Táýelsizdiktiń 30 jylyn elmen birge júrip ótken tegeýrindi tulǵalar qataryndaǵy Amalbek Tshanovtyń esimin el shejiresi attap óte almasy aqıqat. Bólek talapshyldyǵymen, táýekelshildigimen egemendiktiń eleń-alańynda bılikke kelip, saıasatqa aralasqan azamattyń az ýaqytta atqarǵan ilkimdi isteri qaı kezde de menmundalap tura bermek.

Júsip Balasaǵunnyń: «Adamda jaqsy qasıet bolmasa, oǵan baq ta, baqyt ta qonbaıdy» deıtin támsili osyndaı qaıratkerlerge qarata aıtylǵany daýsyz.
Sóz basynda kemel shaqtaǵy Amalbek Qozybaqulyn aldymen búginginiń oqyrmanyna Shymkent qalasynyń ákimi, eki ret Joǵarǵy Keńestiń, eki ret Parlament Májilisiniń depýtaty, Qurylys, turǵyn úı jáne aýmaqtarda qurylys salý mınıstri, Jambyl oblysynyń ákimi syndy asa jaýapty qyzmetterdi atqarǵanyn aıta ketý kerek.
Eń qyzyǵy, bir kezdegi KSRO sport sheberine, Bokstan Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek sińirgen jattyqtyrýshysyna jazmysh qaıtadan súıikti isine oralýdy buıyrtqan eken.
Bul kúnderi Amalbek Qozybaquly Almatydaǵy «Respýblıkalyq sport kolledji» RMQK dırektory. Qaramaǵyndaǵy 500 balanyń ishinde bolashaq sport maıtalmandary – Olımpıada, álem chempıondary júrmesine kim kepil?!
Degenmen, 1991 jylǵy Tuńǵysh Prezıdent saılaýynda Nursultan Nazarbaevtyń senimdi ókili bolǵan tulǵamen áńgimeni áriden bastadyq.
– Táýelsizdigimizdiń bederinde bıliktiń atynan aýyp túsip qalmaı kele jatqandar jetkilikti. Ákimdik qyzmet Shymkentte bar bolǵany eki jylǵa jýyq, Jambyl oblysyn eki jyldan astam ǵana basqarsańyz da áli kúnge deıin «Amalbek Tshanov» degen attyń óshpeı, eldiń aǵalap, aldyńyzdy kespeı, syılap, izdep júretininiń syryn ózińiz de talaı ret parasat tarazysynda bezbendegen bolarsyz?
– Shen men shekpen, laýazymdy qyzmet, qıyndyq pen qýanyshtardyń, tipti ómirdiń ózi de ótkinshi ekendigine shúbá joq. Negizgi mamandyǵym ınjener-qurylysshy bolsa da, mýzykaǵa beıim, sportty súıetin bala Amalbekti, keıin óndiristik salada júrgen meni peshenedegi jazý kezdeısoq – úlken saıasatqa, basshylyq qyzmetterge alyp keldi. Eshqandaı partııanyń atyn jamylmaı-aq, eńbektengenimdi kórgen eldiń qoldaýymen tórt ret depýtat bolyppyn. Qazir oń-solymyzdy paryqtaıtyn jasqa keldik. О́z basym qatelespedim, kirshiksiz ǵumyr keshtim, qııanat kórmedim deı almaımyn. Adam perishte emes. Keıde sózden, keıde isten jańylasyń. Biraq el aıtpaı turmaıdy. Sizdiń suraǵyńyzǵa ózim de ómirde kórmegen, áleýmettik jeliden kózim shalǵan bir tarazdyqtyń sózin keltireıin.
«Erkinbek Serikbaıdyń postyna salǵan fotoǵa qarap otyryp, Taraz qalasynyń turǵyny retinde Jambyl oblysynyń burynǵy ákimi A.Tshanov týraly óte joǵary pikirdemin. Oblystyń ákimderiniń ishinde nebári eki jyl jumys istese de osy ákim ǵana jurttyń aýzynda jaǵymdy, jaqsy pikir qaldyrdy. Tshanov myrzanyń oblys ákimi laýazymyna kelýimen qala men oblysqa alǵash ret jan bitip, qaıta qurý saıasatynan 1996 jylǵa deıingi kezeńde qalǵyp ketken jurt uıqysynan oıanǵandaı boldy», dep jazǵan Serik Qalymbetov degen azamat ári qaraı meniń ákimdikten ketkenime ókinish bildirip, barlyq ákimder sııaqty meniń de qyzmet barysynda jibergen kemshilikterim men qatelikterim bolýy múmkindigin, biraq shyn máninde el ıgiligine jumys istep, qysqa merzimde jambyldyqtardyń júregin jaýlaǵan, qala men oblys turǵyndarynyń naǵyz qoshemetine bólenip, kópti moıyndatqan basqa ákimdi kórmegenin aıtypty.
– Suhbatymyz osylaı bastalǵan soń suraıyn, «Tshanovqa Jambyl oblysynda múmkindik bermedi. Nebári eki jyldyq bılik. Sonyń ózinde dendropark, ıppodrom saldyrýdy bastady. Biraq bizde ómirde jemisi bar aǵashqa tas pen taıaq kóp laqtyrylady...». Bul sózdi Sherhan Murtazadan qıyp alyp otyrmyn, aǵa... Siz bılikten ketkenińizge emes, bastaǵan isterińizdi aıaqtaı almaǵanyńyzǵa kóbirek ókinetin sııaqtysyz?
– Qol qýsyryp qarap otyra almaıtyn, aınalysatyn isi bar adam kez kelgen qıyndyqty eńsere alady. Áıtpese, úlken laýazymdy qyzmetten kenetten, qııanattan ketken nebir atpal azamattardyń osyny kótere almaı, ómirden ótip ketkenin de bilemin. Bul saýal aldymnan ylǵı kóldeneń shyǵady. Barlyq kezde de aıtyp kelemin. Áke-sheshem meni áý basta kreslomen, tek ákim bolsyn, depýtat bolsyn dep týǵan joq. Qarapaıym ǵana otbasynda, jalań aıaq, jalań bas qarabaıyr kún keship, eńbekpen kózimizdi ashyp, jetildik. Ákemiz qarshadaıymyzdan tańǵy beste turǵyzyp, taýǵa qamys orýǵa alyp ketetin.
О́kinishtisi sol, Jambyl oblysynda aýqymdy baǵdarlama jasap alyp, ony oryndaýǵa qulshyna kirisip ketken bolatynbyz. Men eldi túsinip, el meni túsinip degendeı, bilek sybanyp jumys istep júrgen kezimizde bárin bel ortadan toqtatýǵa týra keldi. Oblysqa ákim bolyp kelgende ol qyzmettiń de basy-aıaǵy bolatynyn bilgenmin. Biraq bardy bar, joqty joq dep, oıymdy búkpesiz aıtatyn, basshylyq qyzmetke óndiristen kelgen maǵan «saıasat dálizindegi» oıyndardy meńgerý buıyrmapty. Eger durys jumys isteseń, bári durys bolady degen oıymnyń durys emestigin de kesh túsindim.
– Esesine osy eki jyldyń ishinde Tarazdyń kóne atyn qaıtaryp, shahardyń kireberisine «Taraz qaqpasyn» ornatyp úlgerdińiz. Sol 90-jyldardyń bel ortasyndaǵy qańyraǵan kezeńderde táýlikpen sanaspaı jumys istep, jambyldyqtar arasynda «Tshanovtyń maıshamy» degen ańyz ispetti sóz qalypty.
