Osydan úsh jyl buryn Elbasy N.Nazarbaevtyń Jarlyǵymen Shymkentke respýblıkalyq qala mártebesiniń berilýi megapolıstiń jańa tynysyn ashty. Úsh jyldyń ishinde qala bıýdjeti 3,6 ese ósken. Onyń 45%-y áleýmettik salaǵa baǵyttalǵan. Úsh jyl bıýdjetinde 3,6 ese ósim bar qalany damytý úshin az ýaqyt emes. Desek te bar másele qarjymen ǵana sheshilmeıtinin, adamı bolmys, sana-sezim, qarym-qabilet, túsinik pen talpynystyń da yqpaly mol ekenin eskersek, Almaty jáne Nur-Sultan qalalarymen teńestirer úlken ózgerister úshin úsh jyl az sekildi kórinedi. Osy oraıda qala ákimi Murat Áıtenovpen áńgimelesip, megapolıstegi ózekti máselelerdiń sheshilý barysy men oń kórsetkishteri jóninde maǵlumat alǵan edik.

– Qyzmetke kirisken alǵashqy aılarda qalaǵa qosylǵan shalǵaı eldi mekenderdiń áleýmettik jaǵdaıyna basym nazar aýdarǵan bolatynsyz. Osy oraıda qalaǵa qosylǵan eldi mekenderdegi ózekti máseleler qalaı sheshimin tabýda?
– Qala aýmaǵyna jańadan qosylǵan 40 eldi mekende birqatar ózekti máseleniń bary úshinshi megapolıs mártebesi berilgennen keıingi aılarda-aq anyqtalǵan bolatyn. Iá, qalanyń ortalyǵynan shalǵaı derlik turǵyn alaptaryndaǵy máseleler birtindep sheshimin taýyp keledi. Mysaly, elektr qýatymen qamtamasyz etý maqsatynda 2018-2020 jyldary qala ákimdigimen 14 eldi mekende elektr jelileri jańartylyp, paıdalanýǵa berildi. Al 18 eldi meken sapaly elektr qýatymen qamtylǵan. Qalǵan 8 eldi mekende qalanyń damý josparyna sáıkes 2021-2022 jyldary elektr júıeleri jańartylady. Sondaı-aq bıylǵa deıin 18 eldi mekende aýyz sý qubyrlarynyń qurylys jumystary júrgizilip, paıdalanýǵa berildi. Endi 4 shaǵyn aýdan 2023 jylǵa deıin aýyz sý júıelerimen qamtylady. «Kógildir otynmen» qamtý boıynsha 2018-2020 jyldary qala ákimdigimen 7 eldi mekende gaz kubyry júrgizilgen. Bıyl jáne kelesi jyldary 9 eldi mekende tabıǵı gaz qubyrlary jańartylady. Bul qalaǵa qosylǵan eldi mekender boıynsha.
Sońǵy úsh jylda, bıyldy qosyp eseptesek, 853,5 shaqyrym jol tóseledi. Buryn munsha kólemdegi jol 10 jylda salynǵan. Jalpy, 2023 jylǵa deıin qala turǵyndary 100% sapaly aýyz sýǵa, 100% tabıǵı gazǵa, 2025 jylǵa deıin 100% sapaly elektr qýatyna qosylady. Kólik keptelisterin boldyrmaý maqsatynda 4 iri jolaıryqtyń qurylysy josparlanyp, osy jyly 2-iniń qurylysy bastaldy. Bir jolaıryq jyl sońyna deıin paıdalanýǵa beriledi. Nátıjesinde, jaqsy jáne qanaǵattanarlyq joldardyń úlesi jyl sońyna deıin 63,6%-ǵa jetedi. Osy arada aıta keteıin, jolaýshylarǵa yńǵaıly jaǵdaı jasaý úshin byltyr 590 jańa avtobýs satyp alynyp, onyń 300-i jolǵa shyqty, jyl sońyna deıin 290 jańa avtobýs qosylady. Sonda qoǵamdyq kólik 80%-ǵa jańarady. Bul avtobýstar gazben júredi, kondısıoneri bar, múgedekterge qolaıly.
