Sondaı zańǵar tulǵalardyń biri ári biregeıi, jeke dara bitim bolmysymen, bó­lek tabıǵatymen álemdi moıyndatqan saıa­satker, elimizdiń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaev. Qazaq­stan damýynyń ózindik modeli týraly Elbasy bylaı degen edi: «Biz bir ret tańdap, sodan beri odan taımaǵan ózi­mizdiń qazaqstandyq damý jolymen kelemiz. Álemdik tájirıbeni saraptaı jáne zertteı otyryp, biz evolıýsııa jo­lyn tańdadyq. Biz demokratııanyń je­del, ási­rese syrttan engizilýine qar­sy­myz. Biz eshkimge de elikteýge tyrys­paı­myz, bizdiń memleketimizge, bizdiń hal­­qymyzǵa keregin jasap jatyrmyz. Jáne bul qo­ly­myzdan kelip jatyr». Nursultan Nazar­baev tań­dap alǵan bul baıypty baǵyt Qazaq­stan úshin strategııalyq baǵdarǵa aınaldy.

Elbasymyz jerimizdiń tutastyǵyn saq­taı otyryp, eldiń irgesin sókpeı, ta­týlyq pen birlikti, dostyq pen syı­lastyqty tý etip kóterip, táýelsizdigi baıan­dy, jasam­paz Qazaqstan memleketin qu­ra bildi. Sondyqtan soqtyqpaly, soq­paqsyz kez­de tyńnan túren salyp, ózine senim art­qan jurtyn órkenıetke jetelegen, áleýet­ti memleketterdiń qataryna qosqan Tuń­ǵysh Prezıdent – Elbasy Nursultan Ábishuly­nyń orny erekshe.

El tarıhyn áıgili tulǵalar arqy­ly ta­ný múmkindigi táýelsizdik jemiste­riniń biri ekeni sózsiz. Ras, tarıhı da­mý­­ǵa halyq bol­mysy negiz bolady, je­­­ke tulǵanyń ózi ha­lyqtyń arasynan shyǵady. Qazaqstanǵa táýel­sizdik alyp berý jáne ony ári qaraı damy­tý Elbasymyzǵa ońaıǵa soqpady. О́ıt­ke­ni, el Táýelsizdiginiń baıandy bolýy men bolashaqtyń kemeldiligin qam­­ta­masyz etý jolyndaǵy artylar júk­ti aby­roımen kóterý, halyq seni­min aqtaý, táýelsizdikti tuǵyrly etý, Qa­zaq­­standy álemdik qaýymdastyqtaǵy te­rezesi teń elder qataryna qosý batyl she­shimder qabyldaýdy qajet etti. О́z zamanynda tarydaı shashylǵan qazaq rýlaryn bir týdyń astyna jınaǵan Abylaı hannyń qyzmeti qandaı bolsa, jas memleketimizdiń negizin qalaýda Elbasynyń eńbegi de soǵan para-par bolatyn. Bul týraly Elbasynyń Aby­laı hannyń 300 jyldyǵynda aıt­qan myna sózderi dálel: «Abylaı, Ke­reı men Jánibek handar tikken Qa­zaq ordasyn eń­seli el etý isine sanaly ǵumyryn arnady. Onyń qazaq hal­qynyń tuǵyry berik, juldyzy jaryq el bolýyn ańsap, osy qa­sıetti maq­satqa jetý jolynda naızanyń ushyn ǵa­na emes, dıplomatııanyń kúshin de jum­saǵan zamanynyń asa kórnekti hany bolǵanyna tarıh kýá… Aıbarly Aby­laı ańsaǵan asqaq armanǵa, uly mu­­ratqa búgingi urpaq jetti. Baıtaq ól­kemizdiń shekarasyn zaman talabyna saı halyqaralyq normalarmen bekitip, álem­dik qaýymdastyqty moıyndattyq. Sol arqyly kórshilerimizben máńgilik dostyqqa, ózara tıimdi saýda-ekonomı­kalyq, mádenı baılanystarǵa negiz qa­ladyq. Bul kúnde eshqandaı eldiń Qazaq jerine qatysty daýy joq. Eń bastysy, biz babalar amanat etken kıeli jerimizde qurǵan memleketimizde yntymaǵymyzdy saqtaı bildik. Sonyń arqasynda berekeli birligimiz tórtkúl dúnıege málim boldy. Esildiń boıyna el qondyryp, eńseli Or­da­myzdy ornattyq. Arqa tósine ásem As­tana salyp, álemge Qazaqstan degen abyroıly memleket retinde tanyldyq. Qazirgi jasampaz Qazaqstan irgesi berik, yn­tymaǵy myǵym, tórt qubylasyn tegis moıyndatqan Táýelsiz memleketke aınaldy».

Egemen Qazaqstannyń memlekettik tetik­teri órkenıetti elderdiń ozyq tá­ji­­rı­belerin paıdalana otyryp, ót­pe­li ke­zeńniń erekshelikteri men saıa­­sı, ult­tyq jaǵdaılarǵa baılanys­ty qa­lyp­tasyp quryldy. Nursultan Nazar­baev memleket basshylyǵyna kelgen al­ǵash­qy sátten bastap halyqaralyq jáne ulta­­ralyq máseleler shıelenisiniń she­shýin asy­ǵystyqqa salmaı, ýaqyttyń ta­la­byna, qazaqstandyq joldyń erek­sheligine úılestire, jan-jaqty múd­delerdiń túıisý núktesin taba bilýdegi da­­ralyǵymen birden álem nazaryn aýdar­dy. 80-jyldardyń aıaǵy men 90-jyl­dardyń basy burynǵy Odaq qura­myndaǵy elderdiń azattyqqa um­tylǵan ýaqyty edi. Ol zaman qazirgi pos­t­keńestik keńistiktegi basqa da elder sııaqty, Qazaqstan úshin de úlken bet­­burystardyń bastaýy boldy. Jurt­shy­lyqtyń sanasyna qaıta qurý jáne qoǵamdyq jańǵyrý tárizdi ıdeıalar sińe bastaǵan sátte halyq mundaı jumysty isteı alatyn kóshbasshysyn dál tanydy.

1991 jyly 1 jeltoqsanda qazaq­stan­dyqtar demokratııalyq, órkenıettik jolmen tuńǵysh ret Prezıdent saıla­dy. Bul qazaq tarıhynda buryn-sońdy bol­maǵan oqıǵa edi. Sol kúni baıtaq eli­mizdegi saılaý ýchaskelerine halyq jappaı erekshe úmit­pen aǵylyp, saılaýǵa qatysqandardyń 98,78 paıyzy N.Á.Nazarbaevty jaqtap daýys berdi. Halyq yqylasyna bólengen N.Á.Nazarbaev kemel keleshekke batyl qadamdar jasap, sarabdal saıa­sat júrgizip, eldiń árdaıym bıik asý­lar­­dy baǵyndyrýynyń basynda tur­dy. 1991 jylǵy 10 jeltoqsanda Res­pýb­­­lıka Joǵarǵy Keńesiniń sessııa­syn­da ol jasaǵan usynystyń ne­gi­zin­de Qazaq Keńestik Sosıalıstik Res­pýblıkasy Qazaqstan Respýblıkasy dep ózgertildi. Dál sol kúni Almatyda Pre­­zıdentti ulyq­taý rásimi ótti. 1991 jyl­ǵy 16 jeltoqsanda Respýblıka Jo­ǵar­ǵy Keńesiniń jetinshi sessııasyn­da «Qazaqstan Respýblıkasynyń Mem­lekettik táýelsizdigi týraly» Zań qa­byl­dandy. Osylaısha álem kartasynda Qazaqstan Respýblıkasy atty jańa memleket paıda boldy. 1991 jyly 17 jeltoqsanda Almatydaǵy Respýblıka alańynda ótken jıynda Elbasy Nur­sultan Nazarbaevtyń: «Táýelsizdiktiń biz­diń bárimizge artar mindeti mol. Endi eńseli el bolýdyń jolyna shyndap tú­sýimiz kerek. Áýletimizdiń asýy da, dáý­letimizdiń tasýy da óz qolymyzda. Keń baıtaq jerimizdiń baılyǵy osy da­lanyń túpkilikti halqyna da, taǵdyr qo­syp, birge ómir súrip jatqan ózge ult ókil­derine de jetedi. Tarıh kóshi uzaq. Asyq­saq ta aptyqpaıyq. Qazaqstannyń kóp ultty halqynyń juldyzy joǵary bola­tynyna, týǵan elimizde dáýletti de sáýletti ómir ornaıtynyna kámil senemin», dep aıtqan sóziniń búgingi kúni shyndyqqa aınalǵanyn kórip otyrmyz.

Qazaqstandyqtardyń berik qoldaýyna arqa súıep, halqynyń jasampazdyq kúsh-qýatyna kámil sengen Tuńǵysh Pre­zıdent teńdessiz ekonomıkalyq jáne saıası reformalardy tabysty júr­gi­zýdi qamtamasyz ete bildi. Jańa as­tanany turǵyzý bas­tamasy men ony aqı­qatqa aınaldyrýy N.Á.Nazarbaevtyń mo­dernızasııalyq jobasynyń basty ta­bysynyń sımvoly retinde ornyqty. Qazaqstannyń jańa elordasy shyn máninde, jańa dáýirdiń qalasy bolyp, el­diń ótkeninen bolashaqqa, jańa dáýirge aýysýynyń iri qubylysy sanalady.

N.Á.Nazarbaev saıasatqa alyp kelgen birqatar prınsıpti jańalyqtardyń biri – Prezıdenttiń Qazaqstan halqyna Joldaýlary. Jalpy, Joldaýlar basqa elderde de qoldanylady, biraq olar ádette mindetterdiń belgili bir sheńberinen as­paıdy da, joǵary zańdy organǵa ǵana baǵyttalady. Al Qazaqstanda Mem­le­ket basshysynyń Joldaýlary bú­kil ha­lyqqa arnalyp, onda búkil el­diń aldyn­da mindetter qoıylady jáne eldiń jan-jaqty damýynyń keler jyl­ǵa, odan da uzaq merzimge arnalǵan ne­gizgi basymdyqtary men josparlary aı­­qyndalady. Árbir azamattyń ómi­riniń sapasyn jaqsartý, áleýmettik qam­syz­dandyrý, jastarǵa qoldaý kórsetý – bul jaıttardyń barlyǵy Prezıdenttiń ha­lyqqa ár Joldaýynda kórinis tabady. Memlekettiń damýy qaı baǵytta órbıtinin aıqyn uǵyna otyryp, qazaqstandyqtar bolashaqqa senimmen qaraıdy jáne óz ómirin sátti josparlaı alady.

Prezıdent N.Nazarbaev áleýmettik tur­ǵydan baǵdarlanǵan naryqtyq eko­nomıkanyń tujyrymdamasyn jasady. Onyń júzege asyrǵan ekonomıkalyq úl­gisi álemdik daǵdarys kezeńinde eń tıimdi boldy. Memleket basshysy ja­han­dyq aýqymdaǵy saıasatker retinde daǵ­darystyń qaınarlaryn zerttep qana qoıǵan joq, sonymen qatar barlyq deń­geı­de ony yǵystyrýdyń júıelik sha­ralaryn usyndy. Qazaqstannyń damýyna álemdik daǵdarystyń yqpalyn yryq­syzdandyryp, qalypty ósý traekto­rııa­syna dereý oralýǵa alǵysharttar tý­dyrdy. Taǵy bir ózekti másele – Pre­zıdent N.Á.Nazarbaevtyń zııatker ult­ty qalyptastyrý baǵyty. Jańa kóz­qa­rastaǵy qazaqstandyqtardy tár­bıeleý adamzat­tyq kapıtaldyń jańa deńgeıi – jańa ekonomıkany qa­lyptastyrýdyń bas­ty tetigi bolyp tabylady. Qazirgi tań­da Qazaqstan Elbasynyń salıqaly júrgiz­gen saıasatynyń arqasynda álem­niń eń qar­qyndy damyǵan 30 eli­niń qataryna nyq qadam basty. Ja­han­dyq máselelerdi talqyǵa túsirip, jas memleketimizdiń mereıin ústem etip, abyroıyn asqaqtatqan EQYU sam­mıti, Astana ekonomıkalyq forýmy, Investısııalyq forým, Dúnıe­júzilik ıslam ekonomıkalyq forým, t.b. iri basqosýlardyń Qazaq jerinde ótýi – Tuńǵysh Prezıdentimiz, álemdik sara saıasatker Nursultan Nazarbaevtyń halyqaralyq úlken bedeliniń kórinisi ekendigi daýsyz. Osyndaı kósheli ister­diń jalǵasy EKSPO-2017 kórmesin ótki­zý bolyp otyr. Adamzat aqyl-oıy­nyń tamasha tabystarynyń biri – Bú­kil­álemdik jetistikter kórmesin uıym­dastyrýdyń 160 jyldan astam tarı­hynda Ortalyq Azııa aımaǵy, tipti TMD memleketteriniń eshqaısysynda da­­ Ha­lyq­aralyq kórme jalaýy jelbirep kór­­gen joq.

Qazaqstan Táýelsizdigi men Elbasy eńbeginiń bir-birimen tyǵyz ushtasyp jat­­qandyǵyn, olardyń bir-birimen ajy­­raǵysyz egiz uǵym ekendigin tarıh al­dymyzǵa tartyp otyr. Qazaq hal­qynda baǵ­zy zamandardan beri «Jeruıyq» uǵy­my qalyptasqan. «Jel­maıasyna minip, Jer­uıyǵyn izdegen» Asan qaıǵynyń ıdeıasy halqymyzdyń ǵasyrlar boıǵy ańsaǵan armanyna ulasty. Babalarymyz tórt qubylasy teń, qazyǵy berik, mamyrajaı tirshiligi bar memleket qurýdy, ishi men syrty bútin máńgilik el bolýdy murat etti. Búgingi jahandaný dáýirinde ul­tymyzdyń bolashaǵyna qatysty uly baǵ­dar retinde elimizdiń rýhyn kóteretin «Máńgilik El» ulttyq ıdeıasyn Elbasy N.Á.Nazarbaev jarııa etti.

Búgingi jahandaný dáýirinde «Máńgilik El» ıdeıasy – baǵzy bolmysymyzdyń, asyl turpatymyzdyń zamanaýı qaıta jań­ǵyrýynyń, ozyq, qýatty el bolyp gúl­denýimizdiń kepili. Osy aqıqat bizdiń barshamyzdy bir maqsat, bir múdde jolynda Elbasynyń tóńiregine birigip qyzmet etýge jeteleıdi. Etnostar yntymaǵy men dostyǵynyń arqasynda búginde mem­leketimiz órkendep, ilgeri basyp keledi. Qazaq­stan halqynyń tatýlyǵy – bizdiń eń basty baılyǵymyzdyń biri.

Darııa QOJAMJAROVA,

M.Áýezov atyndaǵy OQMÝ rektory, akademık