– Senseńiz, ákim bolyp taǵaıyndalǵannan keıin alǵashqy bir aı boıy maıshamnyń jaryǵymen otyryp, jumys istedik. Tańǵy 6-da orynbasarlarym men jetekshi bólimderdiń basshylary aýdandardy sharq uryp, aralap ketedi. Kesh bata ákimshilikte jınalady. Sodan túngi 2-ge deıin maıshamdy, qolshamdy aınala otyryp, búgin, erteń tyndyrylýy tıisti isterdi talqylaımyz. Osy bir aıda О́zbekstan men Jambyldaǵy mehanıkalyq zaýyttyń arasynda úzilip qalǵan áriptestik baılanystardy qaıta ornattym. Qansha degenmen de buryn óndiriste tájirıbe jınaǵanym bar. О́zbekstanǵa kerekti on-san túrli mehanıkalyq qural-jabdyqtardy ýaqtyly jibertkizip, esesine kelisimshartty qaıta bekemdep, bir aıdyń ishinde Jambylǵa «kógildir otyndy» alaýlatyp alyp keldik. Osynyń bári meniń tikeleı qadaǵalaýymda boldy. Kóp uzamaı elektr jaryǵy da jetti. Eldiń sondaǵy qýanǵanyn kórseńiz. Bul – meniń eń birinshi jeńisim edi. Ol gaz men oblystan ketkenshe óshken joq. О́zim týyp-ósken ólkeni basyp ótip, Jambyl oblysyna toqtaýsyz berilip jatty. Ol kezde kórshi Ońtústik Qazaqstannyń ortalyq qalasynda eki jyldaı gaz bolmady.
– Sol 90-jyldardaǵy halyqtyń basyna túsken ortaq taýqymet – nápaqa izdep qalaǵa aǵylǵan adamdar, myqty mamandardyń muqtajdyqtan saýda-sattyqqa ketýi... Kádimgi kóp qabatty úılerdiń aýlasyna ot jaǵyp, nan pisirgender boldy. Osynyń bári tez umytylǵany ókinishti... Degenmen, dál osy kezde siz Tuńǵysh Prezıdenttiń komandasyna kelip, Shymkent qalasyna taǵaıyndalǵan tuńǵysh ákim edińiz?
– Oǵan deıin men «Iýgstroıkonstrýksııa» tresiniń bas dırektory edim. Treske qarasty 3 kombınat, 2 zaýyt boldy.
Ákimder taǵaıyndalǵanǵa deıin qalany Qalalyq keńes basqarýshy edi. Oǵan deıin qazirgi úshinshi megapolıstiń halqy, tipti qazaq halqy, tipti ákimderdiń ózi ákimshiliktik júıeni onsha túsine qoıǵan joq. Ákimshilik júıe degenimiz – tikeleı Prezıdenttik bılikti iske asyrý bolatyn. О́ıtkeni barlyq ákim Elbasynyń komandasynda boldy. Elbasymyzdyń ustanyp otyrǵan saıasatyn elge túsindiretin de, qazirgi zańdardyń oryndalýyna yqpal etetin, halyq pen Prezıdentti jaqyndastyratyn da, halyqtyń ál-aýqatynyń jaqsarýyna tikeleı yqpal etetin de ákimder edi. Barlyq nárse jappaı jekeshelenip jatqan shaqtaǵy adam aıtqysyz zańsyzdyqtar men keleńsizdikterdi boldyrmaý da ákimderge júktelgen edi. Elde ákimderge senbeýshilik te, kúdik, oǵan qosa jańa júıeni jatyrqaýshylar legi kóp boldy. Osyndaı qoǵamdaǵy ekiudaı oıdyń toǵysynda, eki daıǵa bólinip júrgen halyqtyń ortasynda jumys istep, Elbasynyń saıasatyn elge jetkizý, eń bastysy, ákimdik basqarýdyń ornyǵýyna barlyq kúsh-jigerdi jumsaý, qala berdi osynyń bárin halyqtyń júregine sińdirý ońaı bolǵan joq. «Tyq degen taýyqqa tıedi», degendeı burynǵy tártippen júrip-turyp qalǵan, endi qandaı túıtkil bolsa da bárin ákimderden kóretin júıede jumys isteý – tozaqqa túsýden kem bolǵan joq.
«El basqardym degenshe, órtke kirdim degeısiń, Ýaıym-muń júginen tórt búgildim degeısiń», degendi Júsip Balasaǵun osyndaıda aıtqan shyǵar.
– Tuńǵysh Prezıdent saılaýynda prezıdenttikke kandıdat Nursultan Nazarbaevtyń senimdi ókili boldyńyz ǵoı?
