Saýda jáne ıntegrasııa vıse-mınıstri Janel Kú­shikovanyń aıtýynsha, odaq­qa ortaq naryqtyń damýyna kedergi keltiretin birneshe fak­­tor bar. Bul rette, eń aldy­­men ózara saýdadaǵy keder­giler oıǵa oralady. 

– Álbette, ekonomıkalyq odaqqa múshe memleketterdiń bári eń aldymen Reseı nary­ǵyna shyǵýdy josparlaıdy. Sondyqtan biz sol eldegi qu­qyqtyq kedergilerdi anyqtaýǵa tyrysamyz. Al anyqtalǵan máseleler halyqaralyq alańda talqylanady. Ony joıýdyń joldary qarastyrylady, – dedi vıse-mınıstr Ortalyq kommýnıkasııalar qyzmetinde ótken brıfıngte.

Belgili bolǵandaı, keıbir el­der EAEO aıasynda qabyl­dan­ǵan mindettemelerdi durys oryndamaıdy. Dese de, olar­dyń bári keńinen talqylanyp, kóp jaǵdaıda oń sheshiledi.

– Máselen, memlekettik sa­typ alýlar naryǵyna kirý qu­qy­ǵyna qatysty máseleni alaıyq. Buǵan deıin jekelegen seriktes elderdiń memleket­tik satyp alýlarynyń qol jetim­di emes ekenin aıtqanbyz. Shekteýler bar. Buǵan keıbir memleketterde elektrondy formattyń jolǵa qoıyl­maýy da kedergi keltirip otyr. Budan bólek memleketterdiń taǵy bir bóligi joǵary talap qoıyp, sýbektıvti sebepterdi týyn­datady. Tıisinshe bizdiń taýarlar básekege saı bolmaı, atalǵan tenderlerge qatysa almaı jatady, – dedi J.Kúshikova.

Bul rette, vıse-mınıstr Qazaqstan Eýrazııalyq ekono­mıkalyq komıssııaǵa qatysý quqyǵyn arttyrý úshin tıisti hattama ázirlengenin atap ótti. Oǵan ekonomıkalyq odaqqa múshe memleketterdiń basshylary qol qoımaq.

– Atalǵan hattamaǵa komıssııa qyzmetkerlerin bekitýde biliktilik boıynsha mindetti irik­teý engizý, ol úshin attestat­taý ótkizý normalaryn, shu­ǵyl kelisimsharttar boıynsha talaptar engizdik. Biz komıssııaǵa jumys isteýge baratyn qyz­metkerlerdi biliktilik boıynsha irikteýden ótkizemiz, – dep naqtylady J.Kúshikova.

Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq qurylǵaly beri Qazaq­stan­nyń seriktes memleket­ter­men aradaǵy ózara saýdasy 33 paıyzǵa ósken. Qa­zaq­standyq eksporttyń naqty kólemi 4 paıyzǵa ulǵaı­ǵan. Bul rette eksport qu­ry­ly­mynda óńdelgen ónim­niń úlesi artyp keledi. Búgin­de ol 58 paıyzǵa teń. Son­daı-aq eldiń eksporttyq qor­jy­ny­nyń assortımenti 2 esege kóbeıdi. EAEO elderi ınves­tı­sııa­larynyń úlesi tikeleı sheteldik ınvestısııalardyń jalpy kóleminiń 6 paıyzy­na deıin ósti. Múshe mem­leket­ter­diń qatysýymen kásip­oryndar sany da 2 ese artty.

– Qazaqstan úshin EAEO-nyń birneshe artyqshylyǵy bar. Birinshiden, bul degeni­miz – 184 mln adamdy quraı­tyn aýqymdy tutyný nary­ǵy. Bul bizge taýarlar men qyzmetter eksportyn ulǵaı­týǵa múmkindik beredi. Ekin­shi­den, EAEO-ǵa múshe memleket­terde eńbek qyzmetin júzege asyrý kezinde bilim qujattary ózara moıyndalady. Elge kelgen kúnnen bastap 30 táýlik boıy tirkeýsiz júrý merzimi belgilengen. Sondaı-aq ju­mysqa ornalastyrýda shekteý joq. Osy oraıda 53 sektorda biryńǵaı qyzmet kórsetý naryǵynyń jumysy boıynsha ýaǵdalastyqqa qol jetkizildi, – dedi vıse-mınıstr.

