Koronavırýs • 30 Shilde, 2021

Indetten jazylǵandarǵa vaksına qajet pe?

Qazirgi tańda kún tártibinde kúıip turǵan basty másele – halyqtyń densaýlyǵyn saqtap, indet sheńgelinen shyǵý. Osy rette Almatyda ótken kezekti brıfıngte Qazaqstannyń Profılaktıkalyq medısına akademııasynyń prezıdenti Almaz Sharman vaksına almaǵan azamattar men antıvakserlerdiń jaǵdaıyn júzip kele jatqan kemege qaýip tóndiretin aısbergpen salystyrdy.

Aınash ESALY

«Men ádette osy allegorııany keltiremin: biz bárimiz kemede júzip júrmiz jáne indet kezeńi joq, betperde taǵýǵa bolmaıtyn araldamyz. Bul kemeniń jolynda kenetten úlken aısberg tosqaýyl bolady da, biz soǵan qaraı bet aldyq. Aısberg dertin juqtyrǵandar – bul vaksına almaǵandardyń bári. Aısbergke tap bolmas úshin biz kemeni toqtatý úshin bar kúshimizdi salamyz. Ol úshin tumshalanyp, karantın jarııalaımyz. Infeksııanyń aldyn alýdyń jalǵyz joly – aısbergti eritetin ekpe saldyrý. Al muny tek vaksına arqyly ǵana jasaýǵa bolady», deıdi Almas Sharman.

Ǵalymnyń aıtýynsha, vaksına almaǵan qazaqstandyqtardyń 80%-dan astamy óz densaýlyǵyna jáne jaqyndarynyń, ásirese qart adamdardyń densaýlyǵyna qaýip tóndirip otyr. Vırýsolog Almaty turǵyndary ekpe alý arqyly koronavırýstyń mýtasııasyna kedergi keltirýi múmkin ekenin aıtyp, vırýs vaksınalanbaǵan adamdardyń denesinde ǵana ózgeretinin túsindirdi.

«Ǵalymdar koronavırýstyń bul nusqasy nege juqpaly ekenin túsindi. О́ıtkeni mýtasııa genniń bir bóliginde paıda bolady. Ol ınterferon dep atalatyn ımmýndyq molekýlanyń túzilýine kedergi keltiredi. Bul ımmýndyq qorǵanysty jumyldyrý úshin óte mańyzdy. Vırýs adam aǵzasyna túsken kezde ınterferon óndirisin tejeıdi, ımmýndyq qorǵanys óte baıaý bastalady jáne vırýs muryn qýysynda kóp mólsherde jınalyp, jergilikti qabynýdy týdyrady. Juqtyrǵan adam túshkire bastaıdy jáne ınfeksııany tez taratady. Bul – «Delta» nusqasynyń birden-bir belgisi», deıdi ǵalym.

Sondaı-aq vırýsolog koronavırýsty qaıta juqtyrýdyń sebebin túsindirdi. 2020 jyldyń qarasha aıynda AQSh-ta júrgende ol Djons Hopkıns pen Stenford ýnıversıtetindegi áriptesterimen qaıta juqtyrýdyń bes jaǵdaıyn talqylaǵan jáne aýrýdan keıin ımmýndyq qorǵanysty zertteý qıyn dep sanaıdy.

«Endi biz aýyrǵan jáne antıdeneleri bar adamdar da qaıtalanatyn ınfeksııalarǵa ushyraýy múmkin ekenin túsindik. Bul vırýstyń mýtasııasyna baılanysty. Qazir túrli málimetter boıynsha jańa ınfeksııalardyń shamamen 20%-y buryn aýyrǵan azamattarda baıqaldy. Bul naýqastar úshin vaksınanyń mańyzdylyǵyn kórsetedi. Vaksına ımmýndyq qorǵanysty aıtarlyqtaı kúsheıtýge jáne qaıta juqtyrýdan qorǵanýǵa kómektesedi», dedi A.Sharman.

Ǵalym Almatydaǵy indet taralýynyń úlesi qart adamdardan jas adamdarǵa aýysqanyn atady. Olar ımmýndyq júıeni jattyqtyrý úshin vaksına alýy kerek.

ALMATY