Medısına • 17 Qańtar, 2022

Donor bolý – ómir syılaý

Keıingi kúnderi elordada qan tapsyryp, donor bolýǵa nıet bildirgen azamattardyń qatary kúrt kóbeıdi. Qańtardyń 5-10 kúnderi aralyǵynda Transfýzıologııa ǵylymı-óndiristik ortalyǵyna 1 500 adam qan tapsyrýǵa kelipti.

Orynbek О́TEMURAT

Astana epıdemııalyq ahýal boıynsha «qyzyl aımaqta» turǵanyna qaramastan, ortalyqqa kelýshi aǵaıynnyń qatary sıregen joq. Árıne, mekemede sanıtarlyq talaptyń, maska taǵý rejiminiń saqtalýy qatań qadaǵalanyp otyr. Transfýzıologııa ǵylymı-óndiristik ortalyǵynyń Qandy alý jáne ony daıyndaý bóliminiń dárigeri Záýresh Álmenovanyń aıtýynsha, qazir donorlyq qan tapshylyǵy joq, aýrýhanalardy qamtamasyz etý úshin donorlyq qan tolyq kólemde bar.

– Bizdiń ortalyqqa kelip turaqty túrde qan tapsyryp turatyn donorlar barshylyq. Ádette kúnine 120-130 shaqty adam qan tapsyrady. Biraq jaqynda elimizde bolǵan tótenshe oqıǵa kezinde qan tapsyrýǵa nıet bildirgen adamdardyń qatary edáýir artty. Dálirek aıtsaq, kún saıyn 300-ge jýyq adam donor bolýǵa keldi. Jalpy, 5 qańtardan bastap 10 qańtarǵa deıin 1 500 donor qan tapsyrýǵa keldi. Onyń ishinde tek 1 213 donor ótti. Endi donor bolamyn dep kelgenderdiń báriniń densaýlyǵy kótere bermeıtinin de eskeremiz ǵoı. Qazir 730 lıtr qan daıyndap qoıdyq. Qandaı da oqys oqıǵa bolsa, basqa aımaqtarǵa kómek kerek bolyp jatsa, bizde qan jáne onyń komponentteri artyǵymen qorda tur. Munyń bári – elde bolyp jatqan jaǵdaılarǵa beıjaı qaramaı, qoldan keler kómegin kórsetkisi kelgen aǵaıynnyń arqasy. Bul azamattardyń barlyǵyna sheksiz rızashylyǵymyzdy bildiremiz, – deıdi dáriger.

Onyń aıtýynsha, donor bolýǵa kóbinese er adamdar, onyń ishinde jastar kóp keledi eken. Mysaly, 2021 jyldyń qorytyndysy boıynsha jalpy donor bolǵan azamattardyń 70%-yn er adamdar qurady.

– Búginde qan tapsyrýǵa lek-legimen kelip jatqan azamattar budan keıingi ýaqytta da turaqty kelip tursa, abzal bolar edi. О́ıtkeni qazir alynyp jatqan qannyń saqtaý merzimi shekteýli. Mysaly, qyzyl qan túıirshekterin 42 kúnge deıin, al trombosıtterdi 5-7 kún ǵana saqtaı alamyz. Sondyqtan donorlardyń únemi qan tapsyryp turǵany – úlken kómek. Bylaıǵy kúnde de jol apaty, basqa da oqys oqıǵalar, bosanǵan áıelderden qan ketý sııaqty jaǵdaılar oryn alyp jatady. Mundaı shuǵyl kómek kórsetýge týra keletin kezderde qajetti mólsherde qan kerek bolyp qalady, – dedi Z.Álmenova.

Negizinen donor bolǵan azamattarǵa 0,25 AEK mólsherinde, ıaǵnı 729 teńge tólenedi. Sondaı-aq dárigerdiń anyqtamasymen eki kún jumysqa barmaýyna bolady. Biraq kómektesemin degen nıetpen kelgen jurttyń bári buǵan qaramastan, qan tapsyryp jatyr eken.

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz