulandarymyz namysshyl, eljandy, batyr bolyp ósetininiń bir kórinisi ǵoı bul…

– Árıne. Sol tálim-tárbıeniń arqasynda shapsa tulpardyń tuıaǵy, ushsa qustyń qanaty talatyn osynshama jer atadan balaǵa mıras bolyp kele jatqan joq pa?! Sonaý zamandaǵy jońǵarmen shaıqastaǵy, keshegi Uly Otan soǵysyndaǵy, odan keıin Aýǵanstandaǵy urystaǵy babalarymyzdyń, atalarymyz ben aǵalarymyzdyń jaýyngerlik dástúrlerin búginde elimizdiń Qarýly Kúshterindegi, sonyń ishinde Ulttyq ulandaǵy jaýyngerler laıyqty jalǵastyrýda.

Máselen, ótken jyldary qatardaǵy jaýyngerler Erbol Otarbaev, Nurasyl Múbárakov, Altynbek Qabylbekov, kishi serjanttar Jandos Baıanbaev, Aqylbek Qońyrov qaýipti qylmyskermen kúreste erjúrektik tanyta bildi. Olar Elbasynyń qolynan joǵary memlekettik marapat – «Aıbyn» ordeni men «Jaýyngerlik erligi úshin» medaldaryn aldy. О́rt kezinde adam ómirin saqtap qalǵany úshin «Batys» óńirlik qolbasshylyǵynyń ofıserleri podpolkovnık Rınat Jumalıev pen Salaýat Qabdyqulov «Jaýyngerlik erligi úshin» medalimen marapattaldy.

– Sońǵy qyzmet ornyńyzdaǵy, ıaǵnı «Batys» óńirlik qolbasshylyǵyndaǵy qyzmetińiz jóninde aıta ketseńiz…

– Áskerı bólimde tárbıe jumysyna úlken mán beriledi. Sebebi bizdiń qyzmettiń ózge áskerı salalarǵa qaraǵanda óz erekshelikteri bar. Túzeý mekemelerindegi sottalǵandardy kúzetý, qala kóshelerindegi qoǵamdyq tártipti saqtaý bolsyn, qaı-qaısynyń da ózindik qıyndyǵy bar.

Qolbasshylyq tarapynan osy qıyndyqtardy eńserýge jaǵdaı jasalyp qana qoımaı, sonymen qatar tárbıelik jumystardyń da oıdaǵydaı júrýine mán beriledi. Sondyqtan árbir sardar jeke quramnyń arasynda tárbıe jumysyn talapqa saı júrgizýge tyrysady. Jeke quramnyń memlekettik-quqyqtyq, jaýyngerlik daıyndyq barysynda joǵary kórsetkishterge qol jetkizýine tárbıe jumystarynyń qosar úlesi zor.

– Berik Ilesbekuly, áskerı ómirińizde kimdi úlgi tutasyz?

– Halqymyzda batyrlyǵymen, sheshendigimen, erjúrektigimen tarıhta qalǵan tulǵalar jeterlik. Barlyǵynan da úlgi alýǵa tyrysamyn. Solardyń ishinde kózi tirisinde halyq batyry atanǵan, ómirden ótken soń Keńes Odaǵynyń batyry ataǵyn ıelengen, tula boıy namystan jaratylǵan has qaharman Baýyrjan Momyshulyna qarap boı túzep kelemin. Jalpy, batyr aǵamyz ár áskerı qyzmetshiniń úlgi tutar ustazy ǵoı. Ol týraly árbir derekten halqyna degen janashyrlyqtyń, batyrlyqtyń eren úlgisin, Otanyn sheksiz súıýdi kórýge bolady.

– Áskerı salaǵa qalaı keldińiz?

