Myńdaǵan gektar jaıylym memleketke qaıtaryldy

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev byltyr qańtar aıynda Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda bos jatqan jaıylymdyq jerlerdi qaıtarýdyń mańyzdylyǵyn atap ótken edi.

Kezekti basqosýda partııa hatshysy, «Jer amanaty» komıssııasynyń tóraǵasy Dáýlet Káribek partııa ókilderi Memleket basshysy tapsyrǵan máseleni sheshý jolynda talmaı ter tógetinin aıtty. Onyń aıtýynsha, sońǵy birneshe aı ishinde komıssııanyń kúshimen Qaraǵandy, Jambyl jáne Túrkistan oblystaryndaǵy 140 myń gektardan astam jaıylymdyq jer memlekettik menshikke qaıtarylǵan.

«Jer – elge amanat, el – erge amanat» degen bar. Osy sebepti jer máselesin sheshetin ýaqyt keldi. «Jer amanaty» komıssııasynyń mindeti – paıdalanylmaı jatqan jaıylymdyq jerlerdi, zańsyz jekemenshikke ótken jerlerdi memlekettik menshikke qaıtarýǵa kómek­tesý. Jasyratyny joq, olıgopolııa tek ortalyq deńgeıde ǵana emes, aýdandyq, óńirlik deńgeıde de bar, biz olarmen toqtaýsyz kúresemiz», dedi D.Káribek.

О́z kezeginde Májilis depýtaty, komıssııa múshesi Erlan Saırov amanattyqtar jaǵdaımen jeke tanysý úshin elimizdiń túkpir-túkpirin aralaǵanyn jetkizdi.

«Biz eń shalǵaıdaǵy ferma, qystaq, jaılaýlarda boldyq. Qaıda barsaq ta, eńkeıgen káriden eńbektegen balaǵa deıin aıtatyny – jer máselesi. Sondyqtan qazirgi tańda partııa jer máselesimen naqty ári jan-jaqty aınalysýǵa bel býyp otyr. Mine, osy turǵyda Amanat halyqtyń muń-múddesin qozǵap júrgen halyqtyq partııa bolǵandyqtan, «Jer amanaty» degen komıssııa quryldy. Oǵan elimizge belgili, óziniń pozısııasy bar, jer máselesin kóterip júrgen azamattardyń barlyǵy kirip otyr», dedi depýtat.

Al Májilis depýtaty Aıdos Sarym jer máselesi qoǵam úshin qaı kezde de ózekti ekenin aıta kelip, aýdandarda adamdarǵa mal jaıýǵa, agrobıznespen aınalysýǵa múmkindik bermeıtin olıgopolııa bar ekenin alǵa tartty. «Jergilikti olıgarhtar jerdiń bárin menshiktep alǵan. Búgingi tańda qoǵam bos áńgime emes, naqty nátıje kútedi. Bul iste Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń neǵurlym belsendi bolyp, zańdy sharalar qabyldamaǵan jaǵdaıda quqyq qorǵaý organdary ákimderge qatysty is qozǵaý úshin jergilikti atqarýshy organdarǵa uıǵarymdar bergeni jón», dedi A.Sarym.

Qoǵam qaıratkeri, «Serpin» Ulttyq bilim jáne ınnovasııalar palatasynyń prezıdenti Murat Ábenov aýylda jer talan-tarajǵa túsip ketkendikten, aýyl azamattary qalaǵa qonys aýdarý­ǵa jáne qalaǵa kelgen soń úısiz-kúısiz, ju­myssyz júrýge májbúr bolyp otyr­ǵanyn aıtty.

Jerdi tıimsiz paıdalanýǵa qatysty zańger Baqytjan Bazarbek naqty mysaldar keltirdi. «Mańǵystaý oblysyndaǵy sharýashylyqtardyń biriniń jer kólemi 2015 jyly 3,5 mln gektar boldy, bul Moldova, Belgııa, Armenııanyń terrıtorııasynan asady. Qazirgi ýaqytta bul sharýashylyqta 1 mln gektardan astam jer bar, al maly joq. Ýákiletti organǵa jer ýchaskesin alyp qoıýǵa ne kedergi keltirip otyr? Biz osy sııaqty jaǵdaıdyń bárin tekseremiz», dedi ol.

Telejýrnalıst Maqsat Tolyqbaı «Jer amanaty» komıssııasy jumysynyń ereksheligine toqtalyp, oǵan el ómiri­ne beıjaı qaramaıtyn azamattardy atsalysýǵa shaqyrdy.

«Jasyratyny joq, bul istiń bar­lyǵyn atqarý mınıstrlikterge qıynǵa soǵady. Sondyqtan qazir saıası partııanyń kómegi kerek bolyp otyr. Partııanyń resýrsy úlken. Komıssııa jumysyn ashyq etý úshin barlyq tetikterdi iske qosý qajet», dedi ol.

Aıta keteıik, «Jer amanaty» komıs­sııa­synyń quramynda Janarbek Áshimjan, Qaınar Abasov, Artýr Platonov syndy Par­lament Májilisiniń depýtattary, Bas pro­kýratýra, Aýyl sharýashylyq mınıstr­liginiń ókilderi, Marat Báshimov, Kı­rıll Pavlov, Ǵalym Baıtoq, Marat Shı­butov, Maqsat Tolyqbaı syndy qoǵam qaıratkerleri men blogerler bar. Bu­dan buryn partııanyń aralasýymen Qara­ǵandy oblysyna qarasty Nura aýdanynyń tur­ǵyn­dary 80 myń gektardan astam jaıy­lymdyq jerge qol jetkizgen bolatyn.

Bul jerler aýyl turǵyndaryna jeke qosalqy sharýashylyqtarǵa arnalǵan jaıylymdar aýyl sharýashylyǵy ta­ýaryn óndirýshiler, aýyl ákimderi jáne jergilikti qoǵamdastyq arasyndaǵy memorandým sheńberinde berildi.

Al máseleni júıeli sheshý úshin partııa qoldanystaǵy zańnamaǵa ózgeris­ter engizýge qol jetkizýge nıetti. Atap aıtqanda, jaıylymdardyń tozýyna jáne shóleıttenýine qarsy kúres jónindegi bıýdjettik baǵdarlamany oblystyq deńgeıden aýyldyq okrýgter ákimderiniń deńgeıine berý, mal basyn eskere otyryp, jaıylymdardyń jalpy alańyna túsetin júkteme normalaryn jańartý, eldi meken shekarasynan 5 km radıýsta aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerge jaıylym berýge tyıym salý qajet.