– Qala turǵyndaryn sapaly elektr qýatymen qamtýda birqatar jumys atqarylǵan eken. Degenmen úshinshi megapolıs turǵyndary jıi shaǵymdanatyn kommýnaldyq salanyń biri – elektr qýatymen qamtý. Keı aýdandarda jaryqtyń qýaty az, eń ókinishtisi, jel tursa jaryǵy sónetin shaǵyn aýdandar kóp. Osy másele boıynsha qandaı jumystar atqarylýda?
– Iá, jaryqtyń sónýine qatysty másele bar jáne ony sheshý joldary boıynsha tıisti jumystar atqarylýda. Josparǵa sáıkes bıyl shilde aıynda qosalqy stansanyń qurylysy aıaqtalady. Asar-2 eldi mekenin turaqty elektr kózine qosý jumystary 1 tamyzǵa deıin tolyq aıaqtalady dep kútilýde. Jobaǵa sáıkes 2 765 turǵyn úı sapaly elektr qýatymen qamtamasyz etiledi.
Qala aýmaǵyndaǵy shaǵyn aýdandar men turǵyn alaptarda elektr júıeleriniń apatty óshýiniń basty sebepteriniń biri – jaýyn-shashyn, daýyl áseri. Osy oraıda qala aýmaǵyndaǵy elektr júıeleriniń tehnıkalyq jaǵdaıynyń, elektr energııasynyń jıi sónýiniń sebebin anyqtaý maqsatynda arnaıy jumysshy top qurylyp, zertteý jumystaryn júrgizgen bolatyn. Nátıjesinde, óshýlerdiń basym bóligi jekemenshik jeliler tartylǵan eldi mekenderde oryn alyp jatqany anyqtalǵan. Jekemenshik jeliler arqyly elektr qýatyn alatyn 16 eldi mekende jańa elektr jelilerin tartý jumysy bastaldy. Ol 2022 jylǵa deıin júrgiziledi. Sonymen qatar bıyl elektr jelilerine aǵymdaǵy jóndeý jumystaryn júrgizýge, kútip ustaýǵa qala bıýdjetinen 1 mlrd teńge qarjy bólindi. Osy jumystar tolyq aıaqtalǵannan keıin elektr júıelerinde sebepsiz apatty óshýler azaıady. Aldaǵy aıdyń basynda qala damýy úshin asa mańyzdy joba – Bozaryq qosalqy stansasynyń qurylysy aıaqtalady. Sondaı-aq Prezıdent tapsyrmasyna sáıkes halyqqa qolaıly qala qalyptastyrý jumystary aıasynda memleket-jekemenshik áriptestikpen «Shymkent qalasyn jaryqtandyrýdyń qurylysyn salý, qaıta qurý jáne paıdalaný» jobasy iske asyrylýda. Kóshelerdi jaryqtandyrý jumystary da qarqyndy júrgizilýde. Mysaly, 2021–2023 jyldary joba aıasynda turǵyndardyń jaılylyǵy men qaýipsizdigi úshin 312 kóshe jaryqtandyrylady.
– Mıllıondy qalanyń búgingi demografııalyq jaǵdaıy qalaı? Turǵyndardy baspanamen qamtý máselesi qalaı sheshilýde?
– Táýbe delik, qalada jas urpaq sany arta túsýde. Mysaly, 2020 jyly Shymkent qalasynda 31 445 bala dúnıege kelgen. Bul kórsetkish 2019 jylmen salystyrǵanda 3 342-ge artqan. Úshinshi megapolıste kúnine ortasha eseppen 120 sábı dúnıege keledi. Iаǵnı ár on bes mınýt saıyn bir shymkenttik dúnıe esigin ashady. О́tken jyly dúnıege kelgen sábılerdiń arasynda egizder men úshemderdiń de sany artty. Iá, qala halqy 90-jyldardaǵy 400 myńnan qazir bir mıllıonnan asty. Demografııalyq ósim de – el táýelsizdiginiń jemisi, ıaǵnı Shymkenttiń ár ekinshi turǵyny – táýelsizdik týmasy. Otyz jyl buryn qalada 69 myń oqýshysy bar 72 mektep bolsa, qazir 226 myń oqýshy oqıtyn 186 mektep bar. Úsh jyl buryn 402,5 myń sharshy metr turǵyn úı berilse, bıyl bir mıllıonǵa jetkizýdi josparlap otyrmyz. Qazirgi tańda qalada jeke salýshylar esebinen 8 639 páterli 178, bıýdjet esebinen 5 912 páterli 97 kópqabatty turǵyn úılerdiń qurylysy júrgizilýde. Shymkent qalasynda turǵyn úıdi paıdalanýǵa berý kórsetkishi ótken jyldyń tıisti kezeńimen salystyrǵanda 70,9 paıyzǵa artqan.
Úshinshi megapolıste qazirgi tańda 44 850 azamat turǵyn úı kezegine tirkelgen. «Nurly jer» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda bıyl 976 otbasyn arendalyq pátermen qamtý josparlanyp, búginde qurylys basqarmasy tarapynan 696 páter paıdalanýǵa tapsyryldy. Onyń ishinde 300 páter jumys isteıtin jastarǵa jyl basynda tabys etilgen bolatyn. Al 308 páter boıynsha turǵyn úı komıssııanyń sheshimi qabyldanyp, jaldaý sharttaryn berý tolyǵymen aıaqtalyp, onyń ishinde 142 páter halyqtyń áleýmettik jaǵynan álsiz top músheleri sanatyna, 18 páter jetim jáne ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan balalarǵa, 148 páter kópbalaly otbasylarǵa qoldanysqa berildi. Jyl sońyna deıin 368 otbasy jaldamaly baspanaǵa qol jetkizedi. Budan bólek jyl basynan beri «Nurly jer» memlekettik baǵdarlamasynyń nesıelik baǵyttary boıynsha
1 300-ge jýyq azamat baspana ıelendi. Onyń 286-sy – turǵyn úı kezeginde tirkelgender.
– Qalanyń ekonomıkalyq-áleýmettik ahýalyna qysqasha toqtalyp ótseńiz. Ilgeride qalada ónerkásip oryndary kóp bolatyn, bertinirek jeńil ónerkásipke, toqyma óndirisine basymdyq berildi. Qazirgi ahýal qandaı?
– Elimizdiń táýelsizdik jyldary ósip-órkendeýin bizdiń qalamyzdyń ekonomıkalyq-áleýmettik ahýalynan da ańǵarýǵa bolady. Táýelsizdigimizdiń 30 jyldyǵyn qaı salada bolsyn joǵary kórsetkishtermen qarsy alyp otyrmyz. Bir ǵana mysal, qala bıýdjeti 1991 jyly
1 mlrd teńge bolatyn, kúni búgin 480 mlrd teńgeden asty. Investısııa kólemi sońǵy úsh jylda 1,9 esege ósip, 214 mlrd teńgeden bıyl 400 mlrd teńgege jetemiz dep otyrmyz. Osydan
3 jyl buryn ónerkásip ónim kólemi 411 mlrd teńge bolsa, jyl sońynda 710 mlrd teńge bolady dep kútilýde. Salyq bazasy ósip, jergilikti bıýdjetke túsimder
57 mlrd teńgeden 150 mlrd teńgege jetti. Úsh jyldyq ınvestısııa 1,2 trln teńgeden asty. Qalanyń negizgi ekonomıkalyq kórsetkishterine toqtalsam, ósim qarqyn alyp keledi. Jalpy, 2021 jyldyń qańtar-mamyr aılarynda ónerkásip óniminiń kólemi 243,3 mlrd teńgeni qurap, ótken jylǵy tıisti kezeńimen salystyrǵanda 13,5%-ǵa artty. Al ónerkásip salasynda úlesi 84,4%-dy quraıtyn óńdeý ónerkásibinde 205,9 mlrd teńgeniń ónimi óndirilip, 14,4%-ǵa ósti.
О́zińiz bilesiz, Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev halyqqa arnaǵan Joldaýynda óńdeý ónerkásibin aldaǵy 5 jylda kem degende 1,5 esege ósirýdi tapsyrdy. Osy maqsatta birneshe bastamany qolǵa alyp otyrmyz. Solardyń biri – «Juldyz» ındýstrıaldy aımaǵy. Qazirgi tańda ınfraqurylymyn qalyptastyrý jumystary bastalyp ketti, 306 gektar aýmaqta qurylys, metallýrgııa, farmasevtıka, jıhaz ónerkásibi damıtyn bolady. Bes myńnan astam jumys ornymen 200 mlrd teńgege 50 ınvestısııalyq jobany iske asyrý kózdelýde. Odan bólek jeke ındýstrıaldy aımaqtardy ashý boıynsha da jumys júrgizilýde. Shymkenttiń 3 ındýstrıaldy aımaǵynda alǵashqy bes aıda 1,8 mlrd teńgege 274 jumys ornymen 4 joba júzege asyryldy. Osy jyldyń sońyna deıin ınvestısııa kólemi 38,1 mlrd teńgege 754 jumys ornymen 13 joba iske qosylady. Qazirgi tańda 689 kásiporyn belsendi jumys isteıdi. Onyń ishinde 24 iri jáne 49 orta kásiporyn bar. О́nerkásip salasynda 32 myńnan asa adam jumyspen qamtylǵan. Al jeńil ónerkásip óndirisiniń kólemi jyl basynan beri 9 566,7 mln teńgeni qurap, ótken jylmen salystyrǵanda 134,1%-ǵa artqan. Qalada óndirilgen ónimniń jalpy kólemindegi jeńil ónerkásiptiń úlesi 3,9%-dy qamtysa, respýblıkadaǵy jeńil ónerkásiptiń úlesi 20,7%-dy quraıdy. Shymkent qalasynyń jeńil ónerkásibin toqyma buıymdaryn, kıim-keshek, bylǵary jáne oǵan jatatyn ónimder óndiretin kásiporyndar usynady. Qazirgi ýaqytta toqyma ónerkásibin damytý jáne onyń básekege qabilettiligin arttyrý, otandyq maqtany tutyný úlesin ulǵaıtý jáne qosylǵan quny joǵary daıyn toqyma ónimin shyǵarý baǵytynda «Ońtústik» arnaıy ekonomıkalyq aımaǵy jumys isteıdi. Aımaqtyń ınvestısııalyq portfeli jalpy quny 86,1 mlrd teńge bolatyn 44 jobadan turady. Búginde 22 joba iske asyrylyp, 32,6 mlrd teńge ınvestısııa tartyldy, 2282 jumys orny qurylǵan. Aıta keteıik, «Ońtústik» AEA qatysýshy kásiporyndary iske qosylǵan sátten bastap 82,1 mlrd teńgeniń ónimin óndirdi. Ol ónimniń jartysynan kóbi, ıaǵnı 45,1 mlrd teńgeniń ónimi jaqyn jáne alys 22 elge eksporttaldy. Prezıdent Joldaýyndaǵy basym baǵyttardyń biri – áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlarymen ózimizdi tolyq qamtamasyz etý. Osy baǵytta 2 birdeı agro-ındýstrıaldy aı̆maǵyn iske qosý jumystaryn bastadyq. Biri – zamanaýı ónerkásiptik jylyjaı̆ kesheni, ekinshisi – «Bozaryq» tamaq ónerkásibi ındýstrıaldy aımaǵy. Qazir eki agroóndiris aımaǵynyń da jobalaý-smetalyq qujattary jasaqtalýda. Aldaǵy aıda qujattamasy saraptamadan shyqqan soń, qurylys jumysy bastalady.
Jalpy, Shymkentte agroónimderdi óńdeýge basymdyq berilýde. Máselen, bıyl aýyl sharýashylyǵynda jalpy quny 24 mlrd teńge bolatyn 32 ınvestısııalyq joba iske asyrylýda, 9,3 mlrd teńgeniń ónimi óndirildi. Qaladaǵy 68 myńnan astam kásipkerlik sýbektisinde 163 myńnan asa adam jumys isteıdi. Shaǵyn jáne orta bıznes sýbektileriniń sanyn 2025 jylǵa deıin 100 myń birlikke deıin, jumyspen qamtylǵandar sanyn 190 myń adamǵa deıin, jalpy óńirlik ónimdegi úlesin 40%-ǵa deıin jetkizý josparlanýda. Joǵaryda aıtyp ótkenimizdeı tabıǵı ósimi joǵary Shymkentte 18 732 oryndyq 32 mektep salynýda. Jyl sońyna deıin 10 222 oryndyq 20 mektep paıdalanýǵa beriledi. Onyń 16-sy jeke ınvestorlardyń esebinen salynýda. Nátıjesinde, Shymkent jańa oqý jylyn apattyq mektepsiz bastaıdy. Úsh aýysymdy mektep sany 14-ten 9-ǵa deıin tómendeıdi. Jalpy, 2025 jylǵa deıin Shymkentte 68 500 oryndyq 72 mektep boı kóteredi. Sonymen qatar qalada jańa ıppodromnyń qurylysy bastaldy. Áýejaıdyń jańa termınalynyń qurylysy júrgizilýde, ol ótkizý qabiletin arttyrýǵa, sondaı-aq jolaýshylardyń ósip kele jatqan aǵynyn qanaǵattandyrýǵa múmkindik beredi. Qala Ortalyq Azııadaǵy eń iri avıasııalyq habqa aınalady.
– Qala turǵyndary arasynda qyzý talqyǵa túsken, áli de pikir qaıshylyqtary bar máseleler de joq emes. Mysaly, ıppodromnyń ornyna salynatyn turǵyn úı kesheni, Dendrosaıabaqqa kommersııalyq nysan salý boıynsha jasalǵan áreketter, balalar temirjolynyń búgingi ahýaly. Osy máselelerge qatysty pikirińiz jáne qoldanylǵan
sharalar jóninde aıtyp ótseńiz?
– Bul máseleler boıynsha qoǵamdyq tyńdaýlar ótkizilip, turǵyndardyń usynys-pikirleri eskerilgenin aıta keteıin. Jalpy, qalanyń bolashaǵyna baılanysty, búgingi máselelerine qatysty kez kelgen sheshim halyqpen keńesip, ortaq kelisimge kelý arqyly qabyldanady. Ippodromdy jańartýdy qoldaımyn, sebebi burynǵy atshabar eskirgen, qazirgi tańda zamanaýı ıppodrom kerek. Al Dendrosaıabaqta 2020-2021 jyly eshqandaı aǵash kesilmegen, tek aýyrǵan, jelden synǵan aǵashtar alynyp tastalǵan. Aýyrǵan aǵashtar ǵalymdardyń arnaıy qorytyndysyna sáıkes kesilip alynady. Balalar temir joly boıynsha qazirgi tańda memleket-jekemenshik áriptestik sheńberinde jańartý sharalaryn júrgizý jobasy daıyndalǵan.
– Áıtenov qandaı ákim? Bul árıne, negizinde Sizge emes qala turǵyndaryna qoıylýy tıis suraq. Degenmen Siz de Shymkenttiń turǵynysyz, endeshe Áıtenov qandaı ákim?
