The Washington Times Nur Otan-nyń demokratııalyq bastamasyn qoldady

The Washington Times-tyń jazýynsha, Qazaqstan azamattyq belsendilik pen áıelder quqyǵy men múmkindikterin keńeıtý arqyly demokratııany nyǵaıta tústi.

"Tramp prezıdent retinde qyzmetine kirisken sátten bastap álemdegi barlyq úkimetterge demokratııalyq reformalar men erkindik, ádildik pen teńdik ıdealdaryn ilgeriletýdiń qajet ekenin aıqyn ańǵartty. Onyń prezıdenttik úgit-nasıhat kampanııasy baǵyttarynyń biri – syrtqy saıasat kýrsyna qatysty ızolıasıonızm edi. Ol muny úkimettiń shetelderdiń isterine aralasý arqyly orasan zor qarjylyq jáne adam resýrstaryn joǵaltqanymen túsindirdi. "Ult qurý" degenimiz – Býsh zamanynan qalǵan mantra, óıtkeni ol kezde shetelderde demokratııalyq qundylyqtardy nasıhattaý tek olardyń ishki isterine aralasý arqyly múmkin bolady degen uǵym bar edi, biraq ol qazir eskirdi.

Ol ár memleket pen onyń jetekshisi óz eliniń memlekettik organdary men júıesin demokratııalandyrý boıynsha ózderi sheshim qabyldaıtyn júıeni jasaqtady. Mundaı áreketterdi yntalandyrý múmkindigi ol úshin biregeı edi jáne ol mundaı motıvasııany jasaqtaýǵa umtyla túsedi. Sońǵy jyldary aýyz toltyryp aıtarlyqtaı demokratııalyq reforma júrgizgen Ortalyq Azııadaǵy Qazaqstan kóptegen el úshin tamasha úlgi. Prezıdent Tramp 2018 jyldyń qańtarynda Aq úıde Qazaqstannyń burynǵy Prezıdenti Nursultan Nazarbaevty qabyldaǵan bolatyn. Ákimshilik saıası prosesterde demokratııalyq reformalar jasaý nıetin baıqatqan Qazaqstannyń erekshe traektorııasyn eskere otyryp, onymen aıryqsha qarym-qatynas saqtap otyr.

Nur Otan partııasynyń praımerız sharasyna daıyndyq júrgizilýde. Bıyl tamyzda Qazaqstanda ótetin saıası praımerız qarsańynda eldegi bılik partııasy – Nur Otan ashyq jáne saıası básekelestikti yntalandyrýǵa, sondaı-aq eldegi áıelder men jastardyń múmkindikterin keńeıtýge baǵyttalǵan birqatar demokratııalyq hattamalar bekitti.

Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev parlamenttik oppozısııa aldynda reformalardy talqylady. Ashyq praımerız Qazaqstan tarıhynda alǵash ret ótkeli otyr. Bul bılik partııasy úmitkerleri men qoǵam azamattary arasyndaǵy qarym-qatynastyń tıimdiligin arttyrady. Model sheteldik tulǵalar tarapynan úmitkerdi qarjylandyrýǵa shekteý qoıatyn naqty sharalardyń arqasynda úmitkerler arasyndaǵy básekelestikti arttyrady.

Sonymen qatar alǵash ret úmitkerler arasynda ashyq pikirtalastar ótkizý mindettelgen ári ol barsha azamattar úshin translıasııa jasalady. Bul daýys berý kezinde meıilinshe negizdi sheshim qabyldaýǵa múmkindik beredi. Dıskýssııa sonymen birge Qazaqstanda Nur Otan jasaqtap, engizip jatqan júıeniń demokratııalyq sıpatyn qoldaýǵa járdemdesedi.

Partııanyń bastapqy tańdaý úshin engizgen kvota júıesi Qazaqstandaǵy demokratııalyq reformalar men damýdyń masshtabyn kórsetedi. Bastapqy irikteý kezinde úmitkerlerdiń kem degende 30 paıyzy áıelderden, taǵy 20 paıyzy jastardan quralýy kerek. Atalǵan eki kvotany qalyptastyrý motıvasııasynyń eki sıpaty bar. Birinshiden, áıelder kvotasy olardyń múmknidikteri men quqyn keńeıtip, olardyń saıası jáne azamattyq prosesterge aralasýyna yqpal etedi. Al jastarǵa kelsek, kvota olardyń demokratııalyq prosester men saılaýǵa qatysýyna túrtki bolady. Praımerız jas býyn úshin shynaıy múmkindikteri bar úmitkerlerge qol jetkizýge, bılik partııasyndaǵy basqarýshy laýazymdarǵa saılanýǵa jáne úkimet sheshimderine aralasýǵa múmkindik beredi.

Nur Otan partııasy bastaǵan osynaý reformalar – Qazaqstanda qalyptasa bastaǵan jań saıası mádenıettiń bir bólshegi. Básekege túsken úmitkerleri bar, básekelestikke negizdelgen saıası fılosofııasy men ustanymy bar partııa eldiń múddesin de qorǵaıdy. Demokratııalyq mádenıettiń bulaı damýy balama kózqarastar men pikirlerdiń aıtylýyna múmkindik berip, azamattyq belsendiliktiń artýyna yqpal etedi.

Árıne, mundaı arnaıy kvota bólý tájirıbesi Belgııa, Fransııa men Germanııa tárizdi damyǵan Batys Eýropa elderinde bar bolǵanymen, mundaı shara Qazaqstan tárizdi Ortalyq Azııanyń damýshy memleketi úshin teńdessiz faktor. Bul – barlyq demokratııalyq reformatorlar men belsendiler úshin monýmentaldy jáne seısmıkalyq silkinis.

Maǵan, amerıkalyq azamat úshin, ózge halyqtar, bizdiń odaqtastarymyz bizdiń qundy demokratııalyq modelimiz ben saılaý prosesimizge umtylyp jatqanyn kórý maqtanysh sezimin uıalatady. Al Qazaqstan tárizdi elderdiń ózderiniń saıası júıesine tıimdi ári uzaq merizimdi demokratııalyq reformalardy engizý bastamasyn qolǵa alýy tipten mol úmit kúttiredi. Bizge osyndaı yntaǵa nazar aýdartyp, qajet kezde ony tıisti deńgeıde moıyndaýdy qamtamasyz etý jaýapkershiligi júktelip otyr. Qazaqstan men Nur Otan saıası partııasy, rasynda qurmetke laıyq", - dep jazdy London saıası zertteýler ortalyǵynyń qyzmetkeri, Trampty qoldaýshy Ardagerler keńesiniń teń tóraǵasy Djessı Djeın Daff.