Qazaqstandaǵy Qytaı bankteri

Anyqtama úshin aıta keteıik, eldegi barsha ekinshi deńgeıli banktiń (EDB) menshik kapıtaly 4,5 trln teńgege jetken. Sóıtip sońǵy bir jylda 14,7 paıyzǵa ósken. Al qytaılyq enshi­les bankterdiń otandyq EDB jalpy kóle­mindegi úles salmaǵy 3,9-dan 3,8 paıyzǵa tómendegen.

Ranking portalynyń jazýynsha, eldegi 3 qytaılyq qarjy uıymynyń eń alyby – AltynBank. Menshik kapıtalynyń kólemi – 74,4 mlrd teńge. 2020 jyldyń jeltoqsan aıymen salystyrǵanda 3,4 paıyzǵa joǵary. Bul banktiń úsh birdeı aksıoneri bar, olar – China CITIC Bank Corporation Limited (50,1 paıyz), China Shuang weiInvestment Co., Ltd kompanııasy (9,9 paıyz) jáne «Qazaqstan Halyq banki» AQ (40 paıyz). Odan keıingi orynda Qazaqstandaǵy Qytaı enshiles banki (62,8 mlrd teńge) men Qytaı saýda-ónerkásip banki (36,3 mlrd teńge).

2021 jyly osy úsh bank birigip 33,9 mlrd
teńge tabys tapqan. Bul 2020 jyl­dyń kórsetkishimen salystyrǵanda 22,4 pa­ıyzǵa kóp. AltynBank-tiń tabysy 16,6 mlrd teńge bolsa, Qazaqstandaǵy Qytaı banki men Qytaı saýda-ónerkásip banki 9,1 jáne 8,2 mlrd teńge paıda jıǵan.

Jalpy, Qytaıdyń álsiz elder ekonomıkasyna úıirsek ekeni burynnan belgili. Álemdi áskersiz jaýlaýdyń alýan ádisin meńgergen kórshiles el ózgelerdi ózine boryshker etý arqy­ly múddesin bıiktete túsedi. Biz­diń elde de alpaýyt 3 banki­niń ju­mys istep jatýy da tegin emes.

Dúnıe júzilik banktiń habarlaýynsha, sońǵy 20 jyl bederinde qytaılyq memleket­tik bankter damýshy elderge molynan nesıe berip kele jatyr. Biraq qaryz parametrleri esh jerde anyq-ashyq ja­rııa­lanbaǵan. Tipti keıbir nesıe túr­leri resmı statıstıkada kór­setilmeıdi.

«Qytaılyq zaımdardyń ádet­tegi nesıeden aıyrma­shy­lyǵy – qaryzdar mem­lekettik bank atynan beriledi, qaryz alýshydan qupııalylyqty saq­taý talap etiledi, al tólem mer­ziminiń ótip ketýi jasyryn túrde qala beredi. So­nyń saldarynan defolt jıi bola­dy. Qazir jappaı nesıeleý azaıdy, biraq ne­sıeni óteýge baıla­nys­ty týyn­da­ǵan qıyndyqtar defoltqa jáne qa­ryz­­dy udaıy qaıta qurylymdaýǵa alyp keldi. Ondaı kezde qaryzǵa qyz­met kórsetý sharty myń san ret ózge­redi. Pandemııa bastalǵan mezette qa­ryz júktemesin jeńildetý quqyǵyn al­ǵan 73 eldiń jartysynan astamy áli qar­jylyq qıyndyq jaǵdaıynda tur. Bul rette qytaılyq bankter ózderin 80-jyl­dardaǵy Batys elderi sııaqty ustaıdy: qaryz is júzinde esepten shyǵarylmaıdy, keıinge qaldyrylǵan tólemderge artyq­shylyq beriledi. Al joǵary qaryzdyq júkteme problemasy múlde sheshilmeıdi», delingen Dúnıejúzilik bank baıandamasynda.

AltynBank – burynǵy «HSBC Bank Qazaqstan» AQ, Qazaq­standa 1998 jyldan bastap jumys isteıdi. Ataýy 2018 jyly ózgerdi. Al «Qazaqstandaǵy Qytaıbanki» – Bankof China Limited-tiń enshiles banki. Álemniń 57 elinde bul qarjy ınstıtýtynyń fılıaly men enshiles bankteri jumys isteıdi. Qazaqstanda 1993 jyldan beri jumys istep kele jatyr. Bank Qazaqstan men Qytaı­dyń bir­lesken jobalaryna, «Nur­lyjol» baǵdarlamasyn abelsene qatysady.

Al Qytaı saýda-ónerkásip banki 2019 jyly Qazaqstan­daǵy kommer­sııalyq bankterdiń ishindegi eń joǵary nesıe reı­­tıngine ıe bank atandy. Qa­zirgi sátte de banktiń ótim­dili kjáne menshik kapıtal kór­set­kishteri táýir sanalady, bank aktıvteriniń sapasy da joǵary. Banktiń resmı saıtyn­da qarjy uıymynyń basty mıssııasy – Qazaqstannyń qarjy naryǵynyń progressıvti jáne sapaly damýyna yqpal etý jáne el ekonomıkasynyń ın­dýst­rııa­lyq transformasııa­sy­na járdem berý dep kórsetilgen.