– Árıne, biz – halyq qyzmetshisimiz. Iаǵnı eńbegimizdi baǵalaıtyn qala turǵyndary. Degenmen Shymkent qalasyndaǵy memlekettik organdar men túrli mekemeler halyqtyń ómir sapasyn arttyrý úshin ıyq tiresip kúndelikti jumys istep jatqanyn jetkizgim keledi. Qalada qandaı másele baryn jaqsy bilemiz. Aýyzsý jetpeı jatqan, joly nashar, gaz júrgizilmegen turǵyn alaptary da joq emes. Qajetti ınfraqurylymdy qalyptastyrý úshin naqty jospar da bar. Ákimdik qyzmetine árkim óz belesinen baǵa beredi. Sapaly ómir sapasyna jeter jolda túrli qıyndyqtarmen kezdesip júrgen adamdar úshin memlekettik organdar áreketsiz otyrǵandaı kórinýi múmkin. Al ómiri bir arnaǵa túsken adamdar úshin qol jetken qoǵamdyq ıgilik solaı bolýy tıis sııaqty qabyldanar. Osy turǵydan qarasaq, bıikke shyqqan saıyn tóńirek túgel kórinetindeı, bıyl Táýelsizdiktiń 30 jyldyǵy qarsańynda, el damýynyń bir kórinisi – Shymkent qalasynyń jetken jetistigin eshkim joqqa shyǵara almaıdy dep oılaımyn.
Sondaı-aq Memleket basshysynyń «Halyq únine qulaq asatyn memleket» tujyrymdamasyn basty baǵdarda ustaımyz. Osy tapsyrmaǵa sáıkes ótken jyly «109» jelisi arqyly iKomek baılanys ortalyǵyn ashqan bolatynbyz. Mine, tup-týra bir jyl bolypty. Bul ortalyq óziniń ómirsheńdigin kórsetti. Táýligine 24 saǵat demalyssyz qyzmet etetin ortalyq azamattardyń ótinishi boıynsha áleýmettik máselelerdi shuǵyl sheshýmen aınalysady. Bir jylda 150 myńnan astam ótinish kelip túsken eken, onyń 98 paıyzy búginde sheshilgen. Odan bólek ózim, orynbasarlarym jáne basqarma basshylary apta saıyn áleýmettik jeliler men aqparat quraldary arqyly tikeleı efırge shyǵyp, halyq suraǵyna jaýap berip otyrmyz. Bıyldan bastap qaladaǵy 4 aýdanǵa «Halyq qatysatyn bıýdjet» jobasy engizildi. Qalanyń kez kelgen turǵyny «elektrondy úkimettiń» veb-portalyna kirip, óz usynystaryn qaldyryp, keri jaýap alý múmkindigine ıe. Ár aıdyń alǵashqy dúısenbisinde apparattyq jınalysta ortalyq basshysy aılyq merzimde qansha aryz-shaǵym tústi, basqarmalar, aýdan ákimdikteri men mekemelerdiń ol aryz-shaǵymdardy oryndaýy, qala turǵyndarynyń aryzdary negizinde jasalǵan saraptamalar men sheshilmeı jatqan nemese basty nazarǵa alynǵandary boıynsha esep beredi. Árbir aryz-shaǵym, áleýmettik jelige kelip túsetin usynys-pikirler udaıy meniń baqylaýymda. Bárimen tanyspyn jáne turǵyndar kótergen nemese ótinish etken barlyq másele zań sheńberinde qaralyp, qabyldanǵan tıisti sheshim men jaýaptardyń der kezinde jetkizilýi qadaǵalaýǵa alynǵan.
