Бүгінде халқымыздың саны 19 миллионға жуықтады. Алайда бұл көрсеткіш қарқынды өсімнің нәтижесі емес. Халық санының өсуінің қазіргі деңгейі қолда бар мүмкіндігімізге сәйкес келмейтінін мойындауымыз керек.

Қыбырлаған қыр асады демекші, еліміздің амандығы, жұртымыздың тыныштығы арқылы санымыз жыл сайын көбейіп келеді. Дегенмен, бұған тоқмейілсуге әсте болмайды. Өйткені халық саны қарқынды түрде артып отырған жоқ. Бұған не себеп? Мұның басты себебін, яғни осы саладағы мүмкіндігіміз бен әлеуетіміздің жоғары нәтижесін көре алмауымыздың сырын қоғамға етене таныс көптеген кедергінің алдымызда мызғымай кесе көлденең тұрғанынан іздеуіміз керек.
Енді жоғарыда аталған кедергінің бірқатарына тоқтала кетсек.
Қазіргі таңда экономикалық және демографиялық белсенді топ өкілдерінің шетелге тұрақты тұруға көшіп кету үлесі кейінгі жылдары біртіндеп артып отыр. Елге келушілерден басқа мемлекетке қоныс аударушылардың саны анағұрлым көп, бұл жағдай кәдімгі табиғи көші-қон үдерісіне мүлде ұқсамайды. Аталған жайт ел демографиясына оңай соққы еместігі белгілі. Бұл өз кезегінде көші-қон саясатын жетілдіру арқылы демографиямызға оң ықпал ету қажеттігін ұқтырады. Бұл жерде шетелге тұрақты тұруға көшіп кетушілердің негізгі бөлігі тарихи отанына оралушылар емес, өзіміздің қаракөздер екенін ескере отырып, мәселеге мемлекеттік деңгейде талдау жасап, себептерді анықтап, тиісті жұмыстар жүргізілуі, дәлірегі басқа елге қоныс аударушы қандастарымыздың санын едәуір төмендету амалдарын қарастыру маңызды.
Бұдан бөлек, жол көлік оқиғаларынан, құрылыс нысандарында болған келеңсіз жағдайлардан қаза тапқан, не денсаулығын нашарлатып алған азаматтарымыздың көптігі де демографиялық өсімімізге кері әсерін тигізуде. Сондықтан осы мәселеге де жоғары деңгейде мән берілуі тиіс.
Сондай-ақ демографиялық белсенді жас отбасыларды әлеуметтік-экономикалық, рухани қолдаудың, қоғамға бейімдеу жұмыстарының және басқа да мәселелер бойынша көтермелеу шараларының әлсіздігін, уақыт талабына сәйкес келмеуін, содан келіп жас отбасылар арасында ажырасу деңгейінің көптеп орын алып отырғанын халық санының өсіміне кесірін тигізіп отырған басты түйткіл деп айтуға болатындай. Бұған атқарушы билік, ғалымдар, азаматтық қоғам, БАҚ ұлттық қауіпсіздік мәселесі ретінде қарастыруы қажет-ақ. Өйткені ажырасу мәселесіне қатысты статистика жағдайдың өте нашар екенін анық аңғартады.
Британиялық The Economist басылымының әлемдік рейтингінде Қазақстан некенің бұзылуы саны бойынша 10-орында тұр. Бұған келіспеуге лажымыз жоқ секілді. Себебі кейінгі 10 жылдың ішінде 1,5 миллионға тарта ажырасу фактісі тіркеліпті. Бұған не айтуға болады? Әділет министрлігінің мәліметіне қарасақ, 2016 жылы 140 840 неке тіркеліп, 51 775 неке бұзылса (36,8%), 2017 жылы 141 785 неке тіркеліп, 54 948 неке бұзылыпты (38,7%), ал 2018 жылы 138 876 тіркеліп, олардың 54 859-ы бұзылған (39,5%). 2019 жылы 139,5 мың неке тіркеліп, 59,8 мың жұп ажырасқан. Бұл елімізде жыл сайын ажырасу саны көбейе түскенін, әрбір үшінші неке бұзылатынын білдіреді.
Айналып келгенде, бұл сандар елімізде толық емес отбасылар көбейіп, желкілдеп өсуі тиіс талай бала тірі жетім болып қалғанын көрсетеді. Ажырасқандардың 80 пайызынан астамының ортақ балалары бар. Ал ата-анасының ажырасуы салдарынан балалардың психологиялық зардап шегетіні бөлек әңгіме.
Елімізде ажырасу фактілерінің көптігін, оның себебі мен салдарын халық біліп отыр. Бұл жөнінде мәліметтерге қанық жастарымыздың көпшілігі келешекте отбасы құруға қорқақтап, жеке өмір сүру жолын таңдауға бет бұрса, түйткілдің төресі сонда болады. Өз еркімен жалғызбастылықты таңдағандар қатары артса, еліміздің келешегі не болмақ?
Біз дәл осы мәселеде, дұрысы ажырасу деңгейін барынша төмендетуге қатысты тиімді шешім қабылдамасақ, демографиялық өсімнің төмен деңгейінен аспаймыз. Себебі әрбір отбасының ажырасуы ел демографиясына төнген қауіп.
Жалпы, демографиямызға қатер төндіретін кез келген мәселе өз шешімін табуы керек. Біз үшін өз халқымыздың санын қарқынды түрде арттыру – ұлттық қауіпсіздігімізді нығайтудың, ел мен жердің тұтастығын сақтаудың негізгі жолы.
Петропавлда жаяу жүргінші көлік астына түсті
Аймақтар • Бүгін, 22:05
Алматы ХҚО-лары мемлекеттік қызметтерді қашықтан алуға шақырды
Қоғам • Бүгін, 21:18
Пандемия аяқталғаннан кейін коронавирустық инфекция неге айналады?
Коронавирус • Бүгін, 20:55
Асқар Мамин жаңа министрлерді таныстырды
Үкімет • Бүгін, 20:24
Қызылордада IT маманы «Бастау» жобасын оқып, тоқыма өнімдерін шығаруды қолға алды
Аймақтар • Бүгін, 19:56
Қызылордада мемлекеттік бөбекжай-бақша ашылды
Аймақтар • Бүгін, 19:39
Open Shymkent бірыңғай сервис порталы құрылады
Аймақтар • Бүгін, 19:25
Банкте ипотекасы бар азаматтарға салық жеңілдігі беріледі
Экономика • Бүгін, 19:00
Кәсіпкерлер «Almaty Business - 2025» бағдарламасын пайдалана ала ма?
Экономика • Бүгін, 18:58
Мектептегі «бомба»: Ақтөбе полициясы 600-ден астам адамды эвакуациялады
Оқиға • Бүгін, 18:52
Ресейде тұрғындарды қар басып қалды
Әлем • Бүгін, 18:51
Ұлттық қоғамдық сенім кеңесі құрамында ротация жасалды
Саясат • Бүгін, 18:48
«Almaty Finance» бизнеске қолдау көрсету бағдарламалары кеңейтілді
Экономика • Бүгін, 18:35
Доллардың ертеңгі құны қандай болады?
Экономика • Бүгін, 18:30
Шымкентте бұқаралық спортпен айналысушылар саны артады
Аймақтар • Бүгін, 18:22
"Бедеуліктен емдеймін" деген әйелге сот ісі басталды
Оқиға • Бүгін, 18:15
Жарылғыш зат жеп қойған әйел бар тісінен айырылды
Әлем • Бүгін, 18:10
Мұхтар Тілеуберді қос қызметті қатар атқармақ
Тағайындау • Бүгін, 18:08
Ұлттық экономика министрі тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 17:55
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 17:55
Шымкент «Кundelik.kz» жүйесін қолдануда республикада бірінші орында
Аймақтар • Бүгін, 17:50
Елордада карантинді бұзғандарға қанша теңге айыппұл салынды?
Елорда • Бүгін, 17:47
Үкіметтің жаңа құрамы жарияланды
Қазақстан • Бүгін, 17:47
Мәжіліс Премьер-Министрдің орынбасарлары лауазымына ұсынылған кандидатуралармен келісті
Парламент • Бүгін, 17:40
Шетелдіктердің Қазақстанда уақытша тұру мерзімі ұзартылды
Қазақстан • Бүгін, 17:35
Атырауда шикізаттық емес өнімдер экспортының көлемі артады
Экономика • Бүгін, 17:27
Ұлттық кеңестің бесінші отырысы қашан өтетіні айтылды
Қоғам • Бүгін, 17:15
Атырауда 558 мас жүргізуші жазаланды
Аймақтар • Бүгін, 17:14
Алматыда Қуат Хамитовтың соты өтіп жатыр
Спорт • Бүгін, 17:06
Словакияда тұрғындарға серуендеуге тыйым салынды
Әлем • Бүгін, 17:00
Қызылордада абақтыдағылар астау жасап жатыр
Аймақтар • Бүгін, 16:54
Экс-депутат QazIndustry-де жаңа қызметке тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 16:42
Қазақстанда ерікті вакцинадан қайтыс болса қанша теңге төленеді?