– Qaıta qurý jyldarynda men jetekshilik etken «Iýgstroıkonstrýksııa» qurylys-óndiris birlestiginiń ujymy meni Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesine depýtattyqqa usynǵan bolatyn. Onyń aldynda birlestikte bir oqıǵa bolyp, ujymym meni qorǵap qalǵany bar. Sol jaǵdaı da maǵan ujymyma súıenýge senim berdi. Bir mandatqa 11 kandıdatýradan keldi. Ekinshi týrda men barynsha kóp daýys jınap, depýtattyqqa óttim. Boıamasyz aıtaıyn, sol kezdegi Joǵarǵy Keńestiń quramy myqty boldy. Qaısysyn alsań da sen tur, men aıtaıyn deıtindeı, saıasatta salmaǵy bar, tájirıbeli tanymal tulǵalar edi. Osy quram Keńes Odaǵy ydyraǵannan keıingi barlyq aýyrtpalyqty moınyna ala bildi. Sol jyldary Nursultan Nazarbaevpen birge qujattarmen kúndiz-túni qoıan-qoltyq jumys istedik. Sol kezde barlyǵymyz da Nursultan Ábishulynyń jumys isteý qabiletine tańǵalatynbyz. Tynym joq, senbi-jeksenbi, demalys degendi bilmeıtini, uıqysy qanbaıtyny kórinip turýshy edi. Biraq, osynyń barlyǵyna qaramastan, kún aralatyp Máskeýge ushyp júrip, kóptegen máseleni sheshti, syrtqy, ishki, oǵan qosa halyqaralyq qatynastardy rettedi.
Tuńǵysh Prezıdentti saılaý ońaı bolǵan joq. Men Nursultan Ábishulynyń halyq eń kóp shoǵyrlanǵan Ońtústik Qazaqstan oblysyndaǵy senimdi ókili boldym. Eki aı boıy júrgizgen nasıhat jumystarymyz tekke ketpedi. Ońtústiktiń halqy óz tańdaýyn jasady. Bul jeńisimiz – meniń de mansap jolymdy aıqyndap berdi. 1992 jyly Shymkent qalasynyń tuńǵysh ákimi bolyp taǵaıyndaldym. Elbasynyń mendegi uıymdastyrýshylyq qabiletti tanyǵanyna, osyndaı tulǵamen toǵystyrǵan taǵdyryma alǵysym sheksiz.
– Sol kezdegi Shymkent barynsha taza qala boldy desedi. Biraq sizdiń osy qalaǵa qatysty orystildi áriptesterimizge «Mechta ý nas neskolko nahalnaıa – sdelat Shymkent lýchshım gorodom SNG, vot tak, ne menshe...» degen ájýaly sózińizdiń astarynan qanshama bitpeı qalǵan is, nebir jobalar aıǵaı salyp turǵandaı kórinedi?
– Oıda qalǵan, osyny jasasaq degen tirlikter aqıqatynda kóp edi. Aýmaly-tókpeli asa qıyn jyldarda qaı salany alsańyz da másele qordalanyp turǵan zaman. Qarjy joq. Soǵan qaramastan, áke-sheshesi jumysy joqtyqtan, talaı balanyń ashtyqtan qulap, tipti taqta aldynda talyp túsetinin estip, kózben de kórdik. Aqshadan qansha qysylyp tursaq ta, 1-4 synyp oqýshylaryna bir mezgil ystyq tamaq, zeınetkerlerge saıajaılaryna baryp kókónis, jemisterin otyrǵyzýǵa baryp turý úshin kólik uıymdastyrýǵa týra keldi. Qala turǵyndary qysqa qam jasap, munyń da paıdasyn kórdi. Qaı salada bolsyn, qarjyǵa degen zárýlik qolǵa alatyn isterimizge kedergi keltirip tursa da, qala tazalyǵyn joǵary deńgeıge jetkizdik. Mysaly, sol kezde kóshege sý sebetin 70 shaqty mashına bar eken. Olar jumysyna júrdim-bardym qarap, jeke múddelerine jumys istep kelgen. Qarjy tapshylyǵynan sol mashınalardyń 50 paıyzyn qysqartyp, tek jaramdylaryn qaldyryp, qatań jumys kestesin jasatyp, kóshe-kóshelerge sý seýip turýyn qadaǵaladyq. Jaýyn jaýyp turǵan kezdiń ózinde kóshe jýyp júrgen kólikterdi kórgen jurt: «Qala ákiminiń bul ne istegeni?» dep kústanalaǵan kezi boldy. Jańbyr asfalt joldy jibitedi. Al sol kezde sýdyń qysymymen joldy shaıyp ótse, kósheler aınadaı tazaryp shyǵa keletin.
Qala tirshiliginde meniń janyma batqany – aýyz sýy tapshy, jylý men gaz tartylmaǵan «Nahalovka» dep atalatyn shetki aımaqtyń turǵyndary turmystyń taýqymetin qatty tartyp jatyr eken. Sol aýyldarǵa qatynaıtyn asfalt jol salǵyzyp, mektep turǵyzyp, gaz ben sýyn tartqyzyp, dárigerlik ambýlatorııa ashýǵa kúsh saldyq. Adam kóp júretin ortalyq kóshelerdiń boıyndaǵy aıaldamalarda kún ystyqta sý ishetin 50-ge tarta fontan ornattyq. Al muny halyq umytpaıdy eken.
Meniń Shymkentte oryndalmaı qalǵan armanym – qalanyń bas josparyn zaman talabyna saı etip, qaıta jasaýdy bastaǵan edim, sol bitpeı qaldy. Ulybrıtanııaǵa barǵan bir saparymda kórgen, kóshelerdi abattandyrý, kógaldandyrýdyń bir úlgisin Shymkentte qoldanýǵa endi kiriskenbiz. Qalanyń ortalyǵyn kesip ótetin, burynnan ańǵary bar Iаngıchek ózeninen sý aǵyzý úshin 2 shaqyrymdaı bóligin qoqystan tazartyp, tereń qazyp ta qoıǵan bolatynbyz. Ol da aıaqsyz qaldy...
– Biri qaljyńdap, biri qııańqy tilmen tistelegen «Drovosek» degen laqap atty qaı kezde jamap úlgerdińiz?
– Shymkentti basqarǵan az ýaqytta talaı táýekelge bardym. Respýblıka dańǵylynyń ortasyndaǵy ebedeısiz qaraaǵashtardy kesip, joldy keńeıtip, ornyna sándik qylqan japyraqty kóshetter otyrǵyzǵanym úshin sol kezdegi oblys ákimi Mars Úrkimbaevtan da talaı márte eskertý aldym. Gazet, televızııa «Tshanov aǵashtardy otap qoımaı jatyr» dep shýlatyp jatty. Shydadym. Keıin Jambyl oblysynda da sony jalǵastyrdym. Sol tal-daraqtar qazir kóz tartady. Biraq, ol kezde jalqaýlar ǵana egetin, kútip-baptaýdy qajet etpeıtin, jel turǵanda qulap, elektr, telefon symdaryn úzip, kólikterdiń ústine qulap jatqan qısyq-qyńyr ósetin atyna saı qaraaǵashtar qalanyń sáni emes ekendigin bári birden túsine qoıǵan joq. Keıin jurt bul kósheniń adam tanymastaı ózgergenin kórgen kezde ǵana rızashylyǵyn bildirdi.
– Táýelsizdiktiń tuńǵysh ákimderiniń biri bolǵan Tshanovtyń taǵy qandaı ókinishi bar?
– Sol kezden bastap jan-jaǵyna qulashyn jaıa bastaǵan qala aýmaǵynda myńdaǵan adamǵa 8 sotyqtan jer telimi tegin berildi. Oǵan qosa qalalyq sý, energetıka basqarmasy sııaqty mekemelerge júzdegen jer telimin berdik. Osy arqyly shaǵyn aýdandarǵa ınfraqurylymdaryn sheshý joldaryn taptyq. Biraq nege birden 10 sotyqtan bermedik dep ókinip qalamyn. Ońtústikte baý-baqshasyz otyratyn adam joqtyń qasy, artyq eki sotyǵy bolsa da, eńbek etken adam jerdi emip otyrady.