– Áskerı qyzmetke kelýime ishki ister organdarynda kóp jyldar qyzmet atqarǵan ákem Ilesbek О́mirzaquly yqpal etti. Ol Ońtústik Qazaqstan oblysy Otyrar aýdandyq ishki ister bóliminiń jasóspirimder isi jónindegi ınspeksııasynyń bastyǵy qyzmetinde júrip, mılısııa maıory sheninde zeınetkerlikke shyqty.

О́zim 1989-1993 jyldary Lenıngradtaǵy joǵary áskerı-saıası ýchılıshesinde oqyǵan kezimde aldymnan ózge álem ashylǵandaı boldy. Áskerı jarǵyny qatań saqtaý, áskerı antqa adal bolý, buıryqtar men ókimderdi buljytpaı oryndaý men úshin aınymaıtyn qaǵıdaǵa aınaldy. Oqý ornyn támamdaǵannan keıin Shymkenttegi ishki áskerlerdiń Ońtústik quramasyna qarasty áskerı bólimge kelip, patrýldik rota komandıriniń orynbasary qyzmetin atqardym. Al 1995 jyldyń naýryzynda TMD elderiniń ózara ujymdyq qaýipsizdik týraly kelisimine saı, onyń syrtqy shekarasyn kúzetý maqsatynda eriktiler qatarynan qurylǵan qurama rotanyń sapynda úsh aı merzimge tájik-aýǵan shekarasyna Otan aldyndaǵy áskerı boryshymdy óteýge attandym.

Odan keıin Aqtaý qalasyndaǵy 6656 əskerı bóliminde batalon komandıriniń orynbasary, Atyraý qalasyndaǵy 5546 əskerı bólim komandıriniń orynbasary, 6655 əskerı bóliminde tərbıe bóliminiń bastyǵy qyzmetin atqardym.

Odan keıin qyzmetim elordada jalǵasyn tapty. Bunda 5570 əskerı bólimi komandıriniń tərbıe jəne əleýmettik-quqyqtyq jumys jónindegi orynbasary qyzmetinde boldym. Keıin Ishki əskerler komıtetinde tərbıe jəne əleýmettik-quqyqtyq jumys basqarmasynda qyzmet ettim. Al 2003 jyldan О́skemendegi shyǵys quramasy komandıriniń orynbasary laýazymyna taǵaıyndaldym. Shyǵys quramasynda tórt jyldaı bolyp, Reseı Qarýly Kúshteriniń Əskerı ýnıversıtetinde bilim aldym. 2009 jyly Əskerı ınstıtýt bastyǵynyń tərbıe jəne əleýmettik-quqyqtyq jumys jónindegi orynbasary qyzmetine taǵaıyndaldym. Al 2014 jyldyń jaz aıynda elimizdiń batys óńirinde «Batys» óńirlik qolbasshylyǵy qolbasshysynyń tərbıe jəne əleýmettik-quqyqtyq jumys jónindegi orynbasary qyzmetine kirisip, byltyr maýsym aıynda zeınetke shyqtym.

– Balalaryńyz áke jolyn qýsa qarsy bolmaısyz ba?

– Tuńǵyshym Aıdar Ulttyq Ulannyń áskerı bólimderiniń birinde qyzmet etip jatyr. Qyzym Maıra turmysta, joǵary oqý ornyn támamdady. Kishi ulym Isataı Túrkııa áskerı ýnıversıtetiniń úshinshi kýrs kýrsanty. Balalarym mamandyqty óz qalaýlarymen tańdady. Biz olarǵa Otanǵa adal qyzmet etýdi, ádil bolýdy, jaýapkershilik pen tártipke mán berýdi úıretýdemiz.Tek olardyń men jetken jetistikten asyp túsip, áriptesteri men el-jurtynyń aldynda úlken bedelge ıe bolýyn tileımin. Eń bastysy, jastar Otanǵa qyzmet ortaq paryz ekenin umytpaýy shart.

– Salıqaly áńgimeńizge rahmet.

Áńgimelesken

Erbolat SULTANOV,

podpolkovnık, arnaıy «Egemen Qazaqstan» úshin

ORAL