Qarjy • 07 Maýsym, 2022

Ashyq bıýdjet – basty mindet

Qaı salada da ashyqtyqtyń bolýy asa mańyzdy. Ashyqtyq – ádildikke, ádildik senimge jol ashady. Sońǵy jyldary elimizde bıýdjet ashyqtyǵyn baqylaý máselesi jıi kóterildi. Belsendiler jıi-jıi semınarlar uıymdastyryp, qoǵam ókilderiniń de, jýrnalısterdiń de saýatyn arttyrdy. Bıýdjet ashyqtyǵyn qamtamasyz etý boıynsha Qarjy mınıstrligi de eleýli sharýa atqardy.

Abaı QAZBEKULY

Vedomstvo dereginshe, Halyqaralyq bıýdjettik seriktestik esepteıtin bıýdjet ashyqtyǵy ındeksinde Qazaqstan múmkin bolatyn 100 upaıdan 63 upaı jınaǵan. Sóıtip, 120 eldiń ishinde 37-den 28-orynǵa kóterilgen. 2019 jyly bul kórsetkish 58 upaıdy quraǵan eken. Qarjy vıse-mınıstri Danııar Janalınovtiń aıtýynsha, azamattyq bıýdjet – azamattardyń bıýdjet prosesine qatysýynyń sharty, sondyqtan bıýdjettiń ashyqtyq ındeksi Úkimet jumysynyń strategııalyq ındıkatorlarynyń birine aınaldy.

«Mınıstrlik qajetti aqparatty qoljetimdi etý boıynsha jumystar júrgizip jatyr. Aldaǵy jyldarda qoǵammen tyǵyz baılanys ornatyp, ashyq bıýdjet ındeksin jaqsarta túsýdi kózdep otyrmyz», dedi D.Janalınov.

Halyqaralyq bıýdjettik seriktestik zertteýshisi Janar Jandosovanyń aıtýynsha, negizi el bıýdjetiniń áleýeti budan da joǵaryraq.

Eń mańyzdysy – bizge qoǵamdyq qatysý, qoǵamdyq dıalog qajet. Infraqurylymdyq jobalar sekildi nárselerdi qoǵam bolyp talqylap, talap etýdi úırengen jón. Mysaly, LRT jobasy jaqsy talqylanǵan bolsa qazirgideı qıyndyq týmas edi. Biz esh sebepsiz, qazir bıýdjetke salmaq túsirip turǵan osy jobany bastap kete saldyq.

Onyń aıtýynsha, baǵa qoıylatyn negizgi qujat – bıýdjet jobasy. 110 suraqtyń 55-i soǵan qatysty. Bul – azamattyq qoǵam neni josparlap otyrǵanyn, qandaı áleýmettik-ekonomıkalyq saıasatty, qandaı ınfraqurylymdyq saıasatty, neni ózgertetinin baǵalaı alatyn eń mańyzdy qujat.

«О́kinishke qaraı, dál osy qujat boıynsha bizde eń tómengi upaı – bar bolǵany – 49. Al basqalary, mysaly, aılyq jáne jartyjyldyq eseptilik boıynsha jaqsy upaı jınadyq. Sondyqtan bizge azamattyq bıýdjet jobalaryn qoljetimdi etý boıynsha kóbirek jumys isteý kerek. Qoǵam qaraýyna berilgen kezde onda ótken jyldardyń aqparaty – osyǵan deıin qansha aqsha bólindi degen derek kórsetilmeıdi, tek keleshekke qatysty derekter engiziledi. Sondyqtan bul qarjy kólemi az ba, kóp pe dep salystyrý qıynǵa soǵady. Azamattyq bıýdjette áleýmettik saıasat pen naqty qarjylyq emes kórsetkishter arasyndaǵy baılanys jarııalanbaıdy. Máselen, kólik pen ınfraqurylymǵa qansha qarjy bólinetini jazylady, biraq nátıjesinde qansha jol salynǵany jaıly derek joq. Osyndaı qarjylyq emes kórsetkishter de bıýdjette bolýǵa tıis», deıdi sarapshy.

Ol jıyn barysynda taǵy bir mańyzdy máselege nazar aýdardy. Onyń sózine qaraǵanda, máselen, kompanııalarǵa ekologııalyq aıyppul salynǵan kezde ol aıyppul ortaq qazanǵa túsip, keıin basqa sharalarǵa jumsalyp jatady. Negizinde aıyppul qarjysy ekologııalyq problemany túzetýge jumsalýǵa tıis. Jyldamdyqty asyrǵany úshin salynǵan aıyppul transporttyq ınfraqurylymdy jaqsartýǵa baǵyttalýy kerek. Bizde áli ondaı túsinik qalyptaspady, soǵan kóńil bólýimiz kerek, deıdi J.Jandosova.

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz