Quttyqtaý sózden kóp nárseni ańǵaramyz...

Qaı el bolmasyn, zańdy túrde saılanǵan memleket basshysyn memleket basshysy retinde quttyqtap, tilek aıtý - halyqaralyq qatynastar júıesi men dıplomatııalyq dástúrdiń nyshany bolsa, ásirese álemdegi eń myqty saıası-ekonomıkalyq alyp eldiń ǵalamdyq geosaıası jáne geoekonomıkalyq úrdisterge degen yqpalynyń orasan zor ekenin, ol eldiń ǵalamdyq deńgeıdegi saıası ahýalǵa degen jaýapkershiliginiń mańyzdy ekenin eskere otyryp, ekijaqty jáne kópjaqty qarym-qatynastardy odan ári damytýǵa nıet bildirýdiń bir amaly. Dıplomatııa salasynda memleket basshylarynyń bir-birine joldaǵan árbir sózdiń máni men maǵynasy ǵana emes, árbir áriptiń astaryna deıin taldanyp jatatyny sondyqtan.

Osy turǵydan Prezıdentimizdiń Baıden myrzanyń tvıtterdegi akkaýntyn tegtep turyp tikeleı aǵylshyn tilinde quttyqtaý joldaǵany óte mańyzdy dıplomatııalyq is-qımyl bolǵany aıtpaı-aq túsinikti bolar. Shynaıy aıtylǵan lebiz ben eki el arasyndaǵy ózara múddeli salalarda jemisti áriptestik ornatýǵa qyzyǵýshylyǵyn bildirý arqyly Prezıdentimiz Memleket basshysy retinde Qazaqstan men AQSh arasyndaǵy yntymaqtastyq pen yqpaldastyqty tereńdetýge nıetti ekenin ashyq málimdedi.

Ár eldiń basshysy Baıdendi ártúrli formatta quttyqtap jatyr. Mysaly, oraıy kelgende japontanýshy retinde ekonomıkalyq, ǵylymı-tehnologııalyq salalarda Azııada ǵana emes, álemdegi eń damyǵan elderdiń biregeıi, aımaqtaǵy AQSh-tyń áskerı-saıası odaqtasy bolyp tabylatyn Japonııanyń premer-mınıstri Io.Sýganyń Baıdendi qalaı jáne ne dep quttyqtaǵany jaıly aıta ketýdi jón kórdim.

"Baıden myrza men Harrıs hanymdy shyn júrekten qaıtalaı quttyqtaımyn.
Japonııa men AQSh bostandyq, demokratııa sııaqty ámbebap qundylyqtardy bólisetin odaqtas elder.
Japonııa men AQSh odaǵyn odan ári kúsheıtý maqsatynda, sondaı-aq myna Úndi-Tynyq muhıty aımaǵynyń beıbitshiligi men órkendeýin qamtamasyz etý maqsatynda AQSh-pen birlesip áreket jasaýǵa múddelimin.
Baıden myrzamen telefon arqyly qashan sóılesetinim nemese meniń AQSh-qa qashan sapar jasaıtynym jaıly qazirgi tańda eshteńe sheshilmegenimen, aldaǵy ýaqytta yńǵaıyna qaraı pysyqtaı jatarmyz".

Dep Japonııanyń premer-mınıstri Sýga kóptegen BAQ ókilderi aldynda AQSh-tyń jańadan saılanǵan prezıdenti men vıse-prezıdentine quttyqtaý joldady.

AQSh-tyń Azııadaǵy eń senimdi odaqtasy bolyp tabylatyn Japonııa premer-mınıstriniń arnaıy barlyq derlik bedeldi aqparat agenttikteri arqyly aıtqan osy qysqa quttyqtaý sózinen "Biz úshin AQSh basty memleket" degendi ǵana emes, Úndi-Tynyq muhıty aımaǵynda AQSh-pen birlesip áreket jasaýǵa múddeli ekenin málimdeý arqyly atalǵan aımaqta kún sanap kúsheıip otyrǵan "Qytaıǵa qarsy birigip birdeńe jasamasaq bolmaıdy" degendi bildirip, al Baıdenmen telefon arqyly sóılesip, AQSh-qa sapar shegýge múddeli ekenin meńzeý arqyly "Baıden prezıdent retinde eń birinshi bop sóılesetin, bálkim eń birinshi bop eline resmı saparmen shaqyratyn úkimet basshysy men bolsam eken" degen tilek-nıettiń jatqanyn baıqaýǵa bolady.

Baıden ákimshiligi úshin Eýropalyq Odaqtan shyǵyp otyrǵan AQSh-tyń dástúrli eń senimdi odaqtasy bolyp tabylatyn Ulybrıtanııa mańyzdyraq pa, nemese Eýropalyq Odaqty odan artyq qoıa ma, ıa bolmasa premer-mınıstr Sýga meńzep otyrǵandaı, aımaqta jáne álemde yqpaly men áseri kúnnen kúnge kúsheıip otyrǵan Qytaıǵa tosqaýyl qoıýdyń amalyn qarastyrý maqsatynda Azııadaǵy eń senimdi serigi Japonııany tańdaı ma, álde G7 formatynda damyǵan elderdiń basshylarynyń báriniń basyn birge qosyp, bárimen birge kezdese me...

Sol arqyly Baıden ákimshiliginiń syrtqy saıasat salasyndaǵy basty baǵyttary men kelesi tórt jyldaǵy halyqaralyq qatynastar salasyndaǵy negizgi basymdyqtar jaıly baıqaıtyn bolamyz.

Olaı bolsa, quttyqtaý sóz ben onda aıtylǵan tilek-nıetten kóp nárseni ańǵarsaq, Baıden AQSh-tyń jańa prezıdenti retinde eń birinshi qaı eldiń basshysymen kezdesip, kimmen eń birinshi bop resmı kelissózder ótkizer eken, kimdi Aq úıde alǵash meıman qylyp, ózi aldymen qaı elge sapar sheger eken, halyqaralyq qatynastar turǵysynan mańyzdy máseleni óz tarapyzdan baqylap kórmekpiz.
---

Batyrhan Qurmanseıit
Halyqaralyq qatynastar mamandyǵy boıynsha PhD doktory