– Aıtpaqshy, kezinde sizdi eki shesheń, eki tegiń bar dep kommýnıstik partııadan qýdalaǵan da eken. Eń qyzyǵy, «vızıtka» jasatqanyńyz úshin aýdandyq partııa komıteti aldynda jaýap berýge týra kelipti.
– «Eki shesheń» degendi túsinikti bolý úshin qysqasha aıtaıyn. Biz bir kindikten 4 ul, 4 qyz órdik. Soǵys jyldarynda besinshi bolyp týǵan balamyn. Ákemniń aǵasy Tshan soǵysqa ketip, artynan qara qaǵaz kelgende anam Ortaıdyń aıaǵy aýyr eken. 31 jasynda jesir qalǵan Kúldardyń qasiretine shydamaǵan anam qursaǵynda jatqan meni abysynyna berýge sóz beredi. Sol ýádesinde turyp, eki anama da erkelep óstim. Kúldar sheshemniń boıyndaǵy adamı qasıetterdiń kóbi maǵan juqty.
«Jaqsy sóz – jarym yrys» degen ras eken. Bala kúnimde ózimniń anam Ortaı meni bererin berip alyp, qyzǵanǵandaı, Kúldar anama «Mınıstrdiń sheshesi ǵoı, bul bizdi mensinbeıdi» deýshi edi. Sol aıtqany mańdaıyma týra buıyryp, sheshem ómirden ozyp bara jatqan kúnderde Elbasy eki adamdy depýtattar arasynan sýyryp alyp, meni Qurylys, turǵyn úı jáne aýmaqtarda qurylys salý mınıstri etip taǵaıyndady.
Al árkimge aty-jónimdi qaǵazǵa shımaılap otyrmaıyn dep, vızıtka jasatqanym úshin Eńbekshi aýdandyq partııa komıteti aldynda «vızıtka jasatatyndaı sen kim ediń?» dep, isimdi bıýroda qarady. Qazir kerisinshe, tildeı ózińdi tanystyratyn qaǵazyń bolmaǵany ábes.
– «Teginde bar teńeler» degendi babalarymyz beker aıtpaǵan bolar. Biraq kisiniń boıynda rýhanı baılyqtyń dáni bolmasa da eki aıaǵyn teń basa almas. О́nerge jaqyn bolǵanyńyz, talanttardy qoldaǵanyńyz, Shámshi Qaldaıaqov festıvalin halyqaralyq deńgeıde ótkizip, tipti basyna kesene ornatyp júrgenińiz de mýzykaǵa degen qushtarlyǵyńyz bolar?
– Bala kúnimde mýzykaǵa beıim bolyp, dombyra, baıan tartyp, mekteptiń kórkemónerpazdar úıirmesin basqaryp júretinmin. Konservatorııaǵa oqýǵa túsip, mýzykant bolǵym keldi. Mektep bitirgen soń konservatorııaǵa baratynymdy aıtyp edim, Jamalbek aǵam «Sharmankańdy arqalap, qańǵyp júresiń be, odan da zamanǵa saı mamandyq ıger, tehnologııalyq ınstıtýtqa bar, ınjener bolasyń» dep keńes berdi.
Keıin basymnan baq taıǵandaı bolyp, dushpanym túgil, aınalamda júrgender satqyndyq jasap, jumyssyz, qyzmetsiz qalǵan kúnderimde nege osy mýzykant bolyp, ónerdiń aınalasynda júre bermedim, degen de ókinish boldy.
Shymkentten ákimdik qyzmetten bosatylǵan soń 4 aı jumyssyz qaldym. Dushpan túgil, dosym, aǵaıynbyz degender teris aınalyp, esigimdi ashpaı, ózimdi halyq jaýyndaı sezindim. Artynsha HIII shaqyrylǵan Joǵarǵy Keńeske depýtat bolyp saılandym. Biraq sol 4 aı meniń sanamdy tóńkerip ketkendeı boldy.