Медицина • Бүгін, 16:41
Нұр-Сұлтанда қалалық парктер 2021 жылы қалай түрленеді?
Елорда • Бүгін, 16:36
Алматыда модульді госпиталь қайта ашылады
Аймақтар • Бүгін, 16:32
Президенттің апталық жұмысына бейне шолу
Видео • Бүгін, 16:32
Елордада 18 қаңтардан бастап ХҚКО-ның жұмыс уақыты өзгереді
Қоғам • Бүгін, 16:28
Антикор Сапар Нұрашевтың ұсталғанына қатысты пікір білдірді
Оқиға • Бүгін, 16:15
Қар құрсауынан 50-ден астам көлік құтқарылды
Қоғам • Бүгін, 16:10
Мефедрон сатқан екі петропавлдық ұзақ жылға сотталды
Аймақтар • Бүгін, 15:41
«Egemen Qazaqstan» газетінің бас редакторы тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 15:27
Экс-депутат бас басылымға қызметке келді
Тағайындау • Бүгін, 15:16
Қостанайда сирек кітаптар көрмесі ашылды
Әдебиет • Бүгін, 15:08
Шымкентте қоғамдық көлік жүргізушілерінің мәдениетін қалыптастыратын курс ашылады
Аймақтар • Бүгін, 14:59
Әлеуметтік желі арқылы жарылғыш зат сатпақ болған Ресей азаматы ұсталды
Аймақтар • Бүгін, 14:47
Биыл Шымкентте 36 маршрут субсидияланады
Аймақтар • Бүгін, 14:30
«Almaty Business-2025» аясында 8 млрд теңгеге 40-тан астам жобаның қаржыландырылуы мақұлданды
Экономика • Бүгін, 14:20
Үстел теннисінен ел чемпиондары анықталды
Спорт • Бүгін, 14:05
Бокстан ел біріншілігі басталды
Спорт • Бүгін, 13:46
Алматыда 500-ден астам бизнес нысандары тексерілді
Қоғам • Бүгін, 13:38
Қызылордада есірткі тасымалдаған тұрғын ұсталды
Аймақтар • Бүгін, 13:14
Ұлы сарынның сарқыты – Жамбыл жырау
Руханият • Бүгін, 13:00
Сенаторлар жол қозғалысына қатысты заң жобасын қарайды
Үкімет • Бүгін, 13:00
Үйді бөлісе алмаған балалары анасын соққыға алған
Қоғам • Бүгін, 12:53
Елордада 18 қаңтардан бастап кафелер мен мейрамханалар қалай жұмыс істейді
Елорда • Бүгін, 12:47
Петропавлда полицейге шабуыл жасаған ер адам қолға түсті
Оқиға • Бүгін, 12:42
Димаш АҚШ президентін ұлықтау апталығының ашылу салтанатында өнер көрсетті
Әлем • Бүгін, 12:32
Анықтамасыз келген 431 қазақстандықтың ПТР-талдаулары теріс нәтиже көрсетті
Қазақстан • Бүгін, 12:20
Телемұнарадан түсе алмай қалған жігіт құтқарылды
Аймақтар • Бүгін, 12:09
Қапшағайдағы мұз жамылғысы желі қолданушыларының назарын аудартты
Фотогалерея • Бүгін, 11:59
Бір адам қайтыс болған: Қостанай облысында тұрғын үй өртеніп кетті
Оқиға • Бүгін, 11:55
Балаларға арналған жәрдемақы дауынан кейін Нидерланд үкіметі отставкаға кетті
Әлем • Бүгін, 11:50
«Almaty Business-2025» аясында 8 млрд теңгені құрайтын 40 жоба қаржыландырылады
Қоғам • Бүгін, 11:45
Covid-19: Вакцина салдырған 13 адамның беті сал болып қалған
Әлем • Бүгін, 11:40
Шымкентте карантин талаптарын бұзғандарға айыппұл салынды
Аймақтар • Бүгін, 11:35
Теміржол билеттері қымбаттайды
Қазақстан • Бүгін, 11:19
Түркі елдері халықаралық ұйымдары Әзербайжанға барды
Руханият • Бүгін, 11:13
Әлемге танымал үш ірі компания Беларусьтегі әлем чемпионатынан бас тартты
Әлем • Бүгін, 11:03
Ауа райы • Бүгін, 10:56
Көлсай мен Қайыңдыда коньки тебуге бола ма?
Экология • Бүгін, 10:48
Ұқсас жаңалықтар