Áńgimelesken
Ǵalymjan ELShIBAI,
«Egemen Qazaqstan»
Shymkent
Elorda áýejaıynda VOLGA DNEPR AIRLINES kompanııasynyń ushaǵy toqtatyldy
Oqıǵa • Búgin, 13:12
Aýǵanstanda taǵy jer silkinisi boldy
Álem • Búgin, 12:59
Qazaqstan 80 myń kıikti atatyn boldy
Qoǵam • Búgin, 12:51
Polısııa bankke shabýyl jasaǵan 2 adamdy atyp tastady
Álem • Búgin, 12:40
Asyl tuqymdy mal sharýashylyǵy týraly zań jobasy maquldandy
Qazaqstan • Búgin, 12:32
Mamandar ıtbalyqtardyń qyrylý sebebin anyqtaı almady
Ekologııa • Búgin, 12:27
Qańtar oqıǵasy: 9 adam azaptaý faktisi boıynsha qamaýda otyr
Qoǵam • Búgin, 12:19
О́skemende býhgalter 4,3 mln teńge jymqyrǵan
Aımaqtar • Búgin, 12:09
Sementsiz úı salǵan merdigerge aıyppul salyndy
Aımaqtar • Búgin, 12:00
Aýa raıy • Búgin, 11:55
Elorda ákimdiginiń iKOMEK109 ortalyǵyna jańa basshy taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Búgin, 11:49
«Aqjaıyq» rezervatynda qustardyń óleksesi tabyldy
Qoǵam • Búgin, 11:40
ShQO turǵynynan qarý-jaraq pen oq-dáriler tárkilendi
Aımaqtar • Búgin, 11:32
Elimizde koronavırýs juqtyrǵan 528 adam em qabyldap jatyr
Koronavırýs • Búgin, 11:27
О́ńirlerge úzdik pedagogtardy tartý baǵdarlamasyna qujat qabyldanyp jatyr
Bilim • Búgin, 11:15
«Qytaı - Qyrǵyzstan - О́zbekstan» temirjoly salynady
Álem • Búgin, 11:07
Astanalyq polıseıler esirtkiniń iri partııasyn tárkiledi
Elorda • Búgin, 10:53
Qazaqstanda bir táýlikte 110 adam koronavırýs juqtyrdy
Koronavırýs • Búgin, 10:48
Úndistanda tórt qabatty úı qulap, 19 adam mert boldy
Álem • Búgin, 10:40
Pavlodarda jol apatynan bir adam qaıtys boldy
Oqıǵa • Búgin, 10:33
TÚRIKSOI men Otandastar qory yntymastyq jónindegi memorandýmǵa qol qoıdy
Qoǵam • Búgin, 10:26
Petropavlda jalǵan habarlama taratqan adam sottaldy
Qoǵam • Búgin, 10:20
Shymkentte transformator órtendi
Oqıǵa • Búgin, 10:17
Jyl basynan beri 51,4 myń adamǵa áleýmettik tólem tólendi
Qoǵam • Búgin, 10:08
Elordada zańsyz ornatylǵan oıyn termınaldary anyqtaldy
Oqıǵa • Búgin, 10:02
Golovkın «Kanelomen» jekpe-jek aldynda málimdeme jasady
Boks • Búgin, 09:50
«GPC Investment» kompanııasy memleket menshigine ótedi
Qoǵam • Búgin, 09:42
Elena Rybakına Ýımbldon týrnıriniń ekinshi aınalymyna joldama aldy
Tennıs • Búgin, 09:35
Ashhabadta Kaspıı mańy memleketteri syrtqy ister mınıstrleriniń keńesi ótti
Qazaqstan • Búgin, 09:23
Elimizdiń birqatar óńirinde aptap ystyq bolady
Aýa raıy • Búgin, 09:06
Rýhanı muralar din ókilderine tanystyryldy
Rýhanııat • Búgin, 08:34
Ádebıet • Búgin, 08:33
Qoǵam • Búgin, 08:31
Qarjyny elge qaıtarý qalaı júrgiziledi?
Qazaqstan • Búgin, 08:30
Bilim • Búgin, 08:28
Aımaqtar • Búgin, 08:27
Qoǵam • Búgin, 08:26
Sharıǵat talaptaryna sáıkes alǵashqy bırjalyq nota
Ekonomıka • Búgin, 08:25
Ekonomıka • Búgin, 08:24
Genderlik bıýdjet qurý – ózekti mindet
Ekonomıka • Búgin, 08:23
Uqsas jańalyqtar