Baýyrjan Momyshuly Jýaly aýdanynyń Kólbastaý aýylynda dúnıege kelgen. Myńbulaq sııaqty tabıǵattyń tylsymyn kózben kórip, kóńilge túıip ósken batyrdyń ózi de sol Myńbulaq sııaqty san-salaly, kóp qyrly talant ıesi bolǵan. Qarýyn qalamǵa aıyrbastaǵan shaǵynda da qazaqtyń sóz ónerine súbeli úles qosqan ol «Ushqan uıa» kitabynda óziniń ata-tegin, ómir jolyn keńinen baıandaıdy. Al, áskerı jazbalarynyń ózi táýelsiz eldiń jańa býynyn tárbıeleýde taptyrmas oqýlyq bolǵany belgili. Búginde batyrdyń kindik qany tamǵan Kólbastaý aýylynyń ornynda jurty ǵana qalǵan. Alaıda, qazaqtyń qyzǵysh qusynyń týǵan jeri de onyń aıbynyn tanytyp, arýaǵyn asyryp turǵandaı. Ult qaıratkeriniń týǵanyna 110 jyldyǵyna arnalǵan sharalar legi batyrdyń týǵan jeri Jýaly aýdanynan bastaldy. Áskerı ǵylymdarynyń doktory, professor Kım Serikbaıuly, batyrdyń kelini, jazýshy Zeınep Ahmetova bastaǵan qurmetti qonaqtar áýeli Jýaly aýdanyna baryp, jergilikti halyqpen júzdesti. Batyrdyń kózin kórip, batasyn alǵan azamattar qyzyqty estelikter aıtyp, kópshilikpen oı bólisti. Budan keıingi shara Taraz qalasyndaǵy Abaı atyndaǵy ortalyqtandyrylǵan kitaphanalar júıesinde jalǵasty. Munda da jastar úshin taǵylymy mol tarıhı estelikter aıtyldy.

Taraz qalasyndaǵy bir kezdegi «Jeńis» saıabaǵy bul kúnde Baýyrjan Momyshuly esimimen atalady. О́tken jyly ǵana kúrdeli jóndeýden ótip, sáýlettik jaǵynan ózgergen saıabaqtyń ortasynda has batyrdyń eńseli eskertkishi tur. Jambyl oblysynyń ákimi Berdibek Saparbaev bastaǵan birqatar azamattar batyr eskertkishine gúl shoqtaryn qoıyp, rýhyna taǵzym etti. Budan keıin Baýyrjan Momyshulynyń óleńderi qamtylǵan «Sardardyń jyr sarbazdary» atty kitaptyń tusaýy kesildi. Sondaı-aq, B.Momyshuly atyndaǵy «Jeńis» saıabaǵynyń ishinen salynǵan «Dańq» zalynda Baýyrjan Momyshulyn eske alý maqsatynda «Tulǵasy tunǵan tálim» atty kezdesý keshi ótti. Jıyndy oblys ákimi Berdibek Saparbaev sóz sóılep ashyp, júrgizip otyrdy. Ákim óz sózinde bıylǵy jyl ult rýhanııaty úshin keremet jyl bolǵanyn, ál-Farabıdiń 1150, Abaı Qunanbaıulynyń 175 jáne Baýyrjan Momyshulynyń 110 jyldyǵy ekenin, batyr Baýyrjannyń erligin de, eńbegin de qalyń qazaqtyń biletinin, onyń árbir sózi jastarǵa árdaıym úlgi bolatynyn atap ótti. Budan keıin Kım Serikbaıuly sóz alyp, batyrmen alǵash ret 1975 jyly Orta Azııa áskerı okrýgi men Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń uıymdastyrýymen Uly Jeńistiń 30 jyldyǵyna arnalǵan konferensııada kezdeskenin aıtty. «Baýyrjan Momyshuly qazaqtyń kim ekenin soǵys kezinde-aq kórsetken tulǵa. Ol kisi meniń keleshegime de sebep boldy. Ol sóz joq daryndy áskerı oıshyl, qarymdy qalamger, taǵylymdy tárbıeshi», deı kele, Uzaqbaı Qaramanov, Shaısultan Shaıahmetov sııaqty kórnekti qaıratkerler týraly da esteligimen bólisti. Sonymen qatar, Kım Serikbaıuly Berdibek Saparbaevqa óziniń batyr týraly jazǵan eńbekterin syıǵa tartty.

«Ǵalymdar sóngen juldyzdardyń ózderiniń jaryǵy mıllıon jyldarǵa jetetinin aıtady ǵoı. Ata da sol sııaqty jasaı beredi dep oılaımyn. Ata uıat, ar-namys degen uly uǵymdy tý etip kótergen adam edi. Qandaı qoǵam, zamanda bolsa da atanyń oryny zor. «Momyshulynyń kelini» degen ataqtyń ózi maǵan úlken jaýapkershilik júkteıdi», dedi Zeınep Ahmetova. Sondaı-aq, ol balabaqshalardan bastap batyr rýhyndaǵy áńgimelerdiń aıtylýy kerek ekenin de jetkizdi. Al, Parlament Májilisiniń depýtaty, Aýǵan soǵysynyń ardageri Baqytbek Smaǵul Baýyrjan Momyshuly haqynda tebirene sóılep, óleń oqyp, «Dańq» zalyna B.Momyshuly atyndaǵy «Namys» tósbelgisi men óziniń shyǵarmalar jınaǵyn tartý etti. Jýaly aýdanynyń Qurmetti azamaty Ábilqasym Ergebekov batyr Baýkeńmen úsh ret kezdeskenin, ol kisimen kezdesý úshin onyń jazǵan barlyq shyǵarmalaryn zerttep oqyǵanyn aıtyp berdi. Jıyn barysynda Baýyrjan Momyshulynyń nemere inisi, ardager jýrnalıst Beket Momynqul batyr týraly esteligimen bólisse, aqyn, Qazaqstannyń Eńbek sińirgen qaıratkeri Maraltaı Raıymbekuly Baýyrjan Momyshulyna arnalǵan «Suńqardyń sory» atty óleńin oqyp berdi.

Bul kúnde Jýaly aýdanynyń ortalyǵy Baýyrjan Momyshuly aýyly dep atalady. Sol aýylda batyr atynda úlken mýzeı bar. Aýdannyń Talapty aýylynda Sherhan Murtaza saldyrǵan mektepke de er Baýkeńniń aty berilgen. Kezinde tuǵyrly tulǵanyń shyǵarmalary, soǵystan jazǵan hattary, jalpy, batyrǵa qatysty dúnıeler toptastyrylyp, 30 tomdyq kitap bolyp shyqqan edi. Baýyrjan Momyshuly esimin ulyqtaý munymen toqtap qalmaıtyny anyq. Aty ǵasyrdan ǵasyrǵa jalǵasa beretin tulǵanyń taǵylymdy ǵumyry urpaqtyń esinde máńgilikke saqtalady.

Jambyl oblysy