Almaty oblysynda «optıka» qurylysy 2018 jyldyń qa­rasha aıynda bastalǵan bolatyn. Birinshi kezekte joǵary jyldamdyqty ınternet oblys ortalyqtary men iri aýyldarǵa jetkizilip, sol jerden shalǵaı aýyldarǵa baılanys jelisi tartyldy. Aımaqtaǵy talshyqty-optıkalyq baılanys jelileriniń jalpy uzyndyǵy 2019 jyly 1443 kılometrdi qurasa, bıyl taǵy 696 shaqyrym «optıka» tartyldy.

Ulttyq baılanys operatory «Qazaqtelekomnyń» qoǵammen baı­lanys qyzmetiniń habarlaýynsha, baılanys jelilerin tartý ádisteri sol jerdiń túrli landshaftyna baılanysty ózgerip otyrdy. Máselen, Almaty ob­ly­synyń taý-tasy, ózen-kólderi, ormany men baıtaq dalasy arnaıy tehnıkanyń jolynda túrli kedergiler týdyrǵanyn aıta ketý kerek. Tehnıka Qyzyl kitapqa engen ósimdikter men baǵaly tastar­ǵa kelip tirelgende, bekitilgen syz­ba jospardy ózgertýge týra kelgen kezder kóp. Barlyq jumys qatań túrde tabıǵatty qorǵaý qyzmetiniń ruqsatymen asa saq­tyqpen júrgizildi.

– Talshyqty-optıkalyq baılanys jelilerin júrgizý belgili bir tehnıkalyq daǵdylardy talap etedi, osy jumys durys oryn­dal­ǵan jaǵdaıda derekterdi ta­ratý jyldamdyǵy joǵary bolyp, qalypty jumys isteıdi. Bul jobany júzege asyrý baǵytynda jobalaý, qurylys-montajdaý ju­mystaryna júzdegen adam qa­tysty, birlesken kúsh-jigerdiń ar­qasynda joba sátti aıaqtaldy. Telekommýnıkasııa jelilerin damytý munymen toqtap qalmaıdy, alda kóptegen basqa jobalar bar, – deıdi «Almatytelekom» óńir­lik telekommý­nıkasııa dırek­sııasy (О́TD) telekommýnıkasııa je­lilerin damytý jónindegi dırektor orynbasary Vadım Revenko.

Jumysshylar árbir shalǵaı aýylǵa eń senimdi ári sapaly op­­tıkalyq jelini jetkizý úshin ár túrli kedergilerdi eń­serip, eń qıyn ýchaskelerden ótti. «Alma­ty­­telekom» óńirlik telekommý­nıkasııa dereksııasy Pan­fı­­lov atyndaǵy jelilik torap bas­ty­ǵy Rýslan Qurbanovtyń aıtýyn­sha, Eńbekshi aýylynyń ja­nyn­da jumys istep jatqan kezde qury­lysshylar brıgadasy eni 80 metr plotınadan ótti.

– Bastapqyda, joba boıynsha munda kóldeneń burǵylaý ádisi arqyly qubyr tartý jos­parlanǵan bolatyn, biraq taýly-relefti jerlerdi eńserýge arnaıy tehnıkanyń da tegeýrini je­te bermeıdi. Tehnıka jolynda tip­ti bıiktigi adam boıynan asatyn úlken tastar kezikti. Jobany ýaqytynda aıaqtaý úshin jelini tartý ádisi qaıta qaralyp, tıisti ruqsat alynyp, kópir arqyly talshyqty-optıkalyq baılanys jelileri júrgizildi, – deıdi R.Qurbanov.

Aıta ketý kerek, óńirge tal­­shyqty-optıkalyq baıla­nys jelisin tartý jobasy aıaq­tal­ǵan soń «Almatytelekom» óńir­lik telekommýnıkasııa dı­rek­sııasy, qoldanystaǵy stan­sa­lardyń tehnıkalyq para­metr­lerin jaqsartýǵa jáne aýyl tu­rǵyndary úshin telekom­mý­nıkasııa qyzmetteriniń aýqy­myn keńeıtýge múmkindikter qa­rastyrdy.

Almaty oblysy Jambyl aýdany, Saýryq batyr aýylynda talshyqty-optıkalyq baılanys jelisi mektep pen feldsherlik-akýsherlik stansaǵa qosylǵannan keıin aýyl turǵyndaryna baılanys qyzmetterin usynýdyń tehnıkalyq múmkindigi paıda bol­dy. «Almatytelekom» «bir núk­teden kóp núktege» ádisimen symsyz jelini tartyp, radıo kópir uıymdastyrdy jáne abonentterdi qosý úshin baza jasady. Qazirgi kezde aýyl turǵyndarynyń 83%-y Megaline Internet jáne ID TV Online qyzmetterin paıdalanady.

Saýryq batyr aýylynyń tur­­­ǵyny, fermer Serik Juma­be­kov­tiń aıtýynsha, ınternet kún­de­likti turmys saltyn ózger­týge sep bolǵan.

– Men mal baǵýmen aınaly­samyn. Buryn anyqtama alý úshin oblys ortalyǵyna barýyma týra keletin. Endi munyń bárin úıden shyqpaı, ınternet arqyly jasaýǵa bolady. Úıde úlken nemerem Bekzat bar, besinshi synyp oqýshysy. Onyń onlaın bilim alýy da jeńildedi. Nemerelerim úı sharýashylyǵyna kómektesedi. Bos ýaqytynda maǵan jáne áje­sine gadjetterdi qoldanýdy úı­retedi, – deıdi.

Sonymen qatar «optıka» paıda bolǵan kezde qoldanystaǵy baılanys jelileriniń tehnıkalyq parametrleri edáýir jaqsardy. Atap aıtqanda, Almaty oblysy aýyldarynyń baılanysqa burynyraqta qosylǵan turǵyn­darynyń úıinde ınternet jyl­damdyǵy tórt esege deıin ósti. Kórsetiletin qyzmetterdiń aýqy­my birtindep keńeıýde: baılanys qyzmetin paıdalanýshylar sany ósip keledi, kóptegen úılerde sıfrly teledıdar paıda boldy. Sıfrlyq memlekettik qyzmetter, telemedısına jáne onlaın bilim berý tek oblys ortalyqtarynda ǵana emes, sonymen qatar halyq sany 100-den asatyn shalǵaıdaǵy aýyldarda da qoljetimdi boldy.

– Jańa jeli boıynsha ınternet mektepke osy kóktemde, karantındik shekteýler jarııa­lanǵanǵa deıin qosyldy. Qazir bilim berý platformalary úzi­lis­siz, turaqty jumys isteı­di, mu­ǵalimderdiń elektrondy jýr­­­naldardy toltyrýyna yń­­­ǵaı­­ly. Balalar qashyqtan oqı­­dy, osyndaı oqý formatyn tez qabyldap, beıimdelip al­dy. Olar tapsyrmalardy qýa­na oryn­­daı­dy. Biz oqýshylarmen ne­gi­zi­nen WhatsApp jelisi ar­qy­ly baılanys jasaımyz, – dep qýa­nyshymen bólisti Almaty obly­sy, Jambyl aýdany, Saýryq ba­tyr aýylyn­da­ǵy orta mektep­tiń oqý bólimi­niń meń­gerýshisi ári bas­taýysh sy­nyp mu­ǵalimi Raısa Baıahmetova.

Qala men aýyl arasyndaǵy sıfrlyq alshaqtyqty azaıtýǵa baǵyttalǵan TOBJ jobasy telekommýnıkasııalardy odan ári damytýdyń negizgi ınfra­qu­ry­lymy bolyp tabylady. 250+ jobasy aıasynda uıaly baılanys operatorlary «Qazaqtelekom» sal­ǵan baılanys jelileri negizinde Almaty oblysynda 84 bazalyq stansa salynatyn bolady.