Dál osy oqıǵa Jambyl oblysynan ákimdikten ketken soń taǵy da qaıtalandy. 1 jyl 9 aı eshkimge kereksiz bolyp, jumyssyz qalǵan kezimde halyq meni taǵy da qoldady. 1999 jyly Parlament saılaýynda birinshi týrda kóp daýys jınap, Májiliske depýtat boldym.
Al Sh.Qaldaıaqov festıvaline kelsek, 90-jyldary «Azııa daýsy» festıvaliniń dúrildep turǵan kezi. Sol kezde maǵan ulttyq negizi bar óner festıvalin nege uıymdastyrmasqa degen oı keldi. Árbir qazaq Shámshiniń ánderin shyrqap ósti. Sodan 1992 jyly qazanda Shymkent Sh.Qaldaıaqov atyndaǵy tuńǵysh festıvaldy ótkizdik. Men ákimdikten ketken soń, ol da umyt boldy. Biraq Jambyl oblysyna kelgen soń, araǵa tórt jyl salyp, qaıta qolǵa aldyq. Halyqaralyq deńgeıde ótkenin kezinde BAQ ókilderi kóp jazdy.
– Jahandy jaılaǵan indet bizdiń densaýlyǵymyz ishken-jegenimizge de baılanysty ekenin kórsetip ketti ǵoı, aǵa?
– Durys aıtasyz. Qaı kezde de tamaq qaýipsizdigi – memleketimizdegi eń kókeıkesti máselesi bolýy kerek. Qaıta qurý bastalǵanda dúkender qańyrap, jeıtin tamaq bolmasa, qazir kerisinshe taýarlardyń túrinen sóreler qaıysady. Sýpermarketterde samsap turǵan azyq-túliktiń kóbin jeýge bolmaıdy. Túrli tamaqtandyrý oryndaryn ashyp, sanıtarlyq erejeleri qadaǵalanbaıtyn ónimder daıyndap, adam aǵzasyna qaýipti dárilermen mal semirtip jatqandardy, tize berseń kóp, barlyǵynyń áreketi ulttyq qaýipsizdik qatarynda, qatań baqylaýda bolýy tıis. О́sip kele jatqan urpaǵymyzǵa qaısysy zııan, qaısysy paıdaly? Ulttyń bolashaǵy búgingi jetkinshikterdiń densaýlyǵy men tárbıesine táýeldi ekenin tátpishtep túsindirip otyrýdyń ózi artyq.
– О́sip kele jatqan urpaq degennen shyǵady. Qazir sizdiń óndirdeı eki ulyńyz bar. Solarǵa qaı qasıetińiz darydy?
– ...Jazmysh meni bul qaıǵyny kótere alar ma eken dedi me, 23 jasynda kózimniń aǵy men qarasyndaı jalǵyz ulym Nurǵalı jol apatynan ketip qaldy. «О́ler bala ózgeshe» degendeı ókintip, kúıretip ketti. Qudaıdan bul qaıǵyny da jeńetin medet suradym...
Shúkir deımin, qazir meniń eki ulym, bes nemerem bar. Endigi ómirimniń tiregi de tilegim de – Nurdáýlet pen Nurálıimniń amandyǵy men abyroıly bolǵanyn kórý.
– Tilegińizge jetińiz, aǵa!
Áńgimelesken Aınash ESALY,
«Egemen Qazaqstan»
ALMATY
Saılaýǵa qansha sheteldik baıqaýshy tirkeldi?
Qoǵam • Búgin, 19:00
Túrkistanda Ortalyq Azııa memleketteriniń Parlamentaralyq forýmy ótip jatyr
Saıasat • Búgin, 18:47
Eki adamdy óltirgen Kókshetaý turǵyny ustaldy
Oqıǵa • Búgin, 18:41
Jas tennısshilerdiń álemdik reıtıngtegi oryndary ózgerdi
Tennıs • Búgin, 18:31
Soltústik Koreıa óziniń ıadrolyq qarýyn kórsetti
Álem • Búgin, 18:13
Qoǵam • Búgin, 18:03
Túrkııadaǵy zilzaladan kóz jumǵandar sany artty
Álem • Búgin, 17:44
Tanymal sáýletshi Qonaev qalasyn damytýǵa atsalysady
Aımaqtar • Búgin, 17:32
Kópbalaly analarǵa beriletin járdemaqy kólemi ózgeredi
Qoǵam • Búgin, 17:21
Osy aptada qandaı mádenı is-sharalar ótedi?
Mádenıet • Búgin, 17:15
Májilis saılaýy: 7 partııadan 283 kandıdat usynyldy
Saılaý • Búgin, 17:10
Jumyssyz júrgen azamattarǵa SMS-habarlama jiberiledi
Qoǵam • Búgin, 16:47
Eldiń basym bóliginde jel kúsheıip, tuman túsedi
Aýa raıy • Búgin, 16:37
Astanada tehnıkalyq qyzmet kórsetý ortalyǵy órtenip jatyr
Elorda • Búgin, 16:27
Darhan Qydyráli Ázerbaıjannyń Qazaqstandaǵy elshisimen kezdesti
Qazaqstan • Búgin, 16:12
Qarjy • Búgin, 16:01
Prezıdent jýrnalısterge qarsy jasalǵan qylmystarǵa tergeý júrgizýdi tapsyrdy
Prezıdent • Búgin, 15:44
Fransııada qansha qazaq turady?
Álem • Búgin, 15:33
Semeıde qoǵamdyq kólik jol apatyna ushyrady
Aımaqtar • Búgin, 15:17
Qazaqstanda О́zbekstannyń 486 azamaty jazasyn ótep jatyr
Qoǵam • Búgin, 15:00
BUU Túrkııa men Sırııaǵa 25 mln dollar jiberedi
Álem • Búgin, 14:54
Walt Disney 7 myń qyzmetkerin jumystan shyǵarady
Álem • Búgin, 14:43
Qazaqstannan shetelge mal shyǵarýǵa shekteý qoıyldy
Qazaqstan • Búgin, 14:37
Reseıdiń Novosibir qalasynda joıqyn jarylys boldy
Álem • Búgin, 14:30
Qazaqstanda turǵyn úıdi jalǵa alý baǵasy tómendedi
Qoǵam • Búgin, 14:22
Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń laýazymdy tulǵalary ustaldy
Aımaqtar • Búgin, 13:51
Elimizdiń birqatar óńiri seısmıkalyq qaýipti aımaqta tur
Qazaqstan • Búgin, 13:40
Ǵalymdar jańa saqına júıesin tapty
Ǵylym • Búgin, 13:18
Túrkııada otandastarymyzdy izdestirý jumystary júrip jatyr
Oqıǵa • Búgin, 13:00
Astanada qoǵamdyq kólikter jańartylady
Qoǵam • Búgin, 12:55
Túrkııada júrgen qazaqstandyq qutqarýshylar 3 adamdy qutqardy
Vıdeo • Búgin, 12:42
Prezıdent Sırııaǵa gýmanıtarlyq kómek jiberýdi tapsyrdy
Prezıdent • Búgin, 12:32
Qazaqstanda bedeldi MOTO GP týrnıri ótedi
Mádenıet • Búgin, 12:25
Qazaqstanda frılanserler sany artty
Qoǵam • Búgin, 12:12
Senat otyrysynda birqatar zań maquldandy
Parlament • Búgin, 11:58
Gennadıı Golovkınniń jańa qarsylasy belgili boldy
Boks • Búgin, 11:48
Abaı oblysy Túrkııa eline kómektesýge daıyn
Aımaqtar • Búgin, 11:30
«Qazcontent» AQ tóraǵasy taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Búgin, 11:27
Qazaqstan shekarasyn zańsyz kesip ótken sheteldikter ustaldy
Oqıǵa • Búgin, 11:12
Qazaqstan quramasy Belarýs fýtbolshylarymen kezdesedi
Fýtbol • Búgin, 11:02
Uqsas jańalyqtar