Budan bólek, EAEO úshinshi eldermen ótkizý naryǵyn keńeıtýge jol ashady.

– EAEO arqyly biz ózge na­ryqtarǵa aıtarlyqtaı tar­tymdy bola bastadyq. Vetnam, Serbııa, Iran, Sıngapýr elderimen erkin saýda týraly kelisimder jasaldy. Bul bizdiń ónimderge bajsyz nemese kedendik bajdardyń tómendetilgen mólsherlemeleri boıynsha qoljetkizýge múmkindik beredi, – dedi J.Kúshikova.

Indýstrııa jáne ınfra­qury­lymdyq damý vıse-mı­nıstri Dınara Sheglova Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqqa engeli beri Qazaqstan men Reseıdiń bazalyq kórset­kishterine toqtaldy. 2016-2019 jyldary Reseıdiń óńdeýshi ónerkásibindegi jalpy ım­portyndaǵy Qazaqstannyń úlesi 60 paıyzǵa deıin ul­ǵaıyp, 1,5 mlrd dollardan 2,5 mlrd dollarǵa jetken.

– Atalǵan kezeńde Reseı Qazaqstannyń óńdeý ónerkási­bi ımporty qurylymyndaǵy úlesti 65 paıyzdan 70 paıyz­ǵa deıin arttyrdy. Aqshaǵa shaq­saq, 6 mlrd dollardan 10 mlrd dollarǵa deıin ulǵaıdy, – dedi ol.

Aýyl sharýashylyǵy vıse-mınıstri Nurbek Daıyr­bekov­tiń málimetinshe, 5 jyl ishinde Qazaqstan EAEO-ǵa múshe memleketter naryǵyna kókónis eksportynyń kólemin – 9 ese, jemis eksportyn – 4,5 ese, sút ónimderi eksportyn 2 ese ulǵaıtty jáne munymen toqtamaq emes. О́ıtkeni, elimiz aýyl sharýashylyǵy ónimderin, tereń óńdelgen ónimderdi eksporttaý kólemin ulǵaıtý bo­ıynsha úlken áleýetke ıe.

– Alaıda qalyptasqan oń úrdiske qaramastan, is júzinde qazaqstandyq taýarlardyń erkin qozǵalysyna qatysty problemalar áli de týyndaýda. Qazirgi ýaqytta agrarlyq sektordyń damýyna teris áser etetin 20-dan astam keder­gi bar. Bul kedergiler negizi­nen fıto­sanıtarlyq jáne vete­rı­narlyq-sanı­tar­lyq baqy­laý, sondaı-aq tehnı­kalyq ret­teý salalaryna qatysty, – dedi ol.

Qarjy vıse-mınıstri Qanat Baedilov EAEO elderi tranzıttik júk tasymalyn tolyǵymen elektrondy for­matqa kóshirýdi kózdep otyr­ǵanyn jetkizdi.

– Tranzıttik júkterge onlaın rejimde monıtorıng júrgizý maqsatynda navıgasııalyq plombalardy paıdalaný josparlanyp otyr. Jańa tehnologııalardy qoldaný arqyly biryń­ǵaı tranzıttik júıeni durys qura otyryp, biz qazaq­stan­dyq tasymaldaýshylarǵa ekonomıkalyq odaqtyń búkil aýmaǵy boıynsha tranzıt erkindigin qamtamasyz etemiz. Olar sanaýly kúnniń ishinde taýaryn esh kedergisiz jetkizýge múmkindik alady, – dedi Q